________________
૧૩૭
સંવર તત્વ
ઉત્તર–કાલલબ્ધિ પામીને યથાપ્રવૃત્તિકરણ, અપૂર્વ કરણ અને અનિવૃત્તિકરણ કરવાથી પ્રાપ્ત થાય છે.
પ્રશ્ન ૮૫-કાલ-લબ્ધિ કોને કહે છે ?
ઉત્તર-આત્માને જે મુક્ત થવાને સ્વભાવ દબાયેલ છે, જે અનાદિકાળથી અજ્ઞાનરૂપ મહાન અંધકારમાં ભટકી રહેલે છે અને અનાદિ મિથ્યાત્વરૂપ કાલિમાથી ઘેરાયેલ છે, એવા આત્માને ભવ્યવરૂપ સ્વભાવ પ્રગટ થવાને કાળ નજીક આવવાનું હોય ત્યારે તે આત્મા ઉપરથી મિથ્યાત્વની કાલિમા ઓછી થતાં–થતાં જ્યારે ઉજજવલતા આવે છે ત્યારે તે કૃષ્ણપક્ષીમાંથી શુકલ પક્ષી થાય છે, તેને કાલલબ્ધિ કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૮૬-કૃષ્ણપક્ષીથી શુકલપક્ષી થવામાં સરળતાથી સમજમાં આવે એવું ઉદાહરણ આપે.
ઉત્તર–જેમ-કઈ પથ્થર નદીના પ્રવાહમાં વહેતેટકરાત, ટકરાતે ઘણા કાળે ગોળમટોળ થઈ જાય છે. એ રીતે આ જીવ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતે થકે અનંત જન્મ-મરણ કરતે કરતે અને અકામ નિર્જરા કરતેકરતે જેટલા સમય બાદ મિથ્યાત્વ ત્યાગ કરવા યેગ્ય થાય છે, તે કાળને “કાલલબ્ધિ” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૮૭-કરણ કોને કહે છે? કેટલા પ્રકારનાં છે?
ઉત્તર-આત્માના પરિણામ વિશેષને કરણ કહેવાય છે. તે કરણ ત્રણ પ્રકારનાં છેઃ ૧. યથાપ્રવૃત્તિકરણ, ૨. અપૂર્વકરણ અને ૩. અનિવૃત્તિકરણ.
