________________
( ૧૯ )
ઉત્પન્ન કરી મે'. ઉતાવળે અભિપ્રાય બાંધી લીધા. જેવા એ સરસ્વતી પુત્ર કહેવાય છે એવાજ ત્યાગ, વૈરાગ્યમાં પણ એ નરાત્તમ-શ્રેષ્ઠ છે, એ તે! મહામતિ છે, માત્ર મારીજ અલ્પમતિ છે. મેં આ ઠીક કર્યું નહીં. ”.
પશ્ચાત્તાપ પામેલા રાજા આ પુરૂષ પુંગવના સામે જોઇ શકયા નહી. એમની સાથે વાત કરવાની પણ હિંમત ચાલી નહી. તેથી ગુરૂએ કહ્યું. “રાજન ! એમાં ખેદ શાના ! ઉત્તમ પુરૂષની ઉત્તમતાની કસેાટી કરવી એ રાજાની કજ કહેવાય.
સુવર્ણ જ્યારે અગ્નિમાં પડે ત્યારેજ એની શુદ્ધતાની માલૂમ પડે. મનુષ્યના ત્રતાની દૃઢતા ત્યારેજ કહેવાય કે ઉપસના સમયે પણ એ દૃઢતા ટકી શકે. મહિષઓના ગુણ દોષની તપાસ રાજા ન કરે તેા બીજો કાણુ કરે ? માટે એમાં શેક શે ? સત્યની કસાટી તા ત્યારેજ થાય કે જ્યારે જરૂર હાય ત્યારે એ સત્વ કામ લાગે. ગમે તેવા પ્રસ ંગેામાં પણ એમનાં એ ખળ, એ પરાક્રમ, એ ધ્યેય તા અડગ રહી શકે. રિચંદ્રે ત્યારેજ જગત પ્રસિદ્ધ થયા કે વિશ્વામિત્ર એમના સત્યવ્રતને ખરાખર કસાટીએ ચડાવ્યું. દ્રપદીજીની મહાસતીમાં ગણના ત્યારેજ થઇ કે મુશ્કેલીમાં શામ, દામ, લય ને ભેદ વગેરે કુટિલ નીતિના ઉપયોગ કરવા છતાં સમથ પુરૂષા પણ એમનું શિયલ ભાગી શક્યા નહી. સ્થુલીભદ્ર ત્યારેજ જગત પ્રસિદ્ધ થયા કે ખટરસ લેાજનના સ્વાદ લેતાં ને કાશ્યાવેશ્યાની ચિત્રશાળાનાં મનાવેધક ચિત્રા નજર આગળ તવરતાં છતાં પણ ચાર ચાર માસની એમને ચલાયમાન કરવાની કેશ્યાની
