Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ bappabhaTTasUri ane AmarAja bhAga-2 lekhaka maNilAla nyAlacaMda zAha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ / zrI saMvezvara pArzvanAthAya namaH | bappabhaTTasUri ane AmarAja bhAga-2 ja lekhaka ja maNilAla nyAlacaMda zAha ja pUrva prakAzaka che zrI jaina saMratI vAMcanamALA - bhAvanagara je punaH prakAzaka preraka ja dIkSA dAnezvarI A. zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. A. zrI razmiratnasUrIzvarajI ma.sA. punaH prakAzaka che jina guNa ArAdhaka TrasTa prati - 1pa0 vi.saM. 2004
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ||shruut bhakti / / vikrama saMvata 2071 jyeSTha zuklA 13 dinAMka 31-05-2015, ravivAra ke dina ahamadAbAda (rAjanagara) meM dillI ke udyogapati maMDAra nivAsI saMghavI bhaMvaralAlajI ruganAthamalajI dozI, kI aitihAsika dIkSA kA Ayojana ahamadAbAda ejyukezanala grAuMDa meM nirmita vizAla saMyama jahAja meM huaa| isa prasaMga para 41 AcArya bhagavaMta, 1500 se adhika sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta tathA 1 lAkha se adhika zrAvaka-zrAvikAoM kI upasthiti thii| nUtana dIkSita muni zrI bhavyaratna vijayajI ma.sA. pa.pU. trizatAdhika dIkSA dAnezvarI AcArya bhagavaMta zrImad vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. ke 108 ve ziSya ghoSita kiye gye| pa.pU.A. zrI guNaratnasUrIzvarajI ma.sA. kI preraNA se dIkSA ke jJAna khAte kI upaja meM se isa graMtha kA mudraNa kA lAbha saMghavI ruganAthamalajI samarathamalajI dozI rilijiyasa TrasTa kI ora se liyA gyaa| khUba khUba hArdika anumodanA... + yaha graMtha jJAnakhAte kI rakama meM se chapA huA hai| ataH koI bhI gRhastha isakI mAlikI na kreN| + sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta tathA jJAnabhaMDAra ko saprema bheTa diyA jAtA hai|
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. < pUrve thayelA mahAna purUSonAM caritrA ( itihAsIka pustakA ) ApavAnA amArA uddeza hAine uttarAttara tevA graMthA ame amArA mAnavatA grAhakAne ApatA AvyA chIe. A pustakanA prathama bhAga ApavAmAM AvyA tyAreja tenA khIjA bhAgano uparA upara mAgaNI hatI. itihAsIka hakIkata vAMcaka varga te vadhu prIya hAya te svAbhAvIka che. temAM paNa AvA mahA purUSanAM caritrAmAM tA avanavuM jANavAnuM maLI Ave che. A pustakanI prastAvanA prathama bhAgamAM vistRta ApelI hovAthI A pustakamAM AvelI hakIkata TuMkamAMja jaNAvIe chIe. zrI bapabhaTTasUrie zakarAcAya ane baudhA sAme karelA paDakAra ane vijaya, kanojarAja AmarAjanI jainadharmanI--ahiMsAvratanI upAsanA, zrI zatruMjaya ane zrI giranAranI apabhaTTasUri sAthe saMdha sahita karelI yAtrA, digabarAe dakhAveluM giranAra ti, AmarAjAnA pautra bheAjarAjAe gAdI upara AvatAMja aMgIkAra karelA jainadharma vagere hakIkatAnA samAveza karI A pustaka itIhAsika hakIkatathI alakRta karavAmAM AvyuM che. AvAM prabhAvIka puSanAM caritrAne amArA grAhakA sAdara svIkArI amane vadhu utsAhI banAve teja ameA icchIe chIe. prakAzaka.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukamANA vitha 1 25 93 naMbara prakaraNa 1luM zaMkarAcArya kAmazAstra zIkhavA jAya che. ... , 2 nuM zaMkarAcAryanI talavArane baLe dharma vRddhi. .. - 3 zuM ahiMsA purUSane nirbaLa banAvatI nathI. , 4thuM dharmarAjanI yukti. 5muM zaMkarAcAya mALavAmAM 66 vera levAnI navI rIta. . 7 muM jagannAthamAM. .. 8nuM vAyuddha. . L9 muM vAdi kuMjara kezArInI padavI... 10 muM mALavAnI rAjasabhAmAM. . 11 bhUlane bhega... 12 muM sANasAmAM sapaDAyelA zayatAne. muM samakti prarUpaNa. 14 muM korAje ucaskA agIyAra vrata. 15 muM gauDavadhu. . meM nannasUri ane goviMdasari .. meM mAtaMgInA mehamAM. ... 18 muM satyane mArge... 139 muM verane pratirodha. 148 *, 20 muM durgapatana. ... 155 21 muM digaMbaree dabAveluM giranAra 161 22 muM mRtyunI godamAM. 168 23 muM te pachI zuM che. ' 174 24 muM bhejakumAra pitAnuM rAjya laI le che. ... 181 25 mu upasaMhAra. ... 186 thI 196 110 118 125
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ bappabhaTTasUrI Aza jA. ane T -* bhAga rajo. prakaraNa 1 luM. zaMkarAcArya kAmazAsa zIkhavA jAya che. manuSya prakRtithI kudarata jagatamAM kaMIka juduMja kAryo kare che. e kudaratanI lIlAno koI pAra pAmI zake nahI keyalanA kaMThamAM madhuratA mukI tyAre ene zayAma svarUpa banAvI. kasturImAM sugaMdhi bharI te kALI karI, AvaLanAM
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) phulaDAM maneAharaLIyAmaNAM kIdhAM, tyAre sugaMdharahita anAvyAM. tapasvImAM krodha mukayA. gulAbanA puSpane kAMTA utpanna karyA. vidhinA nyAya te juo ? manuSyanA aMtaramAM sArabhUta evA vidvattAnA guNa pragaTa karyAM. tyAre enAmAM abhimAnanA deASa mukayA ! zakarAcArya vikramanI navamI sadImAM samartha vidvAn hatA. joke kumArila bhaTTa enAja advaitamatanA upAsaka hatA, chatAM enI prasiddhi sAMbhaLIne enI sAthe paNa vAda vivAda karavAne enI chaThThAnA caLavaLATa vadhI paDayA. utAvaLI gatie prayAga AvyA tA kumArilabhaTTane agninuM zaraNa letAM joyA, peAtAnAthI khanI zake eTalI zaktinA upayAga karIne zakarAcAye kumArilane samajAvavAnA prayatna karyAM. paNa zakarAcA mAM tA yAvana ane vidyA e bannenA mada hatA. kumArila vRddhAvasthAe pahoMcelA hAvAthI enAmAM kaMika relatA, gaMbhiratA hatI. ene lAgyuM hatu ke pote je kare che te phIkaja kare che. pachI aneka kalpAMta karo tApaNu nirUpAya ? dha paztI citAnuM zaraNu agIkAra karIne hArA manuSyAnI samakSa kumArile evI rIte pApanu prAyazcita karyuM. ane ghaNAya pazcAttApa thayA ke me vizvAsaghAta karyo, e kAMi ThIka karyuM nahI. e pazcAttApathI ja eNe peAtAnu zarIra agnidevane arpaNa karI dIdhuM hatuM. mAline agnimAM dahana thayelA joi zaMkarAcArya ne enI sukha`tA upara tiraskAra mAgye. ene lAgyuM ke kumA
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) che. rita vidvAna chatAM ghelA banI gayA hatA. nahItara AvuM ajJAnajanya pagaluM bhare kharA ? vaLI enI sAthe mArI vAda vivAda karavAnI icchA teA adhurIja rahI. hAM ! paNa eNe kahyuM ke 'enA anevI maDanamizra mAhISmatI nagarImAM rahe che, te jagatamAM advitIya vidvAna gaNAya che. enI sAthe vAda karajo, ' teA ThIka che. huM paNa e maDanamizranI "vidvattA jouM tA kharA ? mArI AgaLa e bicArA kANu mAtra che. ene jItI mArA ziSya banAvuM teAja huM kharA ? " ema vicArI eNe mAhISmatI javAnI taiyArI karI. "9 zakarAcArya kumArilabhaTTanI pAsethI potAnA ziSyA sahita daramajala karatA mAhIti nagarImAM AvyeA. mAhIsmRti nagarI teA rahI vizALa ! emAM svAmIjIne maDanamizra paMDitanA patto kyAMthI lAge ? nagaramAM cAlatAM cAlatAM mAmAM eka khAine svAmIjIe maMDanamizranu ghara pUchyuM. svAmIjIne AvI rIte maMDanamizranu N makAna pucchatAM joI dAsI--bAi vicAramAM paDI. eNe givoNa girAmAMja vArtA zarU karI. " Apane maDamizranuM zuM kAma che ? Apa zuM emanI pAse abhyAsa karavA icche che ? kemake Aja kAla jagatamAM e ekaja sarvajJa gaNAya che." tr " tuM kANu che ? zuM maMDanamizra tArA koi sagA thAya che ke 'enAM ATalAM badhAM vakhANa karI rahI che !" svAmIjIe pUchyuM. " hA ? huM e mahApaMDitajInI dAsI chuM. Apa kANu .
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) ,, A vAr? " khAie. zaMkarAcAryane pUchyuM. enI tejA mudrAnA prabhAva joi dAsI avanavAtarka karavA lAgI. 66 huM zaMkarAcAya ? Aje zaMkarAcAryanuM nAma dunyAnA khuNe khuNe pahAccu che. jene leAkeA mahAdevanA avatAra, sarvaMjJa, samartha tarIke eLakhe che, samajI ? " zAMkarasvAmI e kAMika ga thI kahyuM. tr " zuM Apa sarvAMna ? " dAsI jarI hasI. " e teA huM tArA paDita sAthe vAda karI ene jItIza tyAre khabara paDaze. ,, " " paNa huMja kahuM chuM ke Apa sarvajJa nathI. " dAsIe dRDhatAthI kahyuM. " tu ema kahevAnI hiMmata kema kare che. vArU ? " svAmIjI elyA. " Apa yadi sarvajJa kahevAva che. teA eka maDanamizranuM ghara kyAM AvyuM te paNa Apa jANatA nathI. sarvajJa hoya e tA sarva kai jANe ? " dAsIe khulAseA karyAM. dAsInAM vacana sAMbhaLI zaMkarAcArya jhaMkhavANA tA paDyo. paNa eka ma'DanamizranI dAsI AvI rIte jItI jAya e tene gamyuM nahI, mATe yukti vAparIne khacAya te karavA joie " are dAsI ? sarvajJa tA sarva kai jANI zake e tArUM kahevuM satya che. paNa kAi samaye sarvajJa sarvajJa chatAM paNa vyavahAra sAcavavA jANatAM chatAM paNa pUchI zake. sItAne rAvaNa cr
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ harI gayA e rAma rahI sItAjInI zeAdha kahevAya ? e mATA samajI zake ?" (5) naheAtA jANutA ! chatAM pote ajJAna karAvI, " mATA purUSAnI e teA lIlA purUSAnI vAtA tu tuccha dAsI na '' ,, " tyAre Apa paNu lIlA karI rahyA che. emajane ? dAsIe kahyuM. "hA ? huM pAteja sAkSAt zakara chuM. zaMkaranA avatA2mAM dunyAmAM kai navA junI karI vedAMta dharmanI vRddhi karavA AvyA . jha! kahe ? tArA maMDanamizra kayAM raheche te ? " zaMkarAcAryanA javAba sAMbhaLI dAsIe ma`DanamizranuM ghara atAvyuM, e muMjaba svAmIjI maDanamizrane ghare pahoMcI gayA. maDanamizranI strI sarasvatIne madhyastha rAkhI zakarAcArye maMDanamizra sAthe vAdavivAda zarU karyo, e vAdamAM maDanamizra hArI gayA, jethI te zakarAcAya nA ziSya thayA. tyAre sarasvatIe kahyuM, " svAmIjI ? tame mArA patine teA jItI gayA che. paNa mane chatA tA tamArI vidvattA jANuM ! ra p have za'karAcArya ane sarasvatInA vAdavivAda zarU thaye!, sarasvatIe svAmIjIne kAmazAstranI vAtA pUchavA mAMDI, paNa sarvajJanA dAvA karanArA zaMkarAcArya enA uttara dai zakyA nahI, tethI svAmIjIe kahyuM " tamArI vAtAnA khulAsA huM chamAsa pachI karIza." emanA vAdivavAda evI rIte adhuro rahyo. svAmIjI kAmazAstranA anubhava karavAne taiyAra thayA.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) jethI Ana giri, padmapAda, vidhivak ane hastAmalaka e cAra ziSyane laine paradeza cAlye. koi dezamAM amaraka nAme rAjA rAjya karatA hatA, e rAjA akALamaraNa pAmyA. jethI pradhAnA vagere ene smazAna yAtrA karAvavAnI taiyArI karI rahyA hatA. eTalAmAM e marelu' rAjAnuM maDaduM sajIvana thayuM. rAjA ekadama jema nidrAmAMthI koi mANasa jhabakIne jAge ema jAgyA-beThA thayA. eka tarapha rANIe reAkakaLa karatI hatI, bIjI tarapha emanA saMba MdhIoe raDArALa karI mukelI, pradhAnA paNa nArAjadu:khI thayelA, e sarvane rAjA beThI thavAthI kAtuka thayuM. prathama tA rAjae dhIre dhIre aMga hulAvavA mAMDayu... ane pachI ALasa maraDIne rAjA beThA thayA, eTale pradhAna temaja rANIo AnaMda pAmI, prabhune upakAra mAnavA lAgI. pradhAnAe rAjA sajIvana thayA e nimittanA mATe mahAtsava karyo. catura pradhAnA manamAM zaMkA pAmyA ke kai mANasa marI gayelu' pAchuM uThatu nathI, paNa A rAjAjI marI yelA jIvyA e te ati adbhuta ? AmAM emane lAgyuM ke kaMIka mATe bheda samAyeA haze. haze je haze te alpa samayamAM jaNAi Avaze. jo e rAjAnAja jIva hazeteA tA te pUrvanA vyavahAra pramANe pote jANatA hAvAthI niyamita vyavahAra calAvaze, ane bIjo AtmA rAjAnA kheLIyAmAM peThA haze te enu gADu aTakaze, eTale satya je haze te jaNAI Avaze. evI rIte vicAra karatA maMtrIe kAlakSepa karatA hatA. 92
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) rAjAjIe teA rAjadarabAramAM AvI maMtrIone rAjakAra bhAra calAvavAnI sattA ApI dIdhI. ane pote teA aMta:puramAM rANIAnI sAthe amana camana uDAvavA lAgyA. e suMdara mahelA, apaccharAnA paNa tiraskAra karanArI, marajI mujama peAtAnI sevA cAkarI karanArI suMdara ramaNIyA, managamatA bhAgA e sarva rAjAone paNa du la evu A AtmA pAmyA hatA. rANIo sAthe prati divasa navanavA bhAga leAgavatA e mAnavajanma sala karavA lAgyA. rAjanA judI judI rANIo sAthe evI rIte durlabha bhAgA bhAgavata e AtmA ramaNIAmAM eTaleA tA lukhya thai gayA. ke jagatamAM bhAgeAja sAra rUpa che ema mAnIne rAtadivasa rAjA aMtaHpuramAM rahI rANI sAthe navanavA bhAgA bhAgavavA lAgyA. ene lAgyu ke "TTunyAmAM sAramAM sAra phkata mRgalAcanA nArI che. paMDita thayA, ke paisAdAra thayA moTA thayA ke vAdavivAda karIne dunyAmAM vijaya meLabyA, paNa premane mATe taraphaDatI e prANapyArI pAtAnI bhujAothI ArligI nathI, enA janmArA vRthA gayA." ' rAjAnI bhega bhAgavavAnI caturAi joi rANIoe vicAra karyo ke * A kAMi rAjAnA jIva nathI. kemake rAjA AvI kaLA jANatA nahAtA, samajAya che ke A kAi ceAgInA jIva che. bhAganI kaLAmAM kevA kuzala che! enA vagara AvI kuzalatA khIjAmAM naja hAi zake.' eka rANIe pradhAnane khAnagImAM A hakIkata jaNAvI dIdhI. " pradhAnajI ? enI kaLAcAturya ra
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) uparathI lAge che ke e rAjAne jIva nathI paNa koI egI che rANIe kahyuM. - "amane te pahelethI ja zaka hatuM, kemake marelA mANasa kaI divasa jIvatA thatA nathI, paNa rAjAjI beThA thayA tyArathI ja amane te lAgyuM ke dALamAM kaMIka kALuM che. paNa have tamArI zI IcchA che?" pradhAne pUchayuM. IcchA e vaLI? A guNasamudra, kaLAnidhAna purUSa cAle na jAya e mATe kaMI baMdobasta kare joIe. rAjAnA karatA ame te sarve enAthI adhika prasanna chIe." rANIe jaNAvyuM. mane lAge che ke I gaye parakAya pravezIvidyAvaDe yega mAhAsyathI pitAnA zarIramAMthI nikaLI sukha jogavavA khAtara rAjAnA zarIramAM praveza karyo haze. mATe ApaNe enA zabanI tapAsa karavI joIe. pradhAne mata Ape. tapAsa zuM karavI vaLI? mANasane-karone hukama karo ke bAragAu pharatAM jeTalAM manuSyanAM mRtaka hAtha lAge e badhAM bALI nAkhe. zedhIzodhIne mRtakane agni zaraNa kare? eTale ene cAlI javAne avakAza rahe nahI." rANIe pitAne abhiprAya Ape. tamAruM kahevuM satya che. huM AjathI ja nokarane hukama karU chuM. ke ApanI AjJAne tarata ja amala kare?" rANanI rajA laI pradhAna cAlyA gaye.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 9 ) pradhAne nokarAne hukama karyo ke " AragAu pharatAM je je mRtaka maLe ene zodhIne agni zaraNu karo ? ALI mukeA ? pradhAnanA hukama sAMbhaLIne rAjapurUSo tIranI mAphaka ghuMTavA, mRtakAne zeAdhI zeAdhIne agnine havAle karI rAjaAjJAnu pAlana karavA lAgyA. aMta:puramAM rAjAjI teA eka bhAgamAM ja Asakta hatA. thADA divaseAmAM eNe bhAganIkaLA-kAmazAstranIkaLA dareka rANIo pAsethI zIkhI lIdhI. cArAsI Asana peAte jANatA heAvAthI dareka rANIe sAthe vividha AsanAvaDe sabhAga karavA lAgyo. enI sabhAganI kaLA upara rANIe tA marI pITatI rAjAjI upara prIDhA prIDhA hatI. rANIe paNa potAnI kaLA batAvavAmAM khAmI AvavA na detI. ane jyAM kaLAvAna hoya. covananA tAkAnamAM viharatAM hAya. surUSa, sAdhanasapanna heAya tyAM bhAganA sukhamAM zI khAmI hAya ? kAma zAstranA pATha zIkhatAM ane prANapriya evI rANIAnI abhinaya kaLAnA rasano mIThA svAda cAkhatAM eka mAsa upara paNa keTalAka divase pasAra thaI gayA. paNa A bhAgamAM lubdha thayelA jIvane ahIMthI javAnuM gamatuM nahAtuM. snehanA pAzamAM baMdhAyelA jIvaDA e pAza teDI zake kharA ke ? saMsAramAM zatruo sAthenA tIkSNazastranA prahAra sahuna karanArA ane leAkhaDI beDIne tADanArA vIrapurUSA paNa A kAmala pAzane chedI zakaze kharA ke ? e puSpadmannAnI sAthe yuddha karavAmAM koi ene jItI gayA che ke ? enAM mAdha
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) zo kene ghAyala nathI karatAM kaI virala purUSa ja enA prahArathI mukta rahI zake ! bAkI te brahmA, viSNu ne mahezvara jevA paNa ene Adhina che te alpabaLI mAnavanuM zuM gaju? pakaraNa 2 juM. zaMkarAcAryanI talavAra ne baLe dharmavRddhi. seMkaDo rANIonA kAmamadanuM mardana karate zaMkarasvAmI rAsI AsanemAMnAM nAnA prakAranAM AsanavaDe karI saMsAranI moja lete. suvarNone pyAlAmAM uttama jAtinA madirA bharI pyArIone enuM pAna karAvate, pyArIonA hAthathI pite paNa pote hate. jethI kAmadevane uttejana maLe ane vizeSa prakAre rANuone AnaMda ApI zake evA puSTIvardhaka kAmottejaka padArthonuM sevana karate. evA bhogasukhamAM rakta thayelA zaMkarasvAmInI have pitAnA zarIramAM javA jeTalI paNa aityacatA nAza pAmI gaI hatI. e rAjA te zaMkarAcAryano jIva hato. A tarapha rAjapurUSe jyAM tyAMthA zabane zodhIne agni saMskAra karavA lAgyA. emaNe zaMkarasvAmInuM zaba paNuM parva tanI guphAmAMthI zodhI kADhyuM. cAra ziSyo enI ceka karatA. hatA. temanI pAsethI A zaba mAgavAmAM AvyuM. paNa ziSya. kevI rIte ApI zake?
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMnyAsI bAvA? A zaba ApanI pAse kevuM paDayuM che amane sepI ve?" rAjapurUe kahyuM: * "zAmATe bhAI? tamane soMpavAnuM kAraNa?" AnaMdagirie pUchayuM. "rAja AjJA? rAjAne hukama thayuM che ke potAnA rAjyamAM je zaba malI zake ene agnimAM hemI devAM?" rAjapurUe jaNAvyuM. rAjAne hukama?" saMnyAsIe vicAramAM paDayA. teo nahetA jANatA ke-" rAjA e te potAnA gurU zaMkara svAmIno AtmA hate." "hA? rAjAne?" rAjA A hukama kare nahI. sAcu kaho tamane hukama khuda rAjAe karyo che ke bIjAe? "nakakI karavA AnaMdagirie pUchayuM. "amane hakama te pradhAne Ave che, paNa e rAja AjJAja kahevAya. e hakamanuM amArAthI ullaMghana na thaI zake ?" rAjapurUe kahyuM. bhAI? A zaba ahIMyAMja rahe to ThIka. e agni saMskArane lAyaka nathI." saMnyAsI AnaMdagirie kahyuM. enuM kAMI kAraNa? Apane zaba te ApavuM ja paDaze. nahI Apaze te jabarAIthI ApanI pAsethI ame AMcakI laIne bALI nAkhazuM. rAjaAjJAnuM amArAthI ullaMghana na karI zakAya. tame samaje che AjJA bhaMga karavAthI amArA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) sahita amArAM bALa baccAMnuM satyAnAza vaLI jAya te!" e mANasoe jaNAvyuM. paNa bhAIo? A zaba kAMI marelA mANasanuM nathI. e AtmA thoDA samayamAM samAdhimAMthI jAgRta thavAno che. atyAre e te yoganidrAmAM vicare che." "ApanuM kathana kadAca satya haze, paNa e kema mAnI zakAya. bAvAjI?" mANase e zaMkA batAvI. be cAra divasamAM emanI yoganidrA pUrNa thaze eTale e mahApurUSa jAgrata thaze. je jagatanA paNa gurU che-parama gurU che." AnaMdagirie khulAso karyo. ApanA vacana upara vizvAsa rAkhI be divasa pachI AvazuM, eTalAmAM je tamArA gurU samAdhi nahI choDaze, te ame tamArUM tarkaTa samajIne ene bALI nAkhazuM" rAjapurUSa ema kahIne tyAMthI cAlyA gayA. paNa e tyAMthI bhAgI na jAya te mATe chupI tapAsa rAkhavA lAgyA. rAjapurUSonA javA pachI ziSya vicAramAM paDI gayA, arasaparasa vAta karavA lAgyA. "bhAI? gurUjI eka mAsanI avadhi laIne gayA te gayA. kyAM gayA haze? zI khabara paDe? A te eka mAsa upara paNa cha divasa vahI gayA; paNa gurUjI A zarIramAM dAkhala thayA nahIM to kema karavuM ?" AnaMdagirie pUchayuM. ApaNe have emane kyAM haMDhavA? kayAM javuM?" padmapAde pUchayuM.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 13). eka ziSyane zabanI rakSAnuM kAma seMpI gurUne zodhavA traNe zikhyA cAlyA. anukrame A amaraka nRpanA nagamAM AvyA. tyAM emaNe sAMbhaLyuM ke ahIMyAM rAjA muvelA pAchA jIvatA thayA. jethI emane khAtarI thaI ke e rAjAmAM ja ApaNu gurU rahelA che. bhegamAM, gIta-gAnamAM lobhI banI rAjakAryanI ciMtA tajIne strIomAM lubdha thaI gayA che. rAjA saMgItanA bahu zokhIna hatA. jethI emaNe gayAonuM rUpa dhAraNa karyuM. kemake keIpaNa rIte rAjAnI pAse te javuM joIe. emane pratibodha pamADI sAvadhAna karavA joIe. satAra, sAraMgI, tabalA vagerethI emanA gAyananI nagaramAM prasiddhi thaI gaI. rAjAe paNa emanI prasiddhi sAMbhaLIne gAyane pitAnI pAse bolAvI gAna zarU karAvyuM. " jAga musAphara rena gavAI bhayI bhera veLA, bhayI bhera veLA, phITayA je aMdherA. jAga 1 sote te sArI rAta gavAI, meha nidrAse jAge bhAI; gAna tAnameM zuddha buddha gavAI, svAmI sutA zuM seja bIchAI." jAga 2 saMgItarUpe AnaMdagiri ane padyapade rAjAnA kAna camakAvyA. rAjAnA bhADutI zarIramAM mastakanA brahmakAramAMthI praveza karele AtmA jAgyo. " tatvamasi" ne ziyene upadeza enA hadayamAM ArapAra utaravA mAMDyo. eNe joyuM
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) ke eka mAsanI aSadha purI thai gaitI, jethI enA ziSyA ane jAgRta karavA AvyA hatA. eka tarapha eka ekathI utkRSTa evI bhAgakaLAmAM nipuNa seMkaDA rANIo sAthenA durlabha bhAgA dRsyAnya hatA. bIjI tarapha ziSyA ene teDavA AvyA hatA. je uddezathI rAjAnA zarIramAM eNe praveza karyAM hatA, e uddeza tA yAranAya siddha thai gayA hatA. eNe zraddhA, prIti, rati, dhRti ane kIrtti temaja kAma thakI utpanna thayelI vimalAmAdinI, ghArA, madanASAdinI, mAmeAhinI, dIpanI, vazakarI, rajanI ityAdi kAma kaLAo ramaNIonA aMgamAM rahelI che e samajI lIdhuM hatu. caiAvanavatI, kaiADha vagere ramaNIonA aMgamAM amuka amuka tithie amuka amuka jagAe kAmadevanA vAsa heAya che e paNa jANI lIdhuM hatuM. e kAma kaLAomAM nipuNatA meLavI eNe uttama-durlabha AnaMda bhAgathI prApta karyAM hatA. jevI rIte vAtsAyane kAmazAstramAM srIsevananI vidhi lakhelI, e pramANe zaMkara svAmIe strIsevA-bhAga bhAgavyA hatA. e vAtsAyananA kAmazAstranAM sUtra ane bhASyanuM samyak prakAre nirikSaNa karI ene anubhava karatAM eka abhinivArya garbhita kAmazAstra nRpavezazvArI zakara svAmIe racI kADhayu'. kAmazAstramAM nipuNa thayelA zaMkarasvAmI ziSyAnA upadeza sAMbhaLI Akhare paNa jAgyA. pAtAnA mULa zarIramAM praveza karavAne eNe rAjAnu zarIra cheDI dIdhuM. e divasanI muddata vahI gayA pachI rAjapurUSoe
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvIne e zabanI mAgaNI karI. paNa ziSya mAMDamAMDa samajAvI vaLI be cAra divasa kADhI naMkhAvyA, paNa chevaTe rAjanA mANasoe e zabane laI ene agni saMskAra karavA mATe kASTanI citA taiyAra karAvI emAM zabane mukI e citAmAM agni pragaTa karI dIdhuM. citA bhaDabhaDa baLavA lAgI, enA dhuMvADAnA goTegoTa AkAzamAM vyApta thaI gayA. e avasaramAM zaMkarasvAmIne AtmA potAnA zarIramAM dAkhala thaI gayo. paNa baLatI citAmAMthI bahAra nIkaLavuM ene muzkela thaI paDyuM. jethI zaMkarasvAmIe agni zAMta karavAne mATe narasiMhanuM stotra bhaNavA mAMDayuM. e staMtranA prabhAvathI citAnI agni zAMta thaI gaI, eTale pite bahAra nIkaLe. - zaMkarAcArya e pachI potAnA ziSyone laIne mAhaSmatI nagarI tarapha cAlyo. keTaleka divase tyAM AvI sarasvatIne maLe. ene potAnuM kAmazAstra varNavI batAvyuM. eNe kAmazAstranA praznone uttara ApI vAdamAM sarasvatIne paNa nirUttara banAvI dIdhI. maMDanamizra jevA sarvajJa samA paMDitane ane tenI priyatamA sarasvatIne jItavAthI zaMkarasvAmInI kIrti jagatamAM prasarI gaI. loke enI stuti karatAM kahevA lAgyA ke "vAha zuM svAmIjIne prabhAva! maMDana mizra jevA paMDita paNa enA ziSya thayA. Aje jagatamAM emane jIte e kaI purUSa vidhie utpanna karyo jaNAto nathI. zaMkarAcAryane vilAne garva AsamAna paryata pahoMcI gaye. ..
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 16 ) zaMkarAcArya dakSiNa dezamAM pharIne sarva paMDitane vAdamAM jatI lIdhA. tyAMthI vidarbha dezamAM gayA. tyAMnI rAjadhAnI caMpA nagarInA rAjA sudhanvAne vedamatanAM ta. samajAvI vedAMtI banAvyA-pitAne custa ziSya banAvyA. zaMkarAcAryanI evI IcchA hatI ke evA be cAra rAjAe potAnA pakSamAM Ave te talavAranA baLe kene vedadharmamAM AkarI zakAya. e rAkSasI AkAMkSA pAra pADavA. eNe caMpAnA dhaNIne vedamatane custa upAsaka banAvyuM. vedAMtamatane pracAra karavAne rAjAne upadeza karyo. "rAjana ! je rAjA pitAnA dharmanI unnati kare, potAnI prajAne potAne dharma pALatI banAve ene svarga ane vaikuMThanA kulanI prApti avazya thAya. are talavAranA baLathI paNa lekene dharma prApta karAva, vedAMtI banAvavA. kemake keTalAka bheLA mANase na samaje te emane talavAra agara bhAlAnI aNI batAvIne paNa ApaNe dharma pALavAnI pharaja pADavI. ema karatAM hatyAkAMDa thAya te paNa e pApa nathI. veda zAstramAM kahyuM che ke yajJamAM hiMsA thAya e hiMsA nathI. A paNa eka jAtane dharmavRddhine yajJa ja che. lekene vedAMtamatamAM AkaSI ApaNe emane svarge pahoMcADIye chIye." koI paNa prakAre pitAnA matanI vRddhi karavI e zaMkarasvAmIne uddeza hate. tarataja caMpAnA dhaNIe zaMkarasvAmIne upadeza mAnya karyo. . "gurU? baddha ane revanA ahiMsAnA tanA leke upAsaka banI gayA che, e kAMI sahelAIthI mAnaze nahI.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) emane bhaya te avazya batAvavo ja paLe " rAjAe abhiprAya Ape. e ddha ane jene te nAstika kahevAya. rAjA? je tuM mAro bhakta hoya, tane vedAMta upara prIti haya, te tArA rAjyamAMthI ane jenenuM te kAsaLaja kADhaje. e leke na samaje te talavAranI dhAra, batAvI e sarva lekene vedAMtI banAvaje. anyathA e dhAra sAthe bheTADI deje. e bauddha ane jeneeja ApaNuM vedAMtamatanuM nikaMdana kADhayuM che, mATe e vera tuM mAro bhakta hoya te barAbara leje." Apa samA paramagurUnuM vedavacana huM aMgIkAra karUM chuM. ApanI AjJA Izvara AjJA samAna gaNIne huM enuM pAlana karIza. talavArane baLe che ane jene huM vedAMtIzaivadharmanA anuyAyI banAvIza. anyathA pheMsI nAkhIza. e Apa satya jANaje." rAjAe potAne nizcaya kahI saMbhaLAvyo. zAhabasa rAjA? dhanya che tArI dharmaprItine? bhakate te tArA jevAja thajo, zaiva-smAtane uddhAra karanArA thaje." zaMkarasvAmIe zAhabAsI ApI. agara jo ApanI IcchA hoya te dezaparadeza. mArA sakala sainya sAthe huM ApanI sAthe rahuM. jene ane aione smArtadharmamAM kheMcavAne mArI zamazerane upayoga karUM.. rAjAe jaNAvyuM.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) hAlamAM te tArA rAjyamAMja enI zarUAta karI jema zrI parazurAme sAta vAra ni:kSatriya pRthvI banAvI ema tAruM rAjya tuM jena temaja ddhi vagaranuM banAvI de. ethI tArI upara huM adhika prasanna thaIza, tane vaikuMTha ApIza." zaMkarasvAmIe rAjAne pitAnA pakSamAM laIne e rAkSasI mahatyA kAMkSAne AraMbha zarU karI dIdhuM. ApaNI AkAMkSA ApazrImAnanI kRpAdraSTithI satvara siddha thaze e Apa ni:saMdeha jANo." te pachI zaMkarasvAmI deza paradeza bhamate ziSya sAthe vAdavivAdamAM sarve paMDitane harAvI pitAnA smArta dharmanA anuyAyI banAvate avaMtI deza tarapha cAlya. prakaraNa 3 juM. ahiMsA purUSane nirbaLa batAvatI nathI. prAta:kALane samaya thatAM sUrivara rAjA sabhAmAM AvyA, te pahelAM AmarAjAe nadI pAsethI sarva vRttAMta jANelo havAthI sUrijIne jotA ja AmarAjA zaramAI gaye. emane jotAM enA manamAM pazcAttApa thayo ke "AvA purUSa puMgavanI meM ATa mATale paricaya chatAM barAbara kimata na karI, babbe emanI anukuLa upasargadvArA kadanA karI, e mitra chatAM meM zatrunuM kAma karyuM. mArA suda hadayamAM A purUSa mATe kuzaMkA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 19 ) utpanna karI me'. utAvaLe abhiprAya bAMdhI lIdhA. jevA e sarasvatI putra kahevAya che evAja tyAga, vairAgyamAM paNa e narAttama-zreSTha che, e te! mahAmati che, mAtra mArIja alpamati che. meM A ThIka karyuM nahIM. ". pazcAttApa pAmelA rAjA A purUSa puMgavanA sAme joi zakayA nahI. emanI sAthe vAta karavAnI paNa hiMmata cAlI nahI. tethI gurUe kahyuM. "rAjana ! emAM kheda zAnA ! uttama purUSanI uttamatAnI kaseATI karavI e rAjAnI kaja kahevAya. suvarNa jyAre agnimAM paDe tyAreja enI zuddhatAnI mAlUma paDe. manuSyanA tratAnI dRDhatA tyAreja kahevAya ke upasanA samaye paNa e dRDhatA TakI zake. mahiSaonA guNa doSanI tapAsa rAjA na kare teA bIjo kANu kare ? mATe emAM zeka ze ? satyanI kasATI tA tyAreja thAya ke jyAre jarUra hAya tyAre e satva kAma lAge. game tevA prasa MgeAmAM paNa emanAM e khaLa, e parAkrama, e dhyeya tA aDaga rahI zake. ricaMdre tyAreja jagata prasiddha thayA ke vizvAmitra emanA satyavratane kharAkhara kasATIe caDAvyuM. drapadIjInI mahAsatImAM gaNanA tyAreja thai ke muzkelImAM zAma, dAma, laya ne bheda vagere kuTila nItinA upayoga karavA chatAM samatha purUSA paNa emanuM ziyala bhAgI zakyA nahI. sthulIbhadra tyAreja jagata prasiddha thayA ke khaTarasa leAjananA svAda letAM ne kAzyAvezyAnI citrazALAnAM manAvedhaka citrA najara AgaLa tavaratAM chatAM paNa cAra cAra mAsanI emane calAyamAna karavAnI kezyAnI
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 20 ) mahenata vyartha thaI, abhayArANInI be sItama satAvaNI chatAM paNa sudarzana zreSThIe pitAnuM ziyala jALavyuM, tyAreja zuLInuM siMhAsana thayuM. mahAna purUSonI te kaTI samayeja parIkSA thAya." gurUne bodha sAMbhaLI rAjAnI ciMtA dura thaI "bhagavan! Apa gaI vAtanuM smaraNa karazo nA ! Apa te brahmasvarUpa che. je AtmAe ucca sthIti prApta karI hoya ene A lekanI game tevI hakIje te zuM bake devakanA bALAo, vidyAdharI ke kinnarIo paNa pitAnA hAvabhAvavaDe caLIta naja karI zake !" rAjAne samasyAonA khulAsA meLavavAmAM ghaNI majA paDatI. vAre vAre navIna samasyAo banAvI gurUne pUchate, emanI taraphathI tarataja e samazyAne khulAse maLata. eka divasa rAjA rAjamArgethI jatuM hatuM. tevAmAM kaI kheDutanI strI eraMDAnAM pAMdaDAM vINatI gharanI pAchaLa gaI. rAjAe e saMbaMdhI adhI gAthA joDI kADhI. bappabhaTTasUrie tarataja ene javAba ahI gAthAmAM Ape. emane tAtkAlika javAba sAMbhaLI rAjA vismaya. tha. "oha? je sarasvatIne prabhAva?" * vaLI ke divase sAyaMkALane samaye rAjAe eka strIne vAMkI Doke hAthamAM dIpaka laI vAsabhuvana tarapha jatI joI adhI gAMthA kahI. "vAMkI Doka karI A strI dI laI zuM jue che."
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) gurUe enI uttarArdha gAthA kahI saMbhaLAvI. "priyatamanI AvavAnI rAha jotI ene saMbhAratI e vAsavanamAM jAya che." evI rItanI avanavI samasyAomAM emane ghaNe kAla sukhamAM jatA hatA. eka divasa AmarAjA ane sUri vArtAvineda karatA ekAMtamAM beThA hatA. dharmacarcA cAlatI hatI. tyAM AmarAjAe pUchyuM. "gurU! AtmAnA hitane mATe mAre zuM karavuM?" "rAjana eka rAjA te ghaNuM karI zake. pitAnA AcAra vicArenI chAyA enA saradAre, bhAyAtane prajA upara pADI zake. pitAnA vartanathI prajAne AkarSI zake. dAnathI anAtha, dIna, hIna ane durbaLa janane uddhAra karI zake. saMpratirAjA, vikramarAjA vagerenA pagale cAlI zake?" surivare jaNAvyuM. "bhagavAna ApanA upadezanI mane dhIre dhIre asara thatI jAya che. huM paNuM IcchuM chuM ke bAra vratadhArI zrAvaka huM anI zakuM? rAjAo bAra vrata pALI zake?" rAjAe pUchyuM. "bezaka agIyAra vRta rAjAe paNa pALI zake chatAM cakavartInuM rAjya paNa jogavI zake, emAM zuM tamane navAI lAge che vArU?" sUrie kahyuM. rAjAo ahiMsA dharma kevI rIte pALI zake vArU? zatruo sAme ene samazera ucakavI paDe. katala calAvavI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) paDe. laDAimAM aneka pacidriya jIvAnA nAza thaI jAya tyAM enuM ahiM sAvrata kevI rIte sacavAya ? " rAjAe kahyuM. "ghaNIja khuzIthI ahiMsAvrata pALI zakAya. ahiM sA vratanuM pAlana karanAra rAjA zatru sAme talavAra upADI zake. potAnA dezanA rakSaNane mATe, prajAnA hitane mATe enI talavAra sadA duzmanA taraph ceDA mahArAjanI mAphka myAna aAraja rahe. yuddha sivAya bIje sthAnake ahiMsA vrata pALe ne yuddhanI jayaNA kare. " " e ceDA mahArAja kANu ? " rAjAe pUchayuM. " mahAvIra svAmInA bhakata AravratadhArI zrAvaka, magadhapati ajAtazatrunI sAme emanI talavAra khullI hatI. e bhayaMkara jAdavAsthalImAM eka karoDa ne eMsI lAkha mANasAnA nAza thayA hatA. chatAM e khAra vratadhArI rAjA yuddhane mAkhare rahI laDyA hatA. manuSya chellAmAM chellI ghaDI paryaMta yatna karavA e enI pharaja che. paNa phaLa tA devAdhina rahelu che. ahiMsAnA atha evA nathI ke AtmAnI zakita gApavI nim La khanavuM. custa ahiMsAvAdI paNa grahastha zatrunA parAbhava chatI zatie muddhe sahana na kare. te pachI rAjA tA kema sahana kare; e tA dezanA, prajAnA bacAva kare. yuddhabhUmi upara potAnuM parAkrama batAvI dezabhakti batAve. prajAnuM rakSaNa kare rAjyadharmanu pAlana kare, " "bhagavan ? yuddhamAM hajArenI kataleAkSI enu ahi sAvrata khaMDana kema na thAya ? " rAjAe zaMkA karI.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) cr kAraNa ke zrAvakane savAvaze| yA kahelI che. banatAM lagI e chakAyamAM pAMcakAyanI te jayaNA kare. ane trasakAyanI rakSA kare. e trasakAyamAM paNa e prakAra hAya, sAparAdhIne niraparAdhI. je niraparAdhI hAya tenuM zrAvaka pachI bhalene te rAjA hAya tA paNa rakSaNa kare. zikAra karavA, nAhaka koIne mArI nAkhavA kAraNavagara kAine du:kha devuM, mAMsa bhakSaNa ke madirA pAna karI madAMdha thai julama karavA, vinA kAraNe prajAne naDavI vagere mAkhatA ene tIvra pApa baMdhana karI naragatimAM laI janArI thAya, ahiMsAvratamAM niraparAdhIne ja na mAravAnI e pramANe pratijJA hAya. ne aparAdhIne avazya zIkSA kare. vrata letAM yuddhanI tA e chuTaja rAkhe, aparAdhIonI jayA rAkhe. nahItara rAjyamAM aMdhAdhunI prasare, rAjya vyavasthA DALAya ane enA bhAyAtA ke sAmatA paNa enA hukamanI avajJA karI enI sAme thAya, mATe lagAra paNa bhUla thAya teA rAjA ene ceAgya zIkSA karI khIjAo upara potAnA prabhAva-pratApa besADe. temAM paNa avirati zrAvaka hAya tene teA koi paNa prakAranA pratiSTha dhanahI hAvAthI game tema vattI zake. chatAM devagurU ane dharma uparanI bhaktithI e jainadhama teA pALI zake, ahi MsAvrata nahi pAlanArA paNa jaina tA anIja zake ? " " bhagavan ? huM paNa icchuM chuM ke mArI AkhI prajA ApanI bhakata banI jainadhama pALe, e mATe mAre zuM karavu joie ?" rAjAe pUchyuM. " e teA seAnI marajInI vAta kahevAya, kAMi talavArane
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLe dharma phelAvAya nahI talavArane upayoga karavA jatAM te na hatyAkAMDa thAya. evuM karanAra ane upadeza ApanAra dharmanehAne aneka manuSyano nAzakArI-karAvI narakagatimAM ja jAya. dharma e Atma kalyANanI aNamolI cIja kahevAya. eto kaI bhAgyavaMtaja laI zake. ciMtAmaNi ratna kAMI ghaNA mANasa pAse hotAM nathI, rAjana ! jene saMsAra sAgara taravAnI abhilASA thAya teja bhavasthiti paripAka thatAM uttama vastu meLavI zake. tame piteja e uttama dharma ArAdhI A bhavasAgara tarI jAo. prajAnuM kalyANa karI, dAna mAnathI emane saMtuSTa karI, saMtasAdhu ane sajajanA zubhAzirvAda meLavI haricaMdra ke rAmacaMdranI mAphaka satyarAjA thAo teja tamAruM zreya thAya. jevI daSTi tamArA kuTuMba upara hoya tevI ja daSTi tamArI raiyata upara avazya hoya. garIbathI amIra paryata ane raMkathI rAya paryata InsApha saraja hoya, te e rAjA eka Adarza rAjA thaI zake. rAjA e te prajAne pitA kahevAya chokaruM jema mAbApane phariyAda kare ema garIba prajAnI phariyAda rAjA sAMbhaLIne emanI agavaDe dUra kare. egya insApha Ape pite paNa anIti ane julmanA kAmethI Darate rahe. e puNyavaMta rAjA ahIMyAM paNa sukhe samAdhe rAjya segavI devalekanAM sukha jogavanAra paNa thaI zake, mokSa paNa jaI zake. rAjya dharmanA vizeSa gahana vicAre keI anya prasaMge paNa tamane huM jaNAvIza." - "ahA? rAjya dharma keTalo badho gahana che. jema jema
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) enA abhyAsa karIye chIe, tema tema navuM ne navuM ja jaNAya evI rAjanIti che. " gurUe paNa "rAjadhama ane ahiMsAdha'nI vyAkhyA sajAne kahI saMbhaLAvI enA mananuM samAdhAna karyuM. prakaraNa 4 thu. dharAjanI yukti. mAddhAcArya mAna de paNa jyAM tyAM peAtAnA dharmanA pracAra karavA mAMDyo. jyAM vAdavivAda karavAnA prasaMga ubhA thatA tyAM vanaku jarane AgaLa karatA, e va najara sarasvatInA varadAnane prabhAve sane jItI letA. deza paradezamAM emanA sAdhuoe phrIne potAnA dharmanA pAyeA draDha karavA mAMDyo. kumArilabhaTTe jo ke emane hyu. nukazAna pahoMcADayuM hatuM. paNa emanA sAMbhaLavAmAM AvyuM hatuM ke eNe pApAnu prAyazcita karyuM. karelI gaMbhira bhUlanA e bhAga thayA. ne A dunicAmAMthI sadAne mATe kASTabhakSaNa karI ravAne thai gayA. jethI emanu eka naDatara te dUra thai gayuM. peAtAnA matanI vRddhimAM je ADakhIlI-phrAMsa hatI, e anAyAse nIkaLI gaI. jethI teo manamAM ghaNA havAna thayA. paNa eTalAmAMja temanA haiyA upara eka mATA sakhata AghAta thayA. emaNe sAMbharyu ke enA karatAMya jakharA Aje peAtAnI sAme zakarAcArya -
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26). smArtadharmane AcArya talavArane baLe dharmavRddhi karavA temaja baddha ane jainanuM jaDamULa kADhavA uThele che. eNe rAjAone potAnA pakSamAM laI ghaNA bheLA lekene paNa AkarSA che. vartamAna samayane anusarIne lekene anukuLa thAya e mArga eNe pakaDyo che. mAMsa madirAnI smArta dharmane bahAne chuTI bakSIne lekene joIe tevI sagavaDatA karI ApI hiMsAmaya pravRti cAlu karI. rAjAone kaMIka zikAranA zekhIna banAvyA mAMsa madirAnA bhakta banAvI ahiMsAmAMthI hiMsAnA upAsaka banAvI eNe custa zaivadharmI banAvyA. je rAjAo enA bhakta thatA emane ene eja upadeza hatuM ke "tamArA rAjamAM tame sarvane-tamArI prajAne smAta dharmanI upasaka banAve. baddhAdika nAstikamatane nAbuda kare ne tame zAmAM hukama kare ke sarve prajA smAta dharmanI-ziva dharmanI upAsaka bane. na mAne te bhAlAnI aNuo batAve. samazeranI dhArAne svAda cakhADe." AvA zaMkarAcAryanA upadezathI boddho ane jene jhabakyA. khacIta Aje duniyAne saMhAranAra rUdraja pragaTa thaye. zaMkarAcArya sAme zuM pagalAM bharavAM e mATe baiddhAcArya AnaMda vicAramAM paDyo. ene lAgyuM ke A bhayaMkara vyakita jagatamAM bhayaMkara uthalapAthala karavAne utpanna thai lAge che. Aje kumArilabhaTTa AnA karatAM ghaNe darajaje sAruM lAge. A mANasanI rAkSasI mahatvAkAMkSA kema revI, e mATe e ciMtAtura hate. samartha duzmana jAgyo che have ciMtA karyuM zuM
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) vaLe? kAMi prayatna tA karavA joIe nA ! ApaNe paNa rAjAone ApaNA pakSamAM kheMcIye tA enI sAme khacAva karI zakIye. eNe rAjasabhAmAM bhAvivAda karI rAjaAneja pAtAnA bhakata banAvavAmAM lAbha joyA. keTalAka rAjAe mAddha dhamAM hatA, temane paNa zaMkarAcAya uthalAvI nAkhI smAtta dharmamAM kheMcI jatA hatA. ahiMsAmAMthI hiMsAne mArge lai jatA hatA. jamAnA oLakhIne eNe keTalIka chuTA mUkavAthI rajoguNIne tamAguNI evA ghaNA leAkeA enA dhama mAM AkarSAyA ne durAcAra tarapha DhaLyA. auddhoe paNa potAnA dharmanI vRddhi mATe kamarakasa leAkeAne upadeza ApI potAnA dharmanA rakSaNanA prayatna karavA lAgyA. vardhana jara vAdavivAdamAM jyAM tyAM vijaya meLavatA hAvAthI jagatamAM e vAdI tarIke prasiddha thayA. ene manamAM ghaNuM thatuM ke eka vakhata za karasvAmI sAthe vAdavivAda karavAnI jAhera rIte taka maLe te enA gava utArUM. e mATe e rAha jotA hatA. vAdI vadha naku jara ziSyAnI sAthe bhAratamAM ddhidharmanA upadeza karatA karatA goDadezamAM ALyA. lakSaNAvatImAM dharmarAjanI sabhAmAM AvI eNe potAnI vidvattA batAvavA mAMDI. " nyAyazAstra, tarka zAstra, vyAkaraNazAstra ane kAvyazAstramAM huM pAragAmI chuM. sAhityazAstra, chaMdazAstra, caiAtiSyazAstra, vaidakazAstrane nItizAstra evuM kayuM zAstra che ke jyAM mArI buddhi na cAlatI hoya ? " potAnI vidvattAthI rAjAne eNe ""
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) prasanna karyo. rAjA sAme eNe paDakAra karyAM. "mahArAja ! ApanI sabhAmAM kAi paNa paDita hoya teA mArI sAthe vAda kare ?" enA rahasyane nahI jANanArA goDadezanA paDitA enI sAme vAda karavAne uThayA, paNa koi enI vAgdhArA jhIlavAne samatha thayA nahI. rAjAnA mAnitA kivarAja vAkSita paNa ene na jItI zakayA. enA pAMDityathI gADanI rAjasabhA jhAMkhI paDI gai. rAjAe enI vidvattAnI kadara karI. peAtAnI rAjasabhAmAM rahevA vinaMti karI. rAjAnI vinatine mAnya karI vAdI vanakuMjara dharmAMrAjanA memAna tarIke rahyo. gADanI rAjasabhAmAM e badhAnA mukhya thaine rahyo. ane jagatamAM mahAvAdI tarIke prasiddha thayA. rAjAne paNa eNe potAnA dharmanAM tatvA samajAvI aiAddhadharmanA raMga lagADavA mAMgyA. eka divasa dharma rAja- ane vanakuMjara khAnagImAM beThAbeThA gASTi karatA hatA, tevAmAM dhamarAjane eka vicAra sphuryAM. "mahArAja ! Apa vAdivavAdamAM jItI zakAtA nathI te zuM ApanI vidvattAnA prabhAva ke koi dvivyazakitanA ? " "rAjana vidvattA karatAM divyazaktine vadhAre ?" vanakuMjare uttara ApyA. "tA zuM Apane tyAre jagatamAM kAi na jItI zake ? " rAjAe khAtarI karavA pUchyuM. "kAnI magadUra ke mane jItI zake ? sarasvatInuM mane varadAna che. jagatamAM tethI ja mane keAi jItavA samatha nathI."
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29) khacIta Apane prabhAva aciMtyaja che. mArI sabhA ApanAthI ujvaLa che." rAjAe kahyuM rAjana ? e badhe bAddhamatane ja prabhAva che e dharmamAM ameghazaktio rahelI che. khacIta tame paNa bAyadharmanA upAsaka thAva te mahAna azaka ane kaniSkanI mAphaka tamAruM rAjyavRddhi pAme."vardhanakuMjare kahyuM.' ApanI vANuM satya che. mArA rAjyane vadhAravAmAM Apa madadagAra thAo te huM baiddha thaI jAuM? Apane a-- nanya bhakta thaI jAuM?" rAjAe potAne managata abhiprAya Ave. tame kahe tevI rIte huM tamAre madadagAra thAuM. kahe tamArI zI IcchA che?" sAdhue pUchyuM. banegarajAu hatA. eka bIjAnA kAryamAM svArtha rahela hato e te samajatA hatA. mArA manamAM eka vicAra kryo che ke kAnyakujane rAjA mAre duzmana che; paNa yuddhamAM huM ene pahoMcI zake tema nathI. Apaje vAdavivAdamAM taiyAra hote huM ene vA... yuddhanuM AmaMtraNa karUM. emAM evI zaratake jItelo hArelAnuM rAjya japta kare!" rAjAe kahyuM. ThIka che. tamArA kahevAnuM tAtparya huM samajI gaye. tamAre duta mokalI kanojanA rAjAne AmaMtraNa kare ke tamArA, rAjyamAM je paMDita hoya te mArA vAdI sAthe vAda kare. emAM
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) je hAre tenuM rAjya jItele le." sAdhue rAjAnA matane uttejana ApyuM. "barAbara ! Apa mAruM kahevuM samajI gayA che. Apa je jItazo te duniyAmAM ApanI kIrti vadhaze. A dharmarAja Apane ananya bhakta thaze." rAjana tame ni:saMdeha raho. jagatanI keIpaNa zakti vAdavivAdamAM te mane jItavA samartha nathI. kanAjano game te samartha paMDita haze, te paNa huM vAdamAM ene harAvI daIza, e tamAre nizcaya jANavuM." ThIka tyAre huM e rAjAne vAyuddhanuM AmaMtraNa karuM chuM. e mArA kaTTA zatrune kaIrIte paNa huM harAvavA IcchuM chuM. mArI te eja IcchA che ke keIpaNa prakAre huM ene jItI lau? cAhe te ene rAjyaSTa karUM athavA te mAre tAbedAra khaMDIye rAjA banAvI dauM. mane paNa lAbha thatAM ApanA baddhamatanI vRddhi thaze." rAjAe haiyAnI varALa bahAra kADhI. varSanakuMjarane A yukti ghaNI ja pasaMda paDI gaI. ene eka rIte de kAja jevuM thayuM. dharmarAjanA jItavAthI enuM rAjya paNa vRddhi pAmaze. e pitAne ananya bhakta thatAM prasaMgavazAt zaMkarAcArya sAthe dharmayuddhane prasaMga ubho thAya te zatrunI sAme dharmarAja paNa pitAnA sabaLa sainya sAthe kisa rahI paDakAra karI zake! ne tAbedAra thayela kaneja
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 31 ) rAja paNa peAtAnA sainya sAthe enI madade Ave; kemake ene peAtAnI divya zakti upara bharAMsA hatA. game tevA vAdIne paNa e jItavA samartha hatA. jagatanA paMDita ane vidvAnA ene mana tRNu samAna hatA. ghaNA vAdIone parAjaya karavAthI enA gava paNa AsamAna sudhI pahoMcI gayA hatA. jethI A yukita sAMbhaLyA pachI enA manamAM aneka tara MgA uThavA lAgyA. have talavAranA baLathI smArtta dhanu gArava vadhAranAra zaMkarAcAya ane tuccha lAgyA. jainonA tA ene hiMsAkhaja nahAtA. "siMha AgaLa garIba bicArA bakarAnuM zuM gajuM ? monmatta gajedro AgaLa sasalAM potAnA TakAva karI zake kharAM? huM kANu? jagatamAM advitIya mahA vAdI? aiddhamata e jagatamAM sarvoparI jagatapUjya dharma ? enA upAsakeA te meTA rAjAeja hAvA joie, e zaMkarAcAya nA divaseA have bharAi gayA che. mAreA camatkAra jyAre joze tyAre micArI potAnI zuddha yuddha kheAze. e rAMka magatarUM A kesarInA prabhAva naja jANe ! gaje dro tyAMja sudhI gaI zake ke jyAMsudhI kesarInI vIrahAka emane kAne athaDAya nahIM! basa have teA kheDA sara ! " *
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (32) prakaraNa 5 muM. zaMkarAcArya mALavAmAM. mALavAnI rAjadhAnI ujajayinI nagarImAM te samaye je rAjA rAjya karatA hatA, te ahiMsA dharmane custa upAsaka hate. enI rAjasabhAmAM zaMkarAcArye paDakAra karyo. pitAnI vidvattAthI mALavAnA paMDitene Azcaryacakita karyA. zaMkarAcAye zaivadharmane jhuDe upADI e rAjasabhAmAM sarve matanuM khaMDana karIne potAne smAraMdharmane sthaMbha re. zaMkarasvAmInI vidvatA jagajAhera hatI. enA AgamanathI vedAMtamatanA anuyAyIo ghaNA khuzI thayA. rAjAnI sanamukha zaMkarAcArye jaNAvyuM ke "he rAjan ! ahiMsAne upAsaka banI tuM nAstika kayAM banI gayo ? kSaNukavAdI baudhdha to. dezapAra thavAnI sajAne lAyaka gaNAya. e ddha ane jenee ahiMsA dharma phelAvI ApaNuM vedadharmanuM nikaMdana kADhayuM che. jagatamAM prAcinamAMprAcina te veda dharma che. bIjA badhA dharmo. to vedAMtamAMthI nikaLelA che. e daMbhIlekene daMbha te juo. rAjA mahArAjAone paNa emaNe bharamAvI ahiMsAnA bhakta banAvI dIdhA. zikAra na kare, mAMsamadirAno upayoga na kare, julama na kara vagere hakIkatavaDe jenee rAjAone nirbaLa banAvI dIdhA. rAjAe te zikAra karI zake, aneka prakAranI lIlAo karI zake, mAMsamadirAthI pitAnA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 33 ) zarIranuM poSaNa karI zatru sAme potAnI talavAra ughADI rAkhI rAtI ceLa AMkha rAkhI zake. kemake rAjAo te prabhunA aMza rUpa kahevAya. he mAlavarAja? tuM paNa zANe chatAM tane ahiMsAne cepa kyAMthI lAgI gayo ke e daMbhI lekanA phaMdamAM phesI gaye." zaMkarAcAryanA anukula upadezanI asara mALavarAjanA magajamAM utaravA lAgI. e rAjavaibhava, rAjamada ne mAMsa bhakSaNa, madirApAna ne zikAra khelavAmAM apUrva AnaMda thato jaNAya. rAjAnAM ete ucita karma kahevAya.zikAra khelavAthI rAjAmAM skutti Ave. lakSyavedhI paNa ethI ja thavAya. mAMsa madirA ane rAjAnA aMgamAM capaLatA lAve ne zarIra majabata thAya. AMkhamAM kepha Ave vagere bAbate paDatA kALane lIdhe rAjAne gamI-anukuLa lAgI. "svAmIjI Apane upadeza mArA aMtaramAM asara kare che. ApanuM vacana mane satya samajAya che. Apa jevA gurUne abhAve bheLA leke bharamAI jAya e ni:saMdeha che." rAjAe kahyuM. "rAjana ! e ahiMsAe ApaNuM vedAMtamatane ati hAnI pahoMcADI che. Aja keTalAya varSothI e ahiMsAe ApaNu yajJayAgo baMdha karAvyA che. mukha leke yajJamAM hiMsA mAnI e daMbhI lokenA bharamAvyA bheLavAI gayA che." "paramagurU! paNa yajJamAM aja homavAmAM Ave che, te
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) e ajanA aNu karavA ? ajanA tA e atha thAya. traNa varSanI junI DAMgara athavA te akaro ! yajJamAM emAMthI kAnA hAma thaI zake ? " rAjAe ajanA arthAnA ni ya pUchyA. " " mALavarAja ! yajJamAM te aja eTale bakarAneAja homa thAya. jInI DAMgara ethI teA yajJanu kAMipaNa la nahI. chAganA haiAma karavAthIja karanAra'ane karAvanAra temaja chAgane pazu la prApti thAya, " zaMkarAcArye potAnA matanuM samarthana karavA mAMDyu. " mahArAja ! chAgAddikanA hAma karavAthI tA emanA AtmAne du:kha thAya ne hiMsAnuM mATuM pAtaka lAge. e jIvahiMsA na kahevAya ? " "yajJamAM hAmAnAra pazune teA svarga prApti thAya. ajJAna evA pazupaNAmAMthI mukta thai e svarganA sukhanA bhAgavanAra thAya. e cu' Achu puNya kahevAya ! " 99 cr pazu prabhu ! maravA samaye ene keTaluM badhu du:kha thAya ? " " ethI zuM ! mAtA bALakane kaDavI davA pAya paNa e kaDavI davAthI hamezA ArAma thAya e te thru nathI sAMbhaLyuM ? e tA alpa hAnIe vizeSa lAbha kahevAya. ghaNA kALaparyaMta e svarga sukhanA avazya bhAgavanAra thAya. evI zrutie vedamAM prasiddha che. vedamAM spaSTa pADI che ke yajJamAM thatI hiMsA, huMsA na kahevAya. .
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) gurUjI e jarA kaThINa vAta sahejamAM kevI rIte samajAya? pratyakSa prANane vadha-jIvane nAza thavA chatAM hiMsA na kahevAya e te navAIja !" rAjana ! hajI vedanA arthanuM tane bhAna nathI. tethI ja, tane barAbara samajAtuM nathI kRtionA arthanuM tane bhAna thAya te saheje khulAse thaI jAya." Apa mArI upara kRpA karI jarA spaSTatAthI sI jA. aMtarane aMdhakAra dUra karI jJAnarUpI dIpakanI prakaTAvo !" rAjA? jagata badhuM brahmasvarUpa kahevAya. ahaM brahmAsima) vaM brasi sarva kaI brahma rUpa hoya te pachI tyAM ke tene haNe che? je brahma che ene haNatA ja nathI. brahma te zAzvatane amara svarUpa che. ajJAnI ke samaje ke amuka marI gaye, paNa e brA to keI kALe marateja nathI. zrutimAM lakhyuM che ke mAranArane je hiMsaka mAne ane maranArane marele mAne e ane ajJAnIomAM ziramaNi chee brahmasvarUpa AtmA marate nathI ene koI mAravAne zaktivAna nathI." tyAre dunyAmAM A badhuM dekhAya che te zuM kahevAya?" "dunyAmAM be vastuo dekhAya che. ekta brA ane bIjI mAyA! jagatanA vyavahAramAM A badhI je ALapaMpALa dekhAya e mAyAnuM svarUpa kahevAya. jema IndrajAlI najara badhI karI aneka prakAranA belethI ApaNane Azcarya cakita
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36). kare, kAMkarAne rUpe kare, pANInuM dudha banAve, mATInA DhephAmAMthI sAkara utpanna kare e badhuM vastuta: khoTuM che e jema mAyAjALa che tema jagata badhuM mAyAjALanI bhramajALamAM guMcavAyeluM che. svanAmAM bhikhArIne cakravatInI Rddhi maLe paNa jAgatAM e bhikhArIja hoya ema A mAre che A mare che A sukhI A duHkhI e badhuM mAyAjALa kahevAya. eka pUrNa brahma eja satya kahevAya. mATe emAM pApa lAgatuM ja - "Apa te sarvajJa samartha purUSa che. tatvajJAnIomAM muguTamaNi samAna che. ApanA upadezanuM rahasya mane ekadama na samajAya e svAbhAvika che. paNa ApanuM tatva mane gaMbhIra arthavALuM lAge che. bezaka jagata bahA svarUpa ja che. ApanA zuddha atimatane azuddhatatA lAgatI nathI. Aje jagatamAM ApanI sAme vAda karI Apane parAbhava karI zake e koNa che? sUrya sAme kaI dhULa uDADI zake?" "rAjana ? tArI sabhAmAM je kaMI paMDita mahAzayane 'mArI sAme pUrvapakSa karavo hoya te bedhaDaka kare. huM enuM khaMDana karavA taiyAra chuM, ApaNA advaitamatanuM sthApana karavA hamezAM sAvadhAna chuM. pAchaLa emanA manamAM abhilASa na rahe ke emanA mananI manamAM rahI gaI.' zaMkarAcAryanA kahevAthI rAjAe pitAnI sabhAnA paMDitane paDakAryA. zaMkarAcArya sAme pitApitAnA matanuM sthApana karavA AhavAna karyuM. paNa tenI magaddara?
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (37). kaI kaI paMDitae zaMkarasvAmI AgaLa pitAnA matanuM pratipAdana karyuM. paNa zaMkarAcArye temanA matanI jaDa kADhI nAkhI. potAnA advaitamatanuM sthApana karI batAvyuM. mALavAnA paMDite zaMkarAcAryanA bhakta thayA. keTalAka enA ziSya thayA. rAjA paNa zaMkarasvAmIne ananya bhakta banI gaye. zaMkarAcAryane upadeza ene gamyuM hatuM. enI upara tejasvI zaMkarAcAryane prabhAva paDyo hato. eNe pahelAM zaMkarasvAmInI kIrti sAMbhaLI hatI. Aje pratyakSa jovAnI rAjAne taka malI hatI. vAdavivAdamAM zaMkarasvAmInI zakti-buddhi tIvra lAgavAthI rAjAne svAmI upara pUjyabuddhi utpanna thaI hatI. rAjana ! tArA brahma svarUpamAM masta raho kartavya parAcaNathI zivane bhakta thaje, jyAM tyAM zivane mahimA vadhAraje. lekone zaivadharmanA bhakta banAvaje. samajAvyA samajete samajaNathI nahItara bhAlAnI aNI ane samazeranI dhAra batAvIne? je zive tene rAja ApyuM che ene mahimA phelAvavAne tuM baMdhAyelo che." gurU? ApanuM vacana mATe mAnya che. paNa Aja kAla prAcina samayathI jagatamAM AryAvarta upara jenonuM jora cAlyuM Ave che. emanAM tIrtho juo jagataprasiddha ! zatruMjaya giranAra, sametazikhara, saMkhezvara aMtarIkSajI vagere. emanA dharmane mahimA vadhAratAM duniyAnI daSTine e meha pADI rahyAM che. ApaNe paNa hiMduone mATe evuM ke meTuM tIrtha pragaTa karavuM joIe." rAjAe kahyuM ne sabhA visarjana karI,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38) tr pUrve ahIyAM vikramanA samayamAM mahAkAle zvaranA prAsAdamAMthI zivaliMgamAMthI eka jaina sAdhue avatI pArzvanAthanu' tIrtha pragaTa kareluM. Aje paNa tArI madadathI huM koi jaina tIrtha ITADIne emAM cakranI sthApanA karIza. samasta hiMdu jAtinuM paramadhAma banAvIza. " eka divasa zaMkarAcArye khAnagImAM rAjAne kahyuM. "prabhu ? Apane madada karavA taiyAra chuM. mArU rAjya, ezvarya, sainya, sa`patti ApanA zaraNamAM hAjara che. Apa hukama karA eTalI ja vAra che. " para "emanu' purANa' tIrtha sakhezvara kahevAya che. jenA kahe che ke e saMkhezvarane pUrve zrIkRSNe jarAsaMdhanA yuddha samaye pragaTa karelA ? ethIja e sa khezvara kahevAyA. eneja palaTAvIe?" AnaMdagirie zaMkarAcAryanA ziSya vacamAM kahyuM, "e gujarAtanI hadamAM AveluM hAvAthI e kAma jarA adharU' kahevAya. gujarAtamAM vanarAja cAvaDAnI hAka vAge che. e jainadhamI hAvAthI ApaNane ghaNu muzkelImAM utaravu paDe " rAjAe zakA karI. "e cora leAkeAnI hAka hamaNAM josamAM vAge che. teA sutelA sihune nAhaka zAmATe cheDavA ? " " ' " tamArUM kahevuM satya che. vanarAja cAvaDAnA hRdayamAM madhyapaNAthI jainonA saMskAro paDavAthI e emanA bhakta anI gayA che. mATe jyAM sudhI huM ene custa zaiva na anAvu tyAM lagI ApaNe rAha jovI. ene zaiva manAvI ene ja hAthe
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) jaina tIrthonA uccheda karAvIza, jo ke ene samajAvavAmAM phALyA nathI, paNa ethI huM kAMinAhiMmata thayA nathI. huM jarUra ene zeva manAvIza. " zaMkarAcArye peAtAnA bacAva karyo. ApaNe jagannAthapurI cAle. tyAM ApaNe phAvatu, tyAM erisA-eDhIyAnA rAjAe jIrAvalA pArzvanAthanI adbhUta pratimA pratiSThita karI che. jainAmAM e paNa mADhu tIrtha gaNAya che, teA ApaNe ene hiMduonuM tIrtha banAvI daie. " karIne zakarAcArye dalIla karI. HH " e ApanI dalIla vyAjabI che. tana mana ane dhanathI huM Apane madada karavA taiyAra chuM." rAjAe madada karavA kabulyuM. " jyAM sudhI ApaNI dhAraNA sala na thAya tyAMsudhI rAjana ? A vAta gupta rAkhajo." rAntae e vAta mAnya karI, eTale jagannAthanu jainatIrtha uccheda karavAnA nizcaya karI rAjA ane za`karAcAya pAtapAtAne sthAnake gayA. ---- prakaraNa 6 chuM. vera levAnI navI rIta. eka divasa kanAjarAja sabhA bharIne beThA hatA. emanA sAmatA, saradAre ne bhAyAtA eka mAjue beThA hatA. bIjI nurak rAjama'trIo ne pitAe peAtAnI pAse eThaka lIdhI
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 40 ) hatI. rAjAnI pAse jamaNA hAtha tarapha ucca siMhAsana upara appabhaTTasUri beThA hatA. vividha prakAre vArtAlApa cAlatA hatA. e vArtAlASamAM pratihArIe AvIne bhaMgANu nAMkhyuM. kanAjarAjane namIne te eklyA. " mahArAja ? gADa dezathI dharmarAjanA dUta Avela che je Apa zrImAnanI pAse AvavAnI rajA mAge che. " dharmarAjanA dUta sAMbhaLI rAjA camakayA. " dharmarAjanA kRta ? e tA Azcarya ? e zuM samAcAra lAvyeA haze ? ene satvara praveza karAva ? " rAjAe hukama ApyA. sarve sabhya janAnAM mana jIjJAsAthI Atura thai rahyAM hatAM. maMdamaMda DagalAM bharatA ne kaneAjarAjanI rAjasabhAnI bhavyatAnuM nirikSaNa karatA kUta rAjAnI sanmukha AvIne namyA. " mahArAja ? ApanI vicakSaNatAthI dharmarAjane bahu satASa thayA che. Apa AvIne amArI memAnagati svIkAryA vagara gupacupa pasAra thaI gayA e te amArA svAmIe pAchaLathI jANyuM. jANe eTale navAi tA lAge ja ne ? ,, " ema ? tArA rAjA mArA satkAra karavAne icche che te mekala ane raNasaMgrAmamAM ? ame banne sAmasAme sArI rIte malazuM ? " AmarAjAe kaTAkSathI javAba ApyA. " yuddhabhUmi uparaja zUravIra purUSA tA maLe, e Apanu kathana sarvathA satya che. chatAM yuddhabhUmi upara ApanA enI khAtara lAkhA nirdoSa prANAnI vyartha Ahuti levI e kAMi ThIka kahevAya
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahI. e hajAronI katala vagara ApaNe malavuM joIe." dUte kahI saMbhaLAvyuM. "te tArA rAjAne mekala ? e ane huM vaMdva yuddha karazuM. emAM je hAre enuM rAjya je jIte te le evI zarata karazuM. ApaNe eka bIjAne sImADe bhegA thAzuM." rAjAe bIjI yukti batAvI. e paNa ApanuM kathana vyAjabI che. paNa Apa samAna uttama purU bAhu yuddha karI nAnA baccAnI mAphaka dhuLamAM ALoTe e paNa kAMI ISTa te nA kahevAya." te e yuktine uDAvI dIdhI, te tAre ne mAre subhaTa male emanA hRddha yuddhathI ApaNe hArajItanI hoDa karIye?" rAjAe trIjI yukti batAvI. "enA karatAMya mArA svAmIe eka navI yukti zodhI kADhI che." te kAMI navI vAta karI. ane te yukita?" rAjA sAMbhaLavAne asthira thaye. sarve sabhA utsuka thaI rahI. amArA rAjyamAM saMgatamatanA vAdI vardhanakuMjara rAjamAnya thayA che e mahAvAdI ghaNI prajJAvALe, ane jeNe seMkaDe vAdIne jItyA che e mahA vidvAna che. enI sAthe Apane koIpaNa paMDita heya e vAda kare! emAM je vAdI chate te hArelAnuM rAjya AMcakI le! e zarata Ape
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ). mAnya karavI paDaze." dUte pitAnA svAmIne saMdeza kahI saMbhaLAvyo. re duta? A te tAre gaDabaDATa che ke tArA svAmIne! je A zarata tArA svAmIne mAnya hoya te ame vAdIne laIne AvazuM. prathama tArA svAmInI satyatA mATe, zuM pramANu Apaze?" rAjAe dUtane pharIne khAtarI karavA kahI saMbhaLAvyuM. "kane jarAja? kAraNavazAta yudhiSThire paNa droNaparvamAM asatya bhASaNa karyuM. paNa mArA svAmI te kAraNa paDe teya satyatAne tyAga kare nahI, e Apa nizcaya samajaje." dUte pitAnA svAmInI vatI khAtarI ApI. "sAkSAta dharmanI mUrti ja amArA dharmarAja te kahevAya." " e ma? te ThIka? tArA rAjAne kaheje ke ame amArA gurU bappabhaTTasUrine laIne AvazuM tame paNa vanakuMjarane laIne Ave. ApaNe ApaNA bannene sImADe jyAM eka thAya che tyAM maLazuM." rAjAe pitAne chevaTane saMdeza kahI saMbhaLAvyo. "amArA svAmIne tyAM AvyA hatA e sUrijIne laI Avaze, emaja kanI?" te cokasI karavAne pUchayuM. "hA? e ja! tamArA dharmarAjanA memAna! paNa Aje te dharmarAjanA memAna vardhanakuMjara che ne? e bane vAdIo bhale vAda kare. emAM je hAre te mATe ApaNuM zarata maMjura che mane, pachI kAMI?" rAjAne kahyuM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 43 ) rAjAe te pachI kRtane rajA ApI. AkhI rAjasabhA IMga pAmI gaI. " rAjAe yuddhanu AmaMtraNa na karyuM e kAMI ThIka kahevAya nahI. have kANu jANe ke pariNAma zuM Avaze ?" badhAnAM mana zAkAtura hatAM. " mahArAja ! Ape enI zarata mAnya karI e ThIka nA karyuM ? e khAddho mahA tarkavAdI ane kuyuktinA upayoga karanArA kahevAya. na kare nArAyaNa ne kAMi viparita thAya tA pariNAma zuM Ave ? " eka maMtrIe pAtAnA abhiprAya ApyA. " ApaNe tA talavArA ja batAvavI joie. hAra ke jIta e tA asinI dhAra upara rahelI hoya. vAgyuddha e teA nAmabrAhmaNeAne mATe kahevAya ? " khIjAe kahyuM. tr '' have je thayuM te thayuM, ApaNe hArazuM teA rAja bhalene e laI jAya. eja bhAgave ! " AmarAjAe hasIne kahyuM. ApaNe te ApaNI zakti jagane atAvavAnI che. bAkI tA kANu hAre ne kANuM jIte e ApaNe kema jANIe ? bhaviSyanA paDadAmAM rahelI vAte te bhAvIne hAtha che. " sUrivare kahyu. sUrivara ? Ape sAMbhaLyu haze ke e varSanaku jare vAdamAM sekaDA paDatAne jItI lIdhA che. enu nAma sAMbhaLIne enI AgaLa paMDitA pAtAnuM vidyAnumAna cheADI de che. jaganA vidvAnAne jItavAne samartha e varSanajara A 'mahAvAdI tarIke prasiddha thayA che. dhama rAjAe ane potAnA 66
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) pakSamAM laIne vera vALavAnI A navI taka zodhI che. mahArAje e vAta mAnya karI paNa amane te pasaMda nathI ke jANe ke have zuM banaze?" maMtrIe kahyuM. haze, have je banavAnuM hatuM te te banI gayuM! vyartha zeka karavAthI zuM! je bAbate bhaviSyanA paDadAmAM rahelI 'hAya, potAnI zaktithI bahAra-agocara hoya, evI bAbatene kheda karavAthI zuM vaLe ! e bhAvI banavAnuM hoya eja bane!" sUrivare kahyuM have tamAre kheda kare nahIM. mAruM vacana phare nahI. jagatamAM satyavAdInuM vacana ekaja haya, satIne pati paNa ekaja hoya. mATe tame have lazkaranI taiyArI kare. ApaNe kAMI laDAI karavI nathI. paNa lazkarI chAvaNI bhalene tyAM rahe. ApaNe sImADAne cheDe paDAva nAkha, ne zuM bane che te badhAe joyA karavuM." rAjAe sabhA visarjana karI. rAjAnA hukamane senApatie amala karyo. te pachI eka be divasamAM AmarAja bappabhaTTa tathA pitAnA mukhya mukhya maMtrIo, sAmate, ne bhAyAtone laI pitAnI chAvaNI tarapha javAne vidAya thayA. dharmarAjAne dute AvIne saMdezo kahI saMbhaLAvyuM. eNe jaNAvyuM ke AmarAja bappabhaTTasUrine laIne vAda karavA Avaze. ApaNA aiAddha paMDita varSanakuMjara sAme bappabhaTTa vAda karaze" bappabhaTTanuM nAma sAMbhaLIne rAjAnA hRdayamAM dhrujArI AvI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ '' ( 45 ) rAjan ! e appabhaTTI kANu che vAr?" vardhanaku jare, pUchyuM. " e jaina sAdhu mahA pratApI che. emanI vidvattAnI. arAmarI tA kAi karI zakeja nahIM. paDitajI ! mane bhaya lAge che ke "rakhene !" gADarAja khelatAM khelatAM aTakI paDyo. " rAjan ? hiM`mata na hArA ! game tevA e vidvAna haze, paNa tamArI najara AgaLa huM ene nirUttara karI daiza. hAza ! ThIkaja thayuM ke jaino mArA sapATAmAM AvyA. emane harAvI mArI kIrtti jagamAM huM amara karIza. mArI unnatti karIza. emane harAvI mArA pUrvajone badale vyAja sAthe laIza." vadhu taku jare kaMika AnaMdathI kahyuM. e ghaNA khuzI thayA. " kema emanI sAthe tamAre kAMi khATI mIThI che ke zuM?" rAjAe pUchyu " ethIja tA ? e itihAsanAM paDala ukheDI mArA haiyAnA ghA Aje tAjo karU chuM. zarUAtamAM jaina anelA pelA ajAtazatrue amArU nikaMdana kADhayuM. vallabhI nagaranA zilAdityanI sabhAmAM enA bhANeja pelA mallavAdIe-bharUcanA rAjakumAre amArA pUrvajone jItI deza bahAra kaDhAvyA emane dezavaTA devarAjyeA. hamaNAMja khasA varSa pahelAM thayelA pahelA ribhadre paNa amArI upara kAMI ochI nathI karI ! e badhuM vera levAnI Aje mane ThIka taka maLI. rAjana! tuM paNa jItyA pachI enAne dezapAra karaje. mArA verAgninA pratikAramAM mane
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) madada karaje." varSanakuMjare pUrvanA ItihAsanAM paDa ukheDyAM. e rUjhAyelA ghA tAjA karI vera levAno nizcaya karyo. tyAre te Apa ene jItaze te ApanuM vera barAbara vaLaze." rAjAe pAne caDhAve "A vakhate to duniyAnI koIpaNa zakti e kene mArAthI bacAvI zake tema nathI. "Aha! enuM nAma sAMbhaLIne huM bahu khuzI thaye ke TADhA pANIe khasa have barAbara jaze." vardhanakuMjare kahyuM. te pachI vera levAne adhire thayele gaDarAja pitAnA parivAra sAthe varSanakuMjarane laI abhAge pitAnA gAjyanA sImADe Ave. - @ - prakaraNa 7 muM. jagannAthamAM, eka zubha muhurto mALavAnA rAjA sahita zaMkarAcArya jagannAtha tarapha prayANa karyuM. e prayANamAM mALavarAje sakala sainya sajaja karAvyuM hatuM. te sivAya zaMkarasvAmIe vidarbhanA sudhanvA rAjAne paNa sainya sahita AmaMcyA hatA tene rastAmAM maLavA jaNAvyuM hatuM. dezaparadeza digavijya karatA avicchanna pramANe te sarve jagannAthapurInI samIpamAM AvI pahoMcyA. AsapAsanA gAmaDAomAM tathA zaheramAM e samAcAra phelAI gayA. leke vicAra karavA lAgyA, ke "zaMkarasvAmI jagannAtha
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 47 ) purI yAtrAe jAya e teA navAi ! jagannAtha te jainonuM tIrtha sthaLa gaNAya. kadAca e jIrAvalA pArzvanAthanI prAbhAvika pratimAnAM darzana karavA jatA haze. paNa zaMkarasvAmItA rahyA custa smAtta mAgI? - " are etA pracchanna bauddha banyA che. juo teAkharA ! uparathI zaivadharmIne upadeza karatA e tatvA tA moddhonAM le che. mAddhanAM tatvA eNe grahaNa karyA. chatAM hanuja khaMDana kare ? jIrAvalA pArzvanAthanI yAtrA karavA jAya chatAM jeneAnA duzmana ! kaliyuganI vicitratA tA juo ! " vaLI keAI elavA lAgyA. " za`karasvAmI teA vAmamAgI che, e meM sAMbhaLyuM che. e tA zrIcakranI sthApanA karI ene pUje che chatAM jIrAvAlA pArzvanAthanAM darzane jAya che ! zuM e jaina thai gayA ke ? " jene jema phAve tema khele evI aneka prakAre leAka vAyakA uDI rahI hatI. jagannAthanI AjImAjI e banne rAjAoe taMbu lagAvI dIdhA. e chAvaNInA dekhAva moTA zahera jevA thaI rahyo. lokone rAjagAranA paNa ThIka taDAkA paDatA hatA. jene jema phAve tema vAta karavI gamatI hatI. jagata bhinna bhinna prakRtivaDe poSAyeluM hAvAthI jema darekanA bhinna bhinna svabhAvA jovAya che, tema dRSTi ane buddhi temaja vicAraNA ane zakti paNa bhinnaja hAya, AjI mAnunI jaina prajA paNa vicAramAM paDI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48 ) gaI. "eha? zaMkarasvAmI rAvale AvyA, e abhUtaja ! AsapAsanA seMkaDe jene paNa jIrAvalAmAM-jagannAthamAM bhegA thayA, sarvenA manamAM kutuhala hatuM. jIrAvelA maMdiranA pujArIo, kAma karanArA ane metA vagere paNa A moTe saMgha joIne khuzI thayA. vizeSa khuzAlI te e hatI ke zAktadhamI smArtadhamI zaMkarAcArya rAjAone laIne AvyA hatA. rAjAo paNa sakala sainyathI parivarelA hatA. jANe ke yuddha karavAneja khAsa na AvyA hoya. jo ke hajI cInagArI lAgI nahotI chatAM darekanAM haiyAMte gupta rIte dhaDakatAMja hatAM. chAvaNIne be cAra divasa pasAra thaI gayA. pitAne duSTa hetu pAra pADavAne emaNe eka divasa mukarara karyo. te divase banne rAjAe zastrabaddha thaIne zaMkarasvAmI sAthe cAlyA. emanI sAthe vINI kADhelA seMkaDe subhaTe hatA. te sarve zastrabaddha hatA. ahIMyAM lazkarane paNa sAvadha rahevAnI cetavaNI ApavAmAM AvI. keTalAka chuTA chavAyA gAmamAM pharavA lAgyA. keTalAka maMdiranI AjubAju pharatA. keTalAka rastA upara pharatA. ne tapAsa rAkhatA. jarUra paDe sarvene taiyAra thaI hathIyAra vAparavAnI sUcanA maLI gaI hatI. ' yathA samaye e tripuTI jIrAvalAnA maMdira pAse AvI pahecI. mukhya daravAjA pAse AvyA ane aMdara dAkhala thayA. paheragIre e rAjAone tathA zaMkarasvAmIne joIne namyA. ane vinaMti karI. "mahArAja! Apa darzana karavA AvyA ethI adhika khuzAlI bIjI kaI? paNa zastra utArIne jIna
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) maMDapamAM jaI zakAya " ema kahI eka lekha e saMbaMdhI" batAvyuM. karasvAmIe e lekha vAMce. ane cInagArInI zarUAta karI. "rAjAo potAnA zastro nahI utAre ?" svAmIjI! Apa ane mahArAja sarve samaje che ke e mahAdevanA ke anya koI devaLamAM jAya che. tyAre zastra emane utAravAM paDe che, ApaNuM eka maMdira ja che ne?" dvArapAle AjIjI karI. "tuM eka hiMdu thaI amAre bhakta thaI amAre: bane che.?" ema kahI ene javAba sAMbhaLyA vagara ee aMdara ghusyA e samaye emanA subhA, saradAre paNa AvI pahocyA hatA. emaNe maMdira gherI lIdhuM ane keTalAka aMdara ghusyA. paheregIre AzcaryacakIta thaI gayA. emane zuM karavuM enI kAMI gama paDI nahI. jIrAvalA pArzvanAthanA darzane Avela seMkaDe zrAvake tyAM AvI pahocyA. paNa emane aMdara jatAM aTakAvavAmAM AvyA. keTalAka sabhATe zastrabaddha tyAM ubhelA, emaNe zrAvakene sUcavyuM ke mahArAja darzana karI bahAra Ave tyAM sudhI keIne aMdara javAnI manA kakSamAM AvI che. emane paNa gaMdha AvI ke "dALamAM kAMI kALa che? e zaMkarAcArya jenone aThaMgadhethI kAMIka bhuMDuM karavA AvyuM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) che. jaino aMdara javAnI rakajaka karavA lAgyA. Aste Aste maMdirane lazkare AvI gherI lIdhuM hatu. zaMkarAcArya, rAjA ane subhaTa aMdara hyusyA ane maMdiranA raMgamaMDapamAM AvI paheAcyA TheTha * gabhArAmAM ghusI jai za`karasvAmIe jIrAvalA pArzvanAthanI murttinI AzAtanA karavA mAMDI. khIjAe bIjI pratimAone utthApana karavA lAgyA. AkRtya joine enA pujArIyA dara ghusI AvyA. ane vacamAM paDI aTakAvavAprayatna karavA mAMDayA. brUme bUma paDI--hAkala paDI. " are svAmIjI! Apa A zu karo che ? ApanA sAdhupaNAne A ghaTe ! e prabhune nA utthApA ! " emanu kAMDu pakaDIne eka pUjArIe za'karasvAmIne aTakAvyA. khIjA khIjA leAkeAnI vacamAM paDayA. paNa tyAMtA rAjAe ane subhaTa e talavArA kheMcI, e ni:zastra pujArIone katala karavA mAMDayA. rA karavAmIe kahyuM ". are adhama ? A kAMi sAcA deva nathI. jo sAcA deva jhuhumaNAja pragaTa karIza, " emaNe pujArIne dhakko mArI muktine utthApana karavA mAMDI.. paNa pujArIe tarataja sAvadha thaine muttine utthApatA rA kasvAmIne garadanamAMthI pakaDayA. eNe jANyu ke have khela khAsa hatA. e peAte potAnA sAkhatIonI mAphaka alpa samayamAM mAtano maeNmAna thavAnI taiyArImAM hatA. eNe nimiSa mAtramAM rA'karavAmInI chAtImAM lAta mArI e ArasanI
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) jamIna upara paTakyA. ane bumarANa macAvI mUkayuM. zaMkarasvAmInuM zarIra chuMdANuM. mAthA upara sakhata ghA thaye ne emAMthI lehI vahevA lAgyuM. eTalAmAM eka talavAra e pUjArInI garadana upara paDavAthI te maraNane zaraNa thaye. dvArapAle zastra laI tyAM doDI AvyA. subhaTe emane aTakAvavA taiyAraja hatA. eka bIjAe jIva para AvIne pitapatAnuM baLa batAvyuM. chatAM dvArapAla paDayA, emanI sAthe subhaTo paNa hamezane mATe sutA. zaMkarAcArya thoDIvAramAM sAvadha thaye, eTalAmAM maMdiranI dareka pratiSThita pratimAo utthApana thayelI joI khuzI thayo. eNe-zaMkarAcAye jIrAvalA pArzvanAthanI pratimA nIce khADo khedAvI e pAnAthanA pratimA khADAmAM rAkhI ene uparathI caNI levAnuM kAma tAkIde pUruM karyuM. eTalAmAM aMdarathI pokAra sAMbhaLI seMkaDe jene pota pitAnAM hathIyAra saMbhALI tyAM deDI AvyA. e jIrAvalA upara bhakitavALI sarve prajA hathIyAra laIne deDI. gaDhanI bahAra yuddha thayuM. keTalAka marAyA chatAM lehIthI kharaDAyelA aMdara doDayA. e talavAre sAme talavAre, zo sAme zastro athaDANAM. lazkara paNa chUTI gayuM hatuM. mArAmArI parasamAM thaI rahI hatI. ' jenonI saMkhyA alpa hovAthI laDatAM laDatAM emaNe pitAnuM jIvana jIrAvalAne arpaNa karyuM. keTalAkane baMdhIvAna
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ). banAvavAmAM AvyA, maranArAoe ghaNAne bhAga lIdhe hate rAjAo ane enA subhaTae paNa talavArane barAbara rUdhirathI navaDAvI hatI. tyAM rahenArA ni:za cetyavAsI sAdhuo paNa akolAhalathI doDI AvyA. prabhunA utthApananI vAta sAMbhaLIne emanAM haiyAM janunI banyAM hatAM. maraNIyA thaI dhasI AvatA emane pakaDI levAmAM AvyA. eka be mabUta bAMdhAvALA emanA paMjAmAMthI chaTakI jaI maMdiramAM deDI gayA. emaNe joyuM te pratimAo badhI usthApanA karavAmAM AvI hatI. ne zaMkarasvAmI jIrAvAlAnI pratimAne sthAnake zrIcakranI sthApanA karate hate. e ekadama zaMkarasvAmI upara dhasI gayA. paNa tarataja emane pakaDI levAmAM AvyA emane barAbara bAMdhavAmAM AvyA. are saMnyAsI? te saMnyAsI thaI amArA bhagavAnanI pratimAone nAza kema karyo?" baMdhanamAM paDelA eka caityavAsI yutie garjanA karI. "are mUDha! je kharA bhagavAna te A che. tAre kalyANa karavuM hoya te te nama. " zrIcakanI sthApana karI rahelA zakare e yatine paDakAryo. "are AvuM pApa kAma karI tuM kayAM chuTIza ? e julamanuM phaLa tane avazya maLaze te bure mate maraze?" zaMkarasvAmIne yatie kahyuM.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 53 ) grUpa ! tArI jakhAna baMdha kara ? nahItara hamaNAMja chedI nAkhavAmAM Avaze. tane kayAMthI khabara hoya ? huM teA sAkSAt zaMkarasnA avatAra, jagatamAM zaivadharmanA uddhAra karavA Avyo chuM te?" " khacita ! tuM jagatanA saMhAra karavA Avyo chuM. paNa yAda rAkhaje ke jevuM teM amArUtI nAza karI pratimAekhaDIta karI che evuM ja tArU meAMTAmAM moTu tIrtha khedAna medAna thaze. tevakhate tArA lAkhA bhaktono manuSyAnA rakatapAta thaze. tArA zivanA TUkaDA dUranA dezeAmAM mlecchanA paga taLe ragadoLAze." catie zrApa ApyA. ' 2 cUpa kara ! " ema khelatAMja eka talavAra enI garadana AsapAsa phrI. zaMkarasvAmInuM kAma khalAsa thayuM hatuM. jIrAvalAnI pratimA nIce bhoMyamAM rAkhI zrIcakranA yaMtranA bhairavanI sthApanA karI. bIjI pratimAone paNa khaMDIta karAvI. A tarapha paNa mArAmArI baMdha thaI hatI, keTalAka marI gayA hatA. keTalAka badhIvAna anyA hatA. e A pApa kRtya joI maLI jaLI zaMkarAcArya upara dAMta kacakacAvI rahyA hatA. zaMkarAcArye e leAhIthI raMgAyeluM ane mRta kalevarathI ubharAyaluM maMdira prathama sApha karAvI nAkhyuM. badhAM maDadAM paNa gAmathI dUra pheMkAvI sarve jagA sApha karAvI nAkhI. pa vagere karIne ma Mdira pavitra karI dareka hiMdujAtine Ama traNa karyuM.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) eNe jANyuM ke A maMdira keI eka pakSanuM zivanuM ke kRSNanuM na banAvatAM samasta hiMdujAti mATe khulluM mukavuM e. ThIka che, ke jethI e leke enA bacAvamAM rahI zake. lA. kAla maMdira paNa TakI zake. navA pujArI rAkhyA. kAma karanArA mANasonI nimaNuMka karIne paheregIre paNa zivanA custa bhakta subhaTane rAkhyA. eka divasa mATe zaMbhumeLa bharI samasta hiMdu jAti mATe A maMdira khulluM mUkayuM ane meMTe utsava karyo. e meLAmAM AvelA samasta hiMdu lokone eNe upadeza ApI jagannAthapurInA custa bhakta banAvyA. keTalAya divasa e upadeza apAye. lakone A maMdiranA custa bhakta banAvyA. maMdirane pAye evI rIte zaMkarasvAmIe majabUta karyo. bhAtRbhAva sAcavavA ane ekadIlI rAkhavA zaMkarasvAmInA upadezathI DheDha, bhaMgI, keLI, darajI, sutAra,ne vaizya, brAhmaNa sarve ke eka paMkitae jamyA chatAM vaTalAya nahIM temaja ahIMyAM hamezAM sakeIsAthe jame evI zaMkarasvAmIe pRthA pADI, uccanIcane bheda kADhI nAkhI badhAe samAna che, evI bhAvanA utpanna karI samasta hiMdu jAtine A maMdira zaMkarasvAmIe arpaNa karyuM. tyAMnA tathA AsapAsanA jene keTalAka te maMdirane bacAva karavA jatAM hemAyA hatA, keTalAka keda pakaDAyA hatA. temane zaiva thavAnI zarate cheDI mUkavA zaMkarasvAmIe jaNAvyuM. keTalAka jIvavAnI icchAe na maTI zeva thaI zrIcakranA bhakta
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 ) thayA. keTalAka daDha manAbaLavALAe emanI sucanA aMgikAra na karI e emanA sulaTAnI tIkSaNu bhAlAnI aNInA bhAga thayA. AsapAsanA gAmaDAomAMnA keTalAka jainAne paNa zevanA bhakta banAvI dIdhA. emanA sapATAthI AsapAsa trAsa vattI rahyo. keTalAya aenA bhAgI gayA, je hAtha AvyA te jIvavAnI AzAe zaiva thayA ne keTalAka emanI talavArane Adhina thayA. ceADA divasa vadhAre rahIne za'karavAmIe leAkeAne upadeza ApI potAnA pakSanu baLa vadhAryuM. lAkone custa bhakta anAvyA. geAvana maThanI sthApanA karI maMdira mATe prANa ApavAthI svaga` maLe evI bhAvanA lokonA hRdayamAM utpanna karI. jainAne paNa mArI mArIne zaivanA upAsaka banAvyA. potAnuM mATu kAma pAra paDavAthI ene mahA saMtoSa thayA. " hAza ? Aja mArA mananI murAda bara AvI. e nAstikAnuM moTAmAMmADhuM tIrtha ApaNe vaTalAvyu. have ApaNe ahIMthI ravAne thavu joie. " zaMkarasvAmInuM vacana rAjA ane subhaTAe vadhAvI lIdhu. maMdiramAM pachaDAvAthI zaMkarasvAmIne zarIre lAgelu paNa have te zarIra sArU thayeluM jethI ahIMthI upaDavAnI taiyArI karavA mAMDI. rAjAe paNa javAne Atura hAvAthI tyAMnA dAbasta karI eka divase emanI chAvaNI ane teo aSA svadeza tarapha ravAne thayA. -KAT
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) maraNa 8 yuM. vAgyuddha. AmarAja ne dharmarAjanI chAvaNInA mAracA sAmasAme khaDA thayA, jethI jaMgala chatAM zahera jevA dekhAva thai rahyo. ane chAvaNIAnI madhyamAM eka mATI maMDapa ubhA karavAmAM Avye. jemAM hajArA mANaso besI zake evI vyavasthA karavAmAM AvI. maMDapa taiyAra thaI gayA pachI eka zubha divasa vAdavivAda karavA mATe mukarara karyo, te divase prAta:kALe sabhA bharI, mane rAjAe peAtAne yAgya Asane beThA. banne dezanA paDitA lavAda-madhyastha tarIke nimAyA. emAM goDapati dharmarAjanA kiva vAti custa zaivadharmI temaja zaMkarAcAya nA ziSya hatA, ane sarve sabhAnA adhyakSa nImyA. vAda karanArA temaja anya save paMDitajanAe ene mAnya rAkhyA. kemake vAkapati dareka rIte te padane yAgya hatA. jevI rIte e pAMDityamAM nipuNa hatA temaja zIghra kavi paNa hatA. yuddhanA medAnamAM enuM mAya paNa anupama hatu. lavAdyamAM paNa nyAyAdhIza- . adhyakSa tarIke maLelA padane te taddana yeAgya hatA. vAvivAdanI zarUAtamAM sAgatAcArye pote purva pakSa zarU karyo. zarUAtamAM e vAdIe AzirvAda rUpa maMgalAcaraNa karyuM :
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) maLe to gha ca vAraMvani : | bAdata vayana viSa, kSaNa kSaNa vinazvara ? | | bhAvArtha-"je vAcaMyama purUe A baddhadharma kaho che te tamArA sukhane mATe thAo tamane zAMtine denAra thAo. jeNe kSaNekSaNa nAza thanAra badhA vizvane sAdhya karyuM che-tAbe karyuM che. e A saMgatadharma jagatavyApI thayo che." ema kahI eNe pUrva pakSa zarU karyo. have "vetAMbara AcArya bappabhaTTasarijIe uttarapakSa tarIke zarUAtamAM maMgalAcaraNa karyuM. mana rAti nityAnaMda pati: - yahAcAvijitA mithyAvAdA ekAMtamAninaH " // 1 // bhAvArtha-bahamezAM AnaMdamAM ja rahenArA evA rAga dveSa rahita arihaMta tamane aspRdaya-sukha, unnatine Ape. jemanI vANIe mithyAvAda karanArA evA-ekAMta vAda karanArA vAdIone paNa jItI lIdhA che." AzivAda kahI sarie vAdInA nenuM khaMDana kara mADayuM. bannenI AziSa devAnI zailI pRthapha pRthak hatI. e maMgalAcaraNanA tatva tarapha paMDitAe-vivAdamAM madhyastha pue pitapatAnuM lakSya deravyuM. emaNe anumAna karyuM ke e sAgatavAdIe jagatane kSaNabhaMgura kAM e uparathI lAge che ke enI vANuM paNa kSaNabhaMgura thaze. A
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (58). nitya AnaMdapadamAM sthita vijayarUpI lakSamInuM AkarSaNa karanArI temaja mithyAvAda upara vijaye meLavanArI evI ahenanI vANI jagatamAM advitIya jayavaMtI che e zabdo vaDe karIne anumAna karI zakAya che ke A "zvetAMbara sUrine vijya thaze. jevI vANI emaNe varNavI che evI ja emanI vANI hamezAM vijayavatI raheze." sabhAnA madhya purUSa e pramANe nizcaya karIne mena rahyA te pachI kasturI hAthamAM laIne boddha paMDita bole, eNe kasturIne uddezIne pitAne pUrva pakSa zarU karyo. e pUrva pakSane "vetAMbarAcAryajIe sarvane anukuLa evI vANI vaDe karIne pratighAta karyo. evI rIte banne jaNA eka bIjAnA pakSanuM khaMDana maMDana karavA lAgyA. sabhAne. samaya amuka niyamita hovAthI chevaTanA praznanuM adhuruM kArya bIjA divasa upara mulatavI rahyuM emanA khaMDana maMDanamAM sabhyajanone bahu rasa paDavA lAge. eka bIjAnI yuktio kaMI navI navI ja nIkaLatI. bane jaNA potAnA pakSanuM khaMDana karIne anya pakSanuM khaMDana. karatA hatA. bannenI asAdhAraNa buddhi hatI. divasa upara divaso pANInA pravAhanI mAphaka vahI gayA paNa vAdano aMta Ave ema jaNAyuM nahI. jema divasa pasAra thato ema kaMi navInara nIkaLatuM. e navI navI vANu paMDitene paNa Azcarya mugdha karatI. ethI emane vAdavivAda sabhyajanone bahuja
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 59 ) kAtuka rUpa thaI paDyo. jema jema AsapAsa khabara paDatI gaI ema dareka paDitA temaja AvI khAmatamAM rasa lenArA purUSAnAM TATALAM tyAM divasanA ekatrita thatAM, ne sAyaMkALe potapotAnA sthAnake jatAM, divasa upara divasa jatAM e vAdavivAda karatAM cha mAsa vahI gayA. paNa kAMi piraNAma jaNAyuM nahI. badhA sabhyajano AAza pAmyA. lavAdyopaDitajano muMjhAyA. emane lAgyu ke A vAdano IMDA Ave ema lAgatu nathI. anne buddhinA nidhAna hatA. badhAne lAgyuM ke banne upara bhAratI prasanna hatI, tyAM kANu hAre ! Amane Ama keTalAya samaya pasAra thai jAya, tApaNu kAi hAre ema nahAtu. kevI rIte sabhAno have aMta lAvavA e mATe badhA ciMtAtura hatA. dharmarAje mAddhavAdIne eka divase sAyaMkALanA kahyuM- "mahArAja? Aja cha mAsa vahI gayA; chatAM aMta Avata nathI A te zuM kahevAya ? rAja reDhuM paDayuM che. kAi AvI dakhAvI deze teA cheDAvavuM paNa bhAre thai paDaze. AkhuM khAvA jatAM kaTakA paNu gumAvAnI vakhata AvI che. mATe have tA jhaTa niveDA lAvA tA ThIka. "" " rAjan ? meM nahAtuM dhAryuM ke jainAcArya. ATale adhA vidvAna haze. lIlAmAtramAM ane jItI levAno mAre manasukhe atyAre teA vyartha gayA che. paNa ethI zuM? ApaNe hArazuM nahI e ni:sa Mdeha vAta che anatAM lagI huM yuktisu
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) tiono upayoga karI ene nirUttara karI daIza." dvAcArya rAjAnA mananuM samAdhAna karyuM. " "have te ame badhA muMjhAyA chIe. mATe jema bane tema eno aMta lAvavA kRpA karajo ane e hAre ema karaje" dharmarAjAe kaMTALIne vAdane tAkIde aMta lAvavA bhalAmaNa karI. tamAre te viSe be phikara rahevuM huM e mATe barAbara ilAje laIza." samatAcA rAjAnuM mana manAvyuM. saiAgatAcArya ciMtAtura thaye "A samartha vAdIne kevI rIte jIta? zIyukti kuyukti laDAvavI, ke jethI enirUttara thAya!" e mATe te manamAM aneka tarka vitarka karavA lAgyA. *: jevI rIte dharmarAjAe kaMTALIne saMgatAcAryane pitAne heta kahI saMbhaLAvya evI ja rIte AmarAjAe paNa bappabhaTTasUrijIne kahyuM. "prabhu? vAda jyAre pUrNa thaze? have! ame te badhA muMjhAI gayA chIe. rAjakAryamAM paNa bAda Ave che te tAkIde have ene aMta lAve." rAjana? A badho vArNa vilAsa cAle che, sabhA raMjananI khAtara emanA AnaMdane mATe Aja sudhI te cAlyuM, paNa tame khAtarIthI mAnaje ke AvatI kAle prAta:kALe e SiAnone mAnya auddha bhikSune huM jItI laIza." sUrivare thaIka nizcayatApUrvaka kahyuM.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) 2. rAjAne ethI kaMIka AzvAsana thayuM te pachI rAtane samaye sUrivare maMtrazaktithI maMDalanI racanA karI. sarasvatImaMtra gurUe pUrve Apela enI punarAvRtti karavA mAMDI. | madhyarAtrIno samaya thavA Avyo e samaye e divasano kolAhala ane dhamacakaDImAM mazagula chAvaNInA sarve. jane zAMtimAM hatA-nidrAdevInA kheALAmAM piDhelA hatA. kavaciMta kavacita potapotAnI chAvaNamAM coka mATe pharatA yama te samA paheragIrenA rUkSa avAjo saMbhaLAtA hatA. temaja ziyALavAnA karkaza-kaThora avAje kAne paDatA hatA. te sivAya Alama te atyAre zAMtine khoLe hatI. gurUe ApelA sArasvata maMtranuM parAvartana karI madhyarAtrIne samaye caturdaza utkRSTa kAvyathI sarasvatInI stuti. karavA mAMDI. e AtmabaLa, e manobaLa ane maMtrabaLa AgaLa deva paNa lAcAra hoya che. e maMtrenI zakti, kaMIka ArAdhana karanAranI zakti, game tevA devanuM paNa AkarSaNa kare che. maMtranAbaLe ane kAvyanA prabhAve bhAratIdevI tarataja sUrivara AgaLa pratyakSa thayAM. e caturdazakAvyathI emanI stuti karI, "vatsa? zA mATe mAruM smaraNa karyuM?" bhAratIe pUchyuM. mAtAjI? AjakAla karatAM cha cha mAsa thayAM baiddha vAdI chatAte nathI enuM kAraNa zuM?" bappabhaTTIe vAda. vivAdanI paristhiti kahI saMbhaLAvI kAraNa pUchayuM."
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) - jalsa? tArI mAphaka ene paNa ajeya thavAnuM varadAna ApyuM che te e kema chatAya?" " " tyAre mAtAjI? have amAre aMta kevI rIte Ave? kaI rIte e hAre ema Apane karavuM paDaze." sUrivare kahyuM * "e vardhakuMjare sAta sAta bhavathI mAruM ArAdhana karyuM che. tyAre A bhavamAMja huM ene prasanna thaI chuM. tethI ja mArA prabhAvathI e sarve paMDita ziromaNi thaye che?" sarasvatIe jaNAvyuM. te Apa tyAre ene parAbhava karI zake tema nathI zuM?" ja nahi enI pAse mArI ApelI akSaya guTikA che, eTale ene parAjaya kadApi thavAne nathI." tyAre tame jena zAsananAM virodhI thaze zuM? atyAre jaina zAsananI lAja javA beThI che. te tamane gamatI vAta hoya te bhale! AvatI kAle tamAruM ajeyanuM varadAna chatAM huM hArI jAuM? tame samyagdaSTi devatAo paNa jaina zAsanane virodha kare te pachI ethI moTuM du:kha bIjuM kayuM? jagatamAM ghara kuTeja ghara jAya e te?" zvatsara dilagIra na thA? huM jena vidhinI te nahi thAuM! tane vijayane upAya kahuM te dhyAnamAM rAkha! ke je upAyavaDe A paMDita jItI zakAya. AvatI prAta:kAle jyAre tamAre vAdavivAda zarU thAya te samaye sarvene mukha zauca karAvavuM.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ * f , , ( 3 ) kegaLA karatAM enA mukhamAMthI mArA prabhAve akSayaguTikA nIkaLI paDaze te pachI tAre avazya jya thaze." bhAratIe vijayane upAya sUcavyuM. basa have AvatI kAle prAta:kALe ApanA prabhAvathI e upAyavaDe huM e samartha patine jItI laIza. ne vAdane aMta Avaze." rivare saMtoSa pUrvaka kahyuM. . "vasa? A tArAM cauda kAvya ke je vaDe te mArI stuti karI e ti utkRSTa AkarSaka zakitavALAM hevAthI te koinI AgaLa tAre prakAza karavAM nAha ane tArA haiyAmAM ja rAkhavA mAratIe kahyuM. . "mAtAjI! ema karavAnuM koI kAraNa?" "kAraNa e ke enA maThana thakI avazya mATe pratyakSa thavuM paDe evI rIte huM keTalAnI AgaLa pratyakSa thAune kAya kaleza karUM ? niSNuNya jane AgaLa prakaTa thaI huM zuM prasanna thAuM!vasa eTaluM kahI bhAratI tarataja adazya thaI gaI. emhAna rivare te pachI e kALe koInI AgaLa pragaTa karyA nahI. pitAnuM kArya parisamApta karI pitAne sthAnake AvyA. ziSyo gurUnI rAha jotAM emanA kalyANane IcachatA sAvaja hatA. temAMthI eka opta vidvAna ziSyane bolAvI sahakIkatameM jIthI vAkapati pAse mokalyA. pote ArAma levA epeniddhAMe sutAM gurUne zAMti letA joI sarve ziSya paNa saMthArAnI taiyAra karavA mAMDI.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 38 ) prakaraNa 9 muM. vAdi kuMjara kezarInI padavI. rAtrInA trIjo prahara vahI gayA hatA. A samaye keTalAka nizcita mANasA ghAra nidrAmAM hatA teA keTalAka alpa nidrALu jane jAgRta chatAM sutelAja hatA. keTalAka potAnA khaTkama mAM tatpara taiyArI karatA hatA. atyAre gADhapati dharma . rAjanA kivarAja vArpita jAgRta chatAM kaIka ciMtAtura hatA. e pala'ga upara paDyo paDyo vicAranA taraMgamAM uDatA hatA. "Aja cha cha mahinAnAM vhANAM vAyAM chatAM kei vAdI hAratA nathI. etA. navAi ja ! have zu karavu ! A sabhAnA aMta kevI rIte.Ave ? badhA have teA kaMTALI potapotAnA sthAnake javAne taiyAra thai rahyA che. lavAda paNa mu MjAyA, zuM karavuM e paNa emane sujhatu nathI. " AvI ciMtAthI gherAyalA vAgyatinI najar acAnaka eka vyakti upara paDI. te camakayA. saMbhramathI uDhIne joyuM to te eka jainayati hatA. Azcarya! A vakhate mArA taMbumAM jainayati ? " eTalAmAM e vidvAna yatie enu dhyAna pAtA tarapha kheMcAyuM jANI enA saMzaya TALyo. " kavirAja ! huM mApane eka vAta kahevA AvyA che! sUrivara appabhaTTajI taraphathI eka agatyanA sa MdezA lAgye chuM !" rivaranuM nAma sAMbhaLA kavirAjanA kAna camakyA.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM e mahAmuni mane kAMI Adeza kare che ke ! mApha karaje. huM kaMIka ciMtAtura hatuM jethI ApanuM Agamana kaMI jANuM zakya nahi." Apa ciMtAtura ene navAI ja! Apa geDarAjanA mAnitA! temaja amArA kanejapati paNa tamane mAnabuddhithI jue che. ApanI zIdhra kAvya zaktithI e paNa Ata prasanna che. evA rAjamAnya purUSane paNa e ciMtA DAkiNI vaLage e paNa navAI ja ?" | munirAja ! ciMtA te eja ke A vAda vivAdane Aja kAla cha mAsanAM vhANAM vAyAM chatAM aMta dekhate nathI banne upara sarasvatInI maherabAnI che eTale koNa hAre.? A parisathItithI muzkelI ubhI thaI che. badhA muMjAyA che ke haze. zuM karavuM?" ciMtAnuM kAraNa kavirAje munivara kahI, saMbhaLAvyuM. ' "kavirAja? e mATe ja huM ApanI pAse Avyo chuM, eka kAryamAM Apa madada kare te kAle ja A vAdano aMta, Ave ema mArA gurUe zrImukhe Apane kahAvyuM che, A navIna vAta sAMbhaLI kavirAja AnaMda pAmyA ane te kArya kahe kahe munivara! e surivarane huM madada karavA taiyAra chuM?" adhirA thaIne kavirAje kahyuM. Ape e divase ame gADathI nikaLyA tyAre surivara
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ). AgaLa bhakti batAvI kaheluM ke "evuM kayuM kArya che ke je karIne huM Apane bhakti batAvuM te samaye surivare kaheluM ke avasare kahIzuM" te kavirAja Aje e samaya AvI pahae che. Ape kaheluM Apane yAda te che ne ?" munivare vAta karatAM pUrvanI vAtanuM samaraNa karAvyuM. "kaho! munivara? gurUnI evI kayI AjJA che ke huM karI batAvuM?" Atura haiye vApatie pUchayuM. - "kavirAja ! gurUe Apane kahALyuM che ke prAta:kAle sabhAmAM AmarAja ane dharmarAja beThA hoya e samaye jyAre amAre vAda vivAda zarU thAya teve samaye Apa sarvane-vAda karanArA temaja sabhAsado vacce sarvene mukha zica karAvavuM. eTaluM karAvaze eTale Apane sneha ame kRtArtha thaye ema sAnazuM"ziSya khulAso kahI saMbhaLAvyuM. basa ejene! AvatI prAta:kALe avazya ApanI IcchA siddha thaze. Apa sUrivarane jaNAvaze ke prabhAte sabhAnI zarUAtamAM ja Apa ApanuM vacana siddha thayeluM joze." kavirAje gurUnuM vacana aMgIkAra karyuM. | munivara te pachI tarata ja tyAMthI vidAya thaI gayA. emaNe gurUne AvIne yathAtathya jevI banI hatI tevI hakIkta kahI saMbhaLAvI. ziSyanI vANI sAMbhaLIne gurU paNa prasanna thayA. prAta:kALe savitAnArAyaNane udaya pUrva dizA tarapha te
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) sarvee joye. rAja sabhAmAM sarvee AvIne pitapatAnuM sthAnika svIkAryuM. dharmarAja ane AmarAja paNa sabhAmAM AvyA. banne vAdIo paNa potapotAnA kriyAkarmathI paravArIne AvI gayA. vAda vivAda zarU thavAnI taiyArImAM hate evAmAM kavirAja ane vAdIone bhAvI rAjAone araja karI." mahArAja ! huM Apa sAhebane araja karuM chuM ke" Aja ghaNA divasathI vAda vivAda cAle che paNa ene aMta Avate nathI jethI mArA manamAM eka zaMkA utpanna thAya e svAbhAvika che." - "ane te zaMkA?" banne rAjAoe AturatAthI pUchayuM. vAda karanArAo, ane AkhI sabhAnA sabhyoe prathama mukha zuddhi karI pachI sabhAmAM bIrAjavuM ema thAya te ThIka?" adhyakSa vArtie jaNAvyuM. kAraNa che ke emaja kAMI." AmarAje zaMkA karI. - "rAjana mukha zuddhi vagara bhAratI prasanna thatI nathI. roja ApaNe mukhazuddhi karyA vagara sabhAmAM AvIe chIe ethIja mane lAge che ke vAdavivAdane aMta Avato nathI ethI Aje vAdanI zarUAtamAM dareka sabhyo ane vAdakaranArAo mukhazuddhi kare te ThIka?" vApatie kahyuM. A navIna prastAvanAmAM AmarAjAne kaMi bheda lAgyo ethI rAjAe gurUnI sanmukha joyuM gurUe netra sakatathI e vAtane anumodana ApyuM te pachI "AmarAje kahyuM dharmarAjanI
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 68 ) marajI zI che ? emanI marajI hoya te huM mArI saMmati ApuM?" dharmarAje saMmati ApI eTale kane jarA paNa e vAtane anumodana ApyuM. e niyamane anusarIne sarva sabhyoe mukhazuddhi karI. rAjAoe kavirAje paNa mukhazuddha karyuM. banne vAdIdro paNa mukhazuddha karavAne uThyA. prathama surivara ne emanA ziSyoe acitta jaLathI vadana zuddha karyA bAddha vAdI paNa mukhazuddhI karavAne kegaLA karavA mAMDyAM. pite akSayaguTikA meMmAM rAkhIne ghaNIya cAlAkIthI kogaLA karavA mAMDyA paNa sarasvatInA prabhAvathI e mukhamAMthI guTikA acAnaka bahAra nIkaLI paDI bappabhaTTajInA celA kAganALe vATa jotA catura munivare tarataja upADI lIdhI ne sUrivarane ApI dIdhI. pitAnI guTikA e akSayaguTikA mukhamAMthI nikaLI gayelI joI baddhAcArya teja samaye nisteja thayo. enA tejane kSaya thaye.divyazaktithI mukta thayelA evA tene, ane jema karNane mahA bhAratanAyuddhamAM haNyo. bhIme jema duryodhanane ha. rAme jema rAvaNane haNe evI rIte sUri vare lIlAmAtramAM ene jItI lIdho-vANarUpI bANathI tatkALa ene ha vAdavivAdanI zarUAtamAMja surindranI ame vANuM AgaLa e nirUttara thaI gaye. - rAhue prasAelA caMdra jevo temaja hImathI baLI gayelA che. je baddhavAdI nirUttara-nisteja thaI gaye. te
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) samaye kavirAja Adi sarva sabhAjanAe jainasAzananA jaya jaya kAra karyA. dharAja paNanisteja thai potAnuM rAjya hArI gayA. sabhAmAM apakSaTTasUrine mAddhavAdIne jItyA aDhala vAdiku jara kesarI' nuM sarve e khida aNukaryuM. AjathI jagatamAM appabhaTTajI vAdI kuMjara kesarI ' e upanAme ' masiddha thayA, jItanArA AnaMdamAM masta hatA tyAre hAranAAAnI mukhamudrA malIna thai gai hatI, zaratanA niyama mujaba AmarAjAne potAnI sakhtAMga rAjyalakmI dharmarAje svAdhina karI. kemake prANAMte paNa manuSya peAtAnA vacanathI caLIta thatA nathI. satIne jema pati eka hAya che ema satyavAdionu vacana paNa ekaja heAya. myAnamAM taravAra ekaja hAi zake. peAtAnA paDitA sainya vagere sahIta goDa dezanI samRddhi dharAje arpaNa karI zarIra uparathI paNa alaMkAra utArI AmarAjane svAdhina karyAM. eka kaphanI paherI jagalamAM jai vairAgyavRttithI izvara bhajana karavAmAM kALa vyatita karavA evA aDaga manathI nizcaya karyo. enA dareka sainiphA, pitAnI AMkhamAM e vakhate AMsu hatAM. svAmIne hukama hAya teA svAmIbhakti darzAvI yuddha karavAne teo Atura hatA. paNa dharmarAjanI evI icchA nahAtI. yuddhamAM lAkhA jIvAnI hAnI na thAya ane zatru upara vera lai enu rAjya hajama karI levAya e mATe te A suti zeAdhI hatI. jene sAkSAt sarasvati prasanna hatI evA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) mahAvAdI jeNe AAjaparyaMta se'kaDA vAdIne jItIne jagatamAM digavijaya karyo hatA chatAM kAI ene harAvavAne zaktivAna nahAtuM. Aje paNa cha cha mahinA thayAM je prativAdIne huM phAvI rahyo hatA paNa devayoge e mahAvAdI Aje hArI gaye tA mAne ke ApaNu devaja vAMku hoya emAM bIjAne zo DhASa ! bhale deve dagA dIdhA paNa harizcaMdranI mAphaka satya vacanathI bhraSTa te naja thavuM. purUSAne satyavrata eja emanu mahAnata che jIvana che. goDarAje peAtAnA bhAyAtA, saradArAne paDitAne kahyu " baMdhuo ! nyAyanI rIte huM Aje badhu` hArI gayA . Aja paryaMta huM' tamArA svAmI hato. AjathI kaneAjarAja tamArA svAmI thayA. mATe mArI mAphka tamAre paNa mIThI najare emane svAmI tarIke aMgIkAra karavA. "" gADarAja atyAre eka kaphanI mAtra parigraha dhArI hatA. emanA eka eka zabda emanI prajAnA haiyAmAM zalyanI mAphaka sAkSI rahyo hatA. gADhapatine eka kaphanImAM ceAgInI mAka ubhelA joI e rAjyalakta prajA kakaLI uThI. mukta kaMThe raDI paDI, paNa upAya nahatA zu* kare ? mAhanI prabaLatA cAre tarapha josathI phelAI hatI. " mahArAja ! zA mATe Apa rAjya tyAga karI che ? evAM vacanA kaMika olAya te phevAya ? # # nahI ! tame mArI vhAlI prajA thaI mane vacana bhraSTa
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 71 ) karavA mAge che? jugArathI hAreluM rAjya puSkara pAsethI meLavavAnI puNyaka naLarAyanI zuM zakti nahotI? chatAM vacananI khAtara rAjapATa tajI kopIna mAtra pahele vase vanamAM gayA. mahA samartha pAMDo jugAra ramatAM rAlya hArI gayA e vacana nibhAvavA khAtara pAMDa paNa rAjane tRNa samAna gaNI vanamAM cAlyA gayA to huM mAruM vacana zA mATe hArUM! e paNa mAnava hatA te zuM huM rAkSasa-asura ke pleccha chuM ke vacana bolIne pharI jAuM? emane jatA je emanI vahAlI prajA raDatI AMkhe joI rahI hatI paNa vidhinI marajI AgaLa keInI arajI cAlatI nathI. zA mATe aphasosa kare sarva kaMI vidhinI marajIthI ja bane che. bhavitavyatA hamezAM baLavAna che." dharmarAje potAne nizcaya kahI saMbhaLAvyo. pitAnA svAmIne e nizcaya sAMbhaLI e rAjabhakta prajA dhAra AMsuthI raDI paDI "are deva ! tane lAkha vAra dhikkAra ho! teM A avicArI kRtya zuM karyuM?" "hA! hA! bahu ja khoTuM karyuM?" e vilApa karatI prajAne chevuM namana karI kaphanI dhArA gADa patie jaMgalane mArga levAnI taiyArI karI sarvanI sAthe maLI bheTI haste mukhe chevaTe bappabhaTTajIne paNa e rAjAgI namyA. "prabhu AzISa Ape?" - gurUne namI karI potAnI raDatI prajAne jotAM pitAnuM hadaya draDha karIne e rAjayogI jaMgala tarapha cAle. AvA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 72 ). asaMkhya janasamudAya chatAM potAne svAmI Aje e aTule rAjasaMnyAsI thate kaMi hAlI prajA sahana karI zake? e prajAnAM hAlanAM AMsu asahA hatAM. rAgIne jaMgalane bhAge jate joI bappabhaTTa sUrijIe mIThAzathI kahyuM. * dharmarAja ! " ' ' thoDuMka AgaLa cAlelA rAjagI dharmarAje gurUne svara sAMbhaLI pAchaLa joyuM. "Ape mane hAMka mArI." e rAjagI bolyA. hA ! dharmarAja! tame kayAM jaze? zuM karaze?" gurUe pUchayuM e pUchavAmAM ghaNe bhAva hato catura purUSa ene marma kaLI zake ema hatuM. rivara! kyAM jaIza e nakkI nathI paNa jyAM mAruM bhAgya laI jaze tyAM jaIza.?" - ema kahI bharele haiye emaNe cAlavA mAMDyuM " jarA sabura?" gurUe kahyuM, rAjayogI gurUnuM vacana sAMbhaLI spe . - "rAjana ! tamArI satya pratijJA pramANe tame rAjya ApI dIdhuM che jethI tamArI pratijJA te pUrNa thaI. have jarA sabUra karo?" : darekanAM mana Atura hatAM goDanI prajA paNa A banAva joI raDatI-raDatI A navIna banAva tarapha Atura haze jemAM
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) rahI e rAjabhakta prajAne haiye eja avAja hato ke "gurU mahArAja rAja pAchuM apAve te kevuM sAruM?" vidhio e sarvane ArtanAda sAMbhaLyo ane gurUvaryane vicAra phuryo hato. gurU mahArAja AmarAja tarapha pharIne belyA! "kanoja rAja ! dharmarAjane emanuM rAjya pAchuM Apo? evuM mahAdAna tamane bahu bhArUpa thaze kemake jagatamAM dAtA durlabha hoya che. zAstramAM paNa kahyuM che ke - zateSu jAyatezuraH sahastreSu ca paMDitaH vaktA dazasahastreSu dAtA ca bhavati navA // 1 // bhAvArtha-seMkaDe purUmAM koI zUravIra heya, kadAca hajAra purUmAMthI paMDita paNa nIkaLe. daza hajAramAM vaktA nIkaLe paNa jagatamAM dAtArato hoya vA naye heAya. mATe dAtA kulabha che." te he rAjana ! tamAruM dAtArapaNuM pragaTa kare ? tame jena thayA eTale kRpaNa thaI dharmane lajavazo nahIM. dAtApaNuM te ubhayane lAbha karanAruM che. pahelAM zrIrAmacaMdra vanamAM rahIne paNa sugrIva ane vibhISaNane rAjya ApyAM che. evI meTA rAjAonI pRthA che mATe A yugamAM tuM rAma thA?" '' gurUnuM vacana sAMbhaLI kane jarAje gADane sajamukuTa e rAjAnI dharmarAjanA mastaka upara muka, e rAjAnuM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 74 ) kApIne utArI emane emane rAjapizAka paherAvyuM. enI AnAkAnI chatAM AmarAje emanuM saMptAMga zakya emane pAchuM arpaNa karyuM. goDarAja sAthe snehathI hAtha meLavyuM. A banAvathI gADanI prajA ghaNI ja khuza thaI. gurUmahArAja ane AmarAjane ati AbhAra mAnatI emanAM evAraNAM levA lAgI. je zekanAM azruo varasatAM hatAM te palaTAIne harSanAM azu thai gayAM. kanojarAjegaDarAja sAthe hAtha meLavatAM kahyuM "dharmarAja! je gurUnI kRpAthI tamane A saptAMga lAyamI prApta thaI emanA upadezanuM pAlana karI emanA ananya bhakta thaje uttama purUSanI mAphaka upakArano badalo ati upakArathI vALane" AmarAje eTalA zabda belI enI sAMga lakSamI ene pAchI ApI e uparAMta pitA taraphathI hAthI hajAra azva, hajAra pAdAti se vAritra bheTa rUpe ApyAM. badhe AnaMda AnaMda chavAI rahyo. sarve te pachI pita pitAne sthAnake javAne taiyAra thayA. chelAM gaDarAja AvIne vAdI kuMjarakezarI gurUmahArAjane nakhe." prabhu! Apane upakAra ananya che? Apa nirIha hovAthI Apane huM zuM ApI zakuM? chatAM Apa mAre lAyaka kaMI pharamAvo?" "rAjana ! amAre tyAgIone saMsAramAM kayI vastunI apekSA heAya paNuM tamane je amArI upara bhakti hoya te
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) tame jene dharmanuM pAlana karI e dharmanuM gArava vadhAro dharmanA lAbhathI A bhava ne parabhava tamane sukharUpa thaze."gurUe kahyuM ApanuM vacana mAre pramANa che AjathI huM Apane ananya bhakta chuM emaja mAnaje huM te zuM paNa mArI prANa paNa tamArI vyakta thaI jaze. tamArA upakArane kadi nahI bhalaze." dharmarAje gurUnuM vacana mAnya karyuM. ' goDa prajAnA AgevAno bhAyAte ane saradAre paNa Amane-gurUne namyA; emane chelle upadeza sAMbhaLI emanA bhakta thayA. "prabhu ! AjathI ame sarve ApanAja bhakta chIe. rAjA, prajA sarvene dharmanA raheze. gaDadezamAM AjathI zASTra dharma tarIke jena dharmaja pramANu gaNAze. ApanA ziSyo phakata amArA dezamAM vihAra karI amane bodha Ape. bhavasAgarathI tAre eja amArI IcchA che." e goDavAsIonI bhakti anupama hatI, bhaktibhAvathI maLI bheTIne gurUnA u5kAranuM smaraNa karatA dharmarAja potAnA dezamAM javAne. tayAra thayA. sUrivare baddhAcAryane paNa mIThA vacane saMdhyA mahAnubhAva! saMsAramAM hAra jIta e to devanI ramata che. je bAbato devane Adhina hoya emAM DAhyA purUSa zake karatA nathI." vagere upadezamaya vacane kahI e vAdInuM mana manAvyuM jene dharmane bodha karyo te pachI dharmazaja pitA parivAra sAthe geDa deza tarapha ravAnA thayA.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) kanejarAja paNa vAdi kuMjara kezarI sAthe pitAnA parivAra sahIta svadeza tarapha vaLyA pagiri parvata upara jAvIne mahAvIra svAmIne namyA te samaye sUrivare ekAdazI kAvya vaDe vIra prabhunI bhakti bhAvathI stuti karI ghaNeja harSa pradarzita karyo "he prabhu jyAM tamArA jJAnarUpI sUrya no udaya hoya tyAM bIjA udaya kaMI kAma AvatA nathI kemake e udaya AgaLa te bAhya aMdhakAra nAza thAya aMdarane aMdhakAre nAza pAme?" ItyAdi stuti karI hadayano bhAva vyakta karyo. te pachI gurU sahita sarve kane ja nagara tarapha gayA, -aa(c)-- prakaraNa 10 muM, mALavAnI rAjasabhAmAM jagannAthanuM tIrtha hiMdu tIrtha tarIke pragaTa karI zaMkara svAmI divijaya karavA nikaLyA. pitAnA ziSya parivAra sahIta pharatA pharatA rAmezvara gayA. tyAMnI sabhAmAM paMDitene jItI pitAnA smArta dharmanuM pratipAdana karyuM. kAMcInagara, videza, karNATaka prayAga ane kAzI vagere dezomAM pitAnA matane sArI rIte pracAra karyo. emaNe aneka ziSya taiyAra karIne dezaparadeza svadharmanA uddhArane mATe ravAnA karyo. deza paradeza pharatAM emaNe dvArIkAmAM, zAradApiTha maThanI sthApanA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 77 ) karI jagannAthamAM emaNe gAva na maTha sthApyA, khaddhikedAramAM jozI maTha, zR MgerI nagaramAM zRMgerImaThanI sthApanA karIne kAzImAM samerU maTha sthApyA. jema zaMkarasvAmIe ziSyA taiyAra karyo tema e purUSa navAnavA graMtha racIne anya dharmonAM khaMDana karyAM. cArvAka, meddha ane jaina matanu paNa khaMDana karyu. jainenI syAdvAda zailInI satya bhaMgInuM samajyA karyA vagara khaMDana karyuM che. e vAta kalpI zakAya. joIe te e kahevAtA sane samajyA vagara khaMDana karyu hAya athavA teA jainAnA ahiMsA tattva upara rUdrSTamAna thaine jANI mujIne hAMkayu' hAya. jeneAnA ahIMsAyameM vedAMtamatane pAchaLa pADI leAkeAmAM ahiM sAtatvanI asara karI hatI. e jagata mAnya dharma upara iSyone laIne khaMDana karyuM " hAya tA kAMi azakaya tA nathIja. bhAratamAM deza paradeza grIne eNe jaina ane bodhAne samajAvIne zaiva manAvI dIdhA. e divijaya karavA nikaLyA tyAre sudhanvA rAjA sainya sahIta emanI sAthe hatA jethI zyAma, dAma, daMDa ane bhedathI lakAne potAnA matamAM khe'cavAnI za kerasvAmIne anukuLatA thaI hatI. : evI sthItimAM paNa zaMkarasvAmI gujarAta kaccha ke kAThIyAvADa athavA teA kanAja ke gADa jevA dezomAM vicaryo nathI. kemake teo samajatA hatA ke ahIo e phAvI zake tema na hatu,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) karNa Adi dezamAM pharIne kApAline parAjaya karyo. tyAMthI pAchA ujajanamAM AvyA tyAMnI rAjasabhAmAM rAjAne pitAnI prajAmAM dharma phelAvavA mATe upadeza karyo. rAjana ! tArA rAjyamAM e baddha ane jenone samazeranA baLathI ApaNu dharmamAM kheMcI lAva? emAM tane kAMI hiMsA lAgaze nahI. dharmane bahAne thatI hiMsA hiMsA kahevAtI nathI mATe tane te svadharmanI vRddhi karavAthI svarganI lakSmI prApta thaze rAjAe e hukamano amala karyo. rAjA eka divasa sabhA bharIne beTho hate. enA gurU zaMkarAcArya pitAnA ziSya parivAra sahita rAjasabhAmAM beThA upadeza karI rahyA hatA, kene pitAnA manamAM AkarSavAne prayatna karI rahyA hatA. na samaje te bhAlAnI aNI batAvI DarAvI rahyA hatA. evAmAM eka paradezI data jevA jaNAtA purUSe rAjasabhAmAM praveza karyo. rAjAne namIne eNe kahAM. mahArAja ! ApanI rAjasabhAmAM upadeza karanAra zaMkara svAmI mATe eka saMdeza lAvyuM chuM." zaMkarasvAmI, rAjA, sabhA sarve A navIna vAta sAMbhaLI daMga thaI gaI. rAjA kahe "zuM che tAre saMdeze? Ta kahe?" "mahArAja! ApanA gurU zaMkarasvAmIe jagata upara julama karavA mAMDe che. emanA upadezathI vidarbhanA rAjAe pitAnI prajA upara julama karavA mAMDe che. tene mArI mArIne vedAMtI banAve che. jene ane bAddho upara e rAjA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) besItama julama gujAre che baLAtkALa e emane dharmabhraSTa karI smArta mArgamAM kheMce che na mAne to zamazerathI katala karI nAMkhe che. khuda tame mALavapatI paNa prajA upara AmanA upadezathI julama karI rahyA che. jaina ane bauddhone satAvI rahyA che. pApanA pioTalA bAMdhI rahyA che e julma karI tamArA dharmane tame vadhAre karavA mAge che zuM?" dutane uttara sAMbhaLI zaMkarasvAmI bolyo. "are mUDha! e tuM zuM bakabaka karI rahyo che samajyA vagara bhasI rahyo che. ete lokenA kalyANane mArga che. loka kalyANanI bhAvanA amArA hRdayamAM ramI rahelI hovAthI ene ame amala karI rahyA chIe?" vAhare tamArI leka kalyANanI bhAvanA? balAtkAre lekene vaTalAvI tamArA dharmamAM lAvavA e tamArI bhAvanA ere tamAre dharma sAcI che ke Te? e hajI prativAdIo sAthe vAda karI sAbIta te kare? pApanA mArgamAM tamAruM gADuM hAMke na rAkhe?" te kahyuM. are mUrkha ! tArI jIbha saMbhALa? nahItara hamaNAM ja kheMcI kADhavAmAM Avaze. tAre AvavAne uddeza zuM che e prathama kahI saMbhaLAva?" rAjAe pUchyuM. "rAjana ! zaMkarAcArye tamArA gurUe ane tame jagajAthanuM jIrAvalA pArzvanAthanuM tIrtha ucchedI nAMkhI moTuM
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 80 ) pApa karyuM che e pApano pikAra AkhI duniyAmAM uThe che. tame jainone talavArathI pheMsI nAkhI tamAruM pIzAcI baLa batAvyuM che. dharmAdhapaNAthI anya dharmone nukazAna karavA mAMDayuM che e tamArA gurU zaMkarAcAryane kanejarAja ane gaDarAjanA gurU vAdI kuMjarakezarI bappabhaTTasUrijI vAda karavAne AmaMtraNa kare che. are, svAmI! tamArAmAM je parAkrama hoya te emanI sAthe vAda karo eTale tamArUM sarvajJApaNuM, samarthapaNuM tarataja jaNAI Avaze?" paradezI dUte saMkSepamAM kahI saMbhaLAvyuM. .. khuzIthI bhale e mArI sAthe vAda karavA Ave ? huM vAda karavA taiyAra chuM. meM badhA vAdIone jatyA che e ekaja jagatamAM bAkI che." zaMkarAcArya balya , e ekane ja jItazo tyAre khabara paDaze tamArI vidvatAnuM pigaLa kuTI jaze. ziyALa tyAM lagIja be pADI zake ke siMhanI garjanA sAMbhaLI nathI. jeNe samartha baiddhAcArya vardhana kujarakezarIne vAdamAM cha cha mahinAne aMte paNa harAvI parAsta karyo. ane vAdI kuMjarakezarInuM birUda malyuM. duniyAnA vAdIe jenA caraNa AgaLa pitAne garva cheDIne namI rahyA che. evA advitIya pratimalala vAdI bappabhaTTIjI sAthe vAda kare tyAre ja tamane khabara paDe? e dvAcA sarasvatIne prasanna karI akSaya guTikA meLavI seMkaDo vAdIone jItyA hatA. evA vizvavijetA mahAvAdI baddhAcArya vardhana
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 81 ) kuMjara paNa Aje garva tajI e purUSa puMgavanA caraNanI jI thaye." te AgamananuM kAraNakahI saMbhaLAvyuM. rAjAe ane zaMkarasvAmIe baddha ane jenonA vAdavivAdane lagatI uDatI aphavA sAMbhaLI hatI. e vAdane cha cha mAsa vahevA chatAM ene anna Avyo nahote e paNa sAMbhaLavAmAM AvyuM hatuM. jethI rAjAe ene lagatI tamAma hadIkata e musAphara dUtane pUchavAthI e savistara hakIkata te rAjasabhAmAM kahI saMbhaLAvI. je sAMbhaLI sabhA diMga thaI gaI. amArA gurU A vAdavivAdamAM rokAyA ene lAbha laI tame amAruM tIrtha ucheda karI nAkhI moTu pApa karyuM che zAstramAM kahyuM che ke ati ugra pApa mANasanA puNyane kSaya karI sADAtraNa varSe vadhAremAM vadhAre kALa jatAM tarata ja udaya Ave che. dhamadhapaNAthI AvuM mahad pApa karyuM e uttama janene ceya na kahevAya, eka halakAmAM halake zuddha mANasa paNa tIrtha AzAtanAnuM pApa te naja karI zake. tame eka dharmanetA thaIne ASa karyo. ThIka tamane gamyuM te kharU? paNa have jema, bane tema tAkIde tame amArA e nara kezari sAthe vAda kare? tamAruM pAMDitya batAve?" te heyAne ubhare khAlI karyo. enA eka eka zabdo rAja sabhA, rAjA, ane svAmIjIne. mANanI mAphaka khUMcatA hatA - "tArIvAta amArI dhyAnamAM AvI gaI che. tArA gurU
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 2 ) sAthe vAta karavAne ame taiyAra chIe ame nakkI karIne tArA gurUne khabara ApazuM ane mukarara karelA sthAnake ame maLazuM. tArA svAmIne jaIne tuM khabara Apa ke thoDA vakhatamAM ene uttara ame mekalazuM?" rAjAe kahyuM. * "evI raDatI vAte zuM kare che? emAM vicAra karajAne zuM hoya? tamAruM amAruM tAkIde mIlana thAya ema amArA guru Icache che? tyAre tame te atyArathI nabaLAI batAvI uDAvavAnI vAta kare che? tamArI vAdakaravAnI zaktina hiya te tamArI hAra kabula karo ane amArA gurUnA ziSya thaI jAo? anyathA taiyAra thAo? bUma paDatI hoya. hAkala paDatI hoya tyAre marda purUSe kAMI muhurtanI vATa jotA nathI, samajyA?" te sajA sahIta svAmIne DAmavA mAMDyA. "ThIka che. jA? vAdakare ke na kare amArI marajI. nI vAta che? tAre bakavAda baMdhakara nahIMtara ahIMyAMja tArI chaMdagI samApta thaze. tArI jIbha kheMcavAmAM Avaze." rAjAe kahyuM, te mATe te Avye ja chuM A zaMkarAcAryanA krura' paMjAe ghaNA bhega lIdhA che levaDAvyA che. temane kema cheDaze kAraNa ke huM te ene sAce akSara kahenAra chuM. eTale enAthI zahana na ja thai zake, tyAM bIjI zuM thAya? nabaLo mATI berI uparaja zaro thAya? kutarUpattharane ja bacakAM bhare paNa patthara pheMkanAra tarapha daSTi kyAMthI kare? kAraNake enI daSTi te TUMkI
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 83) hAyate eTale dura kyAMthI jaI zake ete kezarI ja pattharanAka nAra tarapha phALa mArI zake. zaMkarasvAmI tamArI tAkAta hoya te A huM nathI bolate paNa "vAdikuMjara kezarI" ja bele che mATe zakti hoya te tyAM batA? nahItara muMgAraho ? ane rAjana ! tamAre paNa yAda rAkhavuM ke AvuM nathI bolate paNa koja rAja bole che ema nakakI samajaje ! tamAre tamAruM baLa tyAM batAvavAnuM che. te chatAM mane mArIne tamAre parAkrama batAvavuM hoya to tamArI marajI! bhAratanI paraMparAnI rIta tame samajatA nathI rAjA thayA tethI zuM thayuM ! dA te satya bolanArA ane svAmInA baLa upara mustAka rahenArA hoya che. emane jIvananI paravA hoya te duzmananI sabhAmAM niDarapaNe bolI ja na zake ! e te mastaka dUra mukIne ja duzamananI rAjasabhAmAM praveza kare? samajyA?" rAjA ane svAmIjI krodhathI kaMpatA potAnA hAtha sAthe hAtha ghasavA lAgyA. paNa zuM kare? dUtane mArI apakIrtinuM kalaMka vaheravuM e ThIka na lAgyuM. rAjA gusAthI bebAkaLe banI gaye rAjasabhA paNa khaLabhaLI rahI saradAra, bhAyAte e talavAra tANuM cetarapha asaMkhya caLakatI talavAranI jhaLakatI dhArane nihALate data nirbhayapaNe e dhArano tiraskAra karate ubhe hate. e talavAro taiyAra thaI uccA hAthamAM rahelI rAjAnA hukamanI ja rAha jotI hatI. enI gaLacI pakaDI ene sahI salAmata bahAra
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 84 ); kahe ? e pApIne mAre nA? ApaNu baLa ApaNe bIje ThekANe batAvazuM ? e duSTane ahIMthI kADhI muke? ApaNI rAsabhA lohIthI raMgenA?" rAjAnAM vacana sAMbhaLI eka saradAre ene gaLacIthI pakaDI bahAra kheMcavA mAMDyo. .. - "rAjan ? mArA praznane juvAba nathI ApaNe zaMkarasvAmI? tamAre vAda kare che ke nahIM? zuM javAba?" te chevaTanAM kahyuM. e nakkI karIne ame khabara ApazuM ?" zaMkara svAmIe kahyuM. dUta tyAMthI cAlyo gayo. eNe jaIne sarve samAcAra appabhaTTajIne ane AmarAjAne kahyA. AmarAjAnI AMkhamAM khuna varasyuM, laDAI karavA ekadama lazkara taiyAra karavA mAMDayuM geMDarAjane paNa tAkIde senTasahIta AvI maLavAne sUcanA karavA mATe eka khepI taiyAra karavAmAM AvyA. e gurUmahArAjanI rajA levA AvyuM? gurUe rAjAne krodha zAMta thAya evo madhura upadeza Ape. "rAjana zAMta thAo!dharmanI khAtara yuddhamAM hajAro amulya manuSya jIvanano nAza thAya e ThIka nahIM." paNa bhagavana? e lekee keTale badho julama karavA mAMDa che. e zaMkare te dharmane mATe manuSyo temaja jeno ane ddhone te rAjAnI madadathI saMhAra karavA mAMDe che." e tArI vAta sAcI che e mAnI zaMkarasvAmI jarUra
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ '( 85 ) mArI sAthe yAda karavAne Avaze thADA samaya dhIraja rAkha eNe ghaNA vAdIone jItelA haiAvAthI enA manamAM kadAca ema hAya ke A ekane jItavAmAM zuM ? ema samajIne alazya Avaze? utAvaLe AMbA na pAke ? mahAvIra svAmInA zAsana upara evA keTaka prahAra paDavAnAja che. jo e nahIM Ave tA kAMI khInne upAya karazuM: " sUrivare kanojarAjane krodha tha'DA pADayA kemake laDavuM-yuddha karavuM najIvA kAraNe athavA te dharmane jhhAne asaMkhya purUSonA sa`hAra emane gamatA nahAtA. manuSyanA jIvananI ki Mmata emaNe ghaNI hatI. mATe jema tema karI AmarAjAne samajAvI zAMta karyA. prakaraNa 11 muM. bhUlane bhAga. pUrvanI ghaTanA pachI zaMkarAcAya ane mALavasaja eka divase vicAra karatA beThA hatA. eTalAmAM pratihArIe AvIne dakhala karI, " mahArAja ApaNA guptacarAmAMthI gujarAtenA eka dUta Avye che je agatyanA samAcAra lAgye che. AjJA hoya te praveza karAvuM ? " pratihArInI vANI sAMbhaLI rAjAe gurU tam joyu. 4 ane aMdara mAkala ? " gurUe kahyuM,
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ). pratihArI namana karI cAlyo gayo ane thoDIvAramAM eka dUta emanI AgaLa namana karIne ubho rahyo "kema haridata ! gujarAtathI zuM samAcAra lAvyo che?" . . mahArAja! mAThA samAcAra che. Ape jagannAthanuM jaina tIrtha vaTalAvI hiMdu banAvyuM jethI AkhuM gujarAta cheDAI paDayuM che. ApanI ane zaMkarasvAmInI sAme e loko laDAInI taiyArI karI rahyA che. khuda rAjadhAnI pATaNamAM gurja rezvara vanarAja paNa gusse thaze che. pATaNanA caityavAsI sAdhuo ane zrImaMta jene te Apane rezI nAkhavAne Abha jamIna eka karI rahyA che. gurjarezvaranA hukamathI yuvarAja garAja lazkaranI taiyArI karI ahIM AvavA nikaLI cukyuM haze te na jANe kyAre ApanI upara caDhI Avaze ! mane lAge che ke najIkanA samayamAM Apa banne upara moTI Aphata rahelI che. e harida gujarAtanI ane pATanagara pATaNanI vastusthIti kahI saMbhaLAvI rAjAe pachI ene rajA ApI. : "gurU mahArAja? A to moTI Aphata AvI. eka tarapha kanejarAja ne bIjI taraphathI gujarAtane bhaya. bemAMthI ekanI sAme yuddha karavAnI mArI zakti nathI. Apa zuM rastA batAve che?" rAjana? dhara? hiMmata zuM hAre che. sukanyA rAjAne tArI madadamAM belAva? yuddhanuM byugala phUMkAva?" zaMkarAcArye jaNAvyuM.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ "are gurUjI? yuddha nIti e kuTila nIti che. meM ekanI sAthe yuddha ArayuM eTale bIje caDhI AvavAne ? mane pIsI nAkhavAno e bicAro a5baLavA sudhanya e moTA lazkara sAme na laDI zake ! jema ahIMyA khaLabhaLATa thayo che tema sudhanvAne paNa kema e jene e nahI muMjabbe heya. e te enuM saMbhALaze ke mane madada karaze." rAjAnI yukti zaMkarane vyAjabI lAgI. tyAre tAruM zuM dhyAna paDe che. rAjan ?" vedAMtane parama gurU bolyo. cAre kerathI vAdaLa gherAyeluM joI enA paNa hAjA gagaDayA hatA. Apa emanI sAthe vAdavivAda kare te e bahAne yuddhano utsAha TALI dau. ane vAda karavAne emane AmaMtraNa karUM ! jema boddhone ne jenone vAda thaye tema ApaNe paNa bhale thAya?" rAjAe dalIla karI. rAjana ! tArI yukti te satya che huM paNa vAda karavAne te taiyAra chuM!" zaMkara svAmI bAlyA. paNa e vajasamuM kaThora haiyuM dhaDakatuM hatuM. vAda karavAnI emanI zakti nahotI. " sarasvatInuM varadAna pAmelA baddhAcane jeNe harAvyuM. evA purUSanI AgaLa huM kema TakI zakIza? ene paNa sarasvatInuM varadAna avazya haze. nahItara baddhAcAryane te kevI rIte harAvI zake. ? e sarasvatI svarUpa varSanakuMjara sAthe cha cha mAsa pacata paNa jeNe vAdamAM pAchI pAnI karI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28 ) nahI evI jenI amAgha vANI evA appabhaTTanuM nAma sAMbhaLI mAr' teA haiyuM kaMpe che, kemake divyaM zaktine harAvavAnI manu. SyanI tAkAta nathI. manuSye ethI paNa vadhu divya zakti meLavI hAya tAja divyazaktinu jora Take evA khAddhAcArya hAryo. te e divyazakti AgaLa mAruM zuM gajuM ? " manamAMtA aneka sa'kalpa vikalpa zaMkarasvAmIne thatA hatA. paNa vacanathI kahevAya tA peAtAnI AkharU jAya. ane jAmelI pratiSThAne kala ka lAge. chatAM rAjA AgaLa e zaMkare mAMDamAMDa bacAva karyo. . . " tyAre gurU ! huM appabhaTTajIne ANuMtraNa karU chuM ? ApaNe anne rAjane sImADe bhegA thai zu. ema kahevaDAvu chuM ? " rAjAnAM vacana sAMbhaLI za MkarasvAmInuM haiyuM kampyu tIra dhanuSyamAMthI chuTe te pahelAMja e tIra kabaje karavAnI jarUra hatI ema za'karasvAmIne lAgyuM. chuTayA pachI teA kamaatI hatI. dd ra rAjan ! tArI yuti ThIka che paNa utAvaLa nahI kara mane paNa eka vakhata sarasvatInuM ArAdhana karavA de, enuM varadAna melavavA de. jethI e lAkeAne jItavA sugama thai paDe." zakarasvAmIe kahyuM. " jevI ApanI icchA ? e mATe Apa zuM karavA mAgeA che ? " rAjAe pUchyuM. " hAlamAM te| . huM khaddhikedAra taraphe jAuM chuM atya
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayamAM kAzmIra jaI sarasvatIne prAsAda melavI huM ahIM AvuM tyAM sudhI tuM tAruM saMbhALaje" zaMkarasvAmIe kahyuM. bIje divase zaMkarasvAmIe pitAnA ziSya parivAra sahita mALavAthI ucALA bharyA. chatAM hajI emanI mahatvA kAMkSA emanI ema tAjI hatI. jyAM jyAM jenenuM jora ochuM hatuM. evA dezamAM gayA. nemiza, darada, sUrasena, kurU, paMcALa Adi dezamAM paMDitone jItatA bhaTTa udayana Adi vidvAnethI ajIta evA harSa paMDitane zaMkarasvAmIe jI. AgaLa jatAM zaMkarasvAmIe zAkta bhASyanA kartA abhinava guNane jItI lIdho ene garva eTalo badho vadhI gaye paNa bappabhaTTajInuM nAma yAda AvatuM tyAre e garva upara ThaMDu jala paDatuM-TharI jato e jagAe vAda karavAnI hiMmata nahAtI have tene baddhone harAvavAnI IcchA utpanna thai hatI kemake emAM rahelA samarthavAdI vardhanakuMjaranA tejane kSaya thaI gayuM hatuM. jethI zaMkara aiAddho sAme paNa hAma bhIDI ubhA rahyA hatA. zAktabhASyanA kartA abhinavaguptane jItavAthI e abhinavagupta manamAM ati gusse thayo paNa jAhera rIte zaMkarasvAmIne te kAMI karI zake ema nahotuM. jethI kaMIka prayoga karIne zaMkaranuM kAzaLa kADhavAne eNe vicAra karyo. e yukita pAra pADavAne abhinava potAnA ziSya sahIta zaMkarasvAmIne
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 90 ) ziSya thaI gaye. sevA bhakitathI svAmIne vizvAsa abhive saMpAdana karI lIdhuM. have keI anukula samayanI rAha jova lAgyuM. chatAM bahArathI esarvanI sAthe haLI maLIne cAlate. smArta dharmane sAce bhakata heya evo DoLa batAvate hate. eka divasa avasara meLavIne zaMkarasvAmI upara abhinavagupta eka gupta kriyA karI kAmaNa maNane praga ajamAvyo e prAganI evI te daDha asara utpanna karI ke enI cikitsA ke vaidyo paNa naja karI zake. temaja zaMkarasvAmI dukhathI rIbAI rIbAI karelAM karmone hisAba cukavavA ravAne thaI zake e abhicAra kriyAthI zaMkarasvAmIne mahA bhayaMkara rAjaroga bhagaMdarane vyAdhi utpanna thaye. e bhagaMdarathI lehI jharavA lAgyuM. . -zaMkarasvAmIe jANyuM ke pUrvanAM pApa pragaTa thayAM have! e roganI davA karavA tarapha paNa emanuM lakSya na hatuM, tethI emanA ziSyoe davA karavAne samajAvyA. ziSyanA AgrahathI gurUjIe emanuM vacana mAnya rAkhyuM. ziSyoe hajAro vedho pAse davA karAvI paNa enI asara thaI nahI ne bhagaMdara te dinapratidina vRddhi pAmatuM gayuM. vaidya hAtha dhoI pitApitAne ghera gayA. zaMkarasavAmIe mahAdevanuM smaraNa karyuM. kahe che ke mahAdeve azvanIkumArane brAhmaNanA vezamAM mokalyA. te paNa AvIne zaMkara svAmI pAse beThA "he yativara! A tAre rega amArAthI dUra thaI zake tema nathI kemake e rega abhi
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAranI kriyAthI utpanna karela che tethI lAcAra?" ema kahIne azvanIkumAra gati karI gayA. abhinavaguptanI guptavAta pragaTa thaI javAthI pApAda nAmanA zaMkarasvAmInA ziSya enuM vera levAne nizcaya karyo. eNe ekAMtamAM maMtra japavA mAMDyo jenA prabhAvathI abhinaya mutya A lekamAMthI hamezane adazya thaI gaye e anaMtakrALanI motanI nidrAmAM sute. - bhagaMdaranA regathI bharele zaMkarasvAmI baddhikedAramAM AvyuM. tyAM enA ziSya enI AgaLa vilApa karavA lAgyA te samaye eNe joya ApI zivene samajAvyuM. "rega te pUrvanAM karelAM pApakarmonuM phaLa che. e karmavipAka avazya manuSyane bhegavavAM paDe che. e je pUre pUre bhegavAya nahi te AvatA janmamAM paNa bhagavo paDe. e zAstra siddhAMta che." ziSya nA mananuM samAdhAna karyuM. ziSyapaNu gurUnI davAdArU karavAmAM kacAsa rAkhatA nahI. paNa e kAmaNa karanArane prayoga e vicitra hato ke kaI davA asara karI zake ja nahI. A vikrama saMvata 837mAM e bhagaMdara rogathI herAna herAna thaIne zaMkarasvAmIne AtmA batrIsa varSanI umare badrikedAramAM karelAM karmonAM phaLa cAkhavA paraleke prayANa karI gaye. - AnaMdagiri vagere zivee gurUnA guNa yAda karI mAthAM kavyAM-chAtI phATa rUdana karyuM vilApa karyA "are gurUjI tame zatruonAM kalejA ThaMDA karyA ane mitrone mAryo. tamArI moTI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( hara ) ethI Aje amAre bhAMgI paDI" vagere vilApa karatAM gurUnI uttara kriyA karI. e zaMkarasvAmIne bhagaMdarane vyAdhi ghaNe samaya cA e daramiyAna cheDAyelA jeno ene sArA thavAnI rAha jetA hatA. bappabhaTTasUri paNa ene maMdavADa sAMbhaLI kamakampA e jIvanI emanA kumalAM hRdayane dayA upajI chatAM e AtmAne motanI anaMta nidrAmAM haMmezane mATe sute. enA julamanAM phaLa AnaMdagiri vagere ziSyone bhegavavAM paDyAMcAkhavAM paDyAM. prakaraNa 12 muM. sANasAmAM sapaDAyelA zayatAno. zaMkarAcAryanI dhamA cakaDIthI gujarAta khaLabhaLI rahyuM hatuM. Aje gujarAta jAherajalAlImAM hatuM. gayelI svataMtratA pAchI melavI taiyAra thayuM hatuM. e purUSanA jAlima paDakAre TheTha gujarAtathI kAThIyAvADanI bhAgaLa sudhI saMbhaLAyA hatA. potAnA pakSamAM rAjAone kheMcIne e rAjAo mAte potAnA rAjyamAM jena ane baddhone bhAlAnI aNI batAvI jena banAvavA. athavA te enA zikAra banAvavA evI buma AkhA bhAratamAM saMbha
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3 ) LAI hatI. e hAkalane paDaghe duniyAnA dareka bhAgamAM uo hite. AnaMda giri to potAnA pustakamAM lakhe che ke jenene bAlakathI te vRddha paryata je na haNe te e na haNanArane paNa mArI nAMkhe evI rAjAonI potAnA nekarene AjJA hatI.. rAja AjJA pAmIne sainikoe jeno ane boddho upara jUlama. gujArele, e julamane bhega keTalAka jene thayA. keTalAka bhAgI gayA temaNe dezAvaramAM pharyAda karI. "amane bacAve ? bacAve!"ne cAre korathI avAja AvyuM. " zaMkarasvAmI rAjAo pAse amane kattala karAve che. parANe smArta dhamI banAve che." e pikArane paDagho bhAratanA khuNe khuNe uTha. jene, jena dharmane mAna ApanAra rAjAo uzkerAyA. A hatyAkAMDa nivAravA e lekenuM dila uzkerAyuM. eka tarapha caityavAsIoe pATaNanA nRpatine halA cetyavAsIo ane ugrasvabhAvI pATaNanA dhanADhya jeno gurjarezvara pAse deDI AvyA. "are mahArAja ? tamArA jevA dhaNI chatAM amArUM te pelA zaMkarAcArye nikaMdana kADhavA mAMDayuM. jagazAthanuM tIrtha vaTalAvyuM seMkaDo jenone kattala kyo. hajAro jene vaTalAvI zaiva banAvyA. eTalethI nahI aTakatAM je rAjAe enA bhakta thayA che eNe rAjyamAM rAjanI madada vaDe bhAlAnI aNuo batAvIne jenene vaTalAvavA mAMDyA che." e zaMkarasvAmI mane paNa phasAvavAne AvelA, paNa keTalIka emanI vAte mane rUcIkara thaI nahI, jethI meM .
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ emanA siddhAnta nahi svIkArelA, mane nahIM mAluma ke emanI AvI rAkSasI mahatvAkAMkSA jagatamAM narahatyAkAMDa macAvaze. vanarAje kahyuM "bApu e julama ame sahana karazuM nahIM. ApanA lazkaravaDe e julamagAra ujajananA rAjAne ame amArA hAtha batAvazuM ? " jAMbamaMtrI bobhe. * "batAvazuM zuM? mahArAja! hukama kare? mArA hAtha caLavaLI rahyA che. mArA dharmanuM apamAna karanAra e durAcArI, mAlavarAjane nAza karI enuM rAja ApanA rAjya sAthe eDI dauM? e pachI pilA sudhanvAno vAra? gardabhabhinna rAjAnI mAphaka ene jaDamuLathI ukhADI nAkhu?" jenuM baLa apratima jagajAhera che e pATaNane senApatibAhIra khAnagI maMtrIne putra che. - jana ? juo bappabhaTTajI amArA gurUvarane saMdeze AvyA che te ? e zaMkarAcAryane vAda karavAne AmaMtraNa karavA kane ja rAje eka catura dUtane mokalele, paNa amAna karI kADhI mukyA ne vAda karavA taiyAra thayA nAhIne pAchaLa ziyALanI mAphaka garjanA kare pitAnuM baLa batAve! AvI adhama vartaNukathI kane jarAja ane gaDarAje paNuM hathIyAra khaDakhaDAvyAM. paNa hAlamAM sUrivare emane samajAvIne zAMta karyA che. ane Apane jaNAvyuM che. zaMkarAcAryanI uzkeraNIthI mALavAne rAjA ane pele sudhanvA jenone
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 5 ) satAvI rahyA che ene mATe gurjarezvara kAMI karavA cAhe che ke kema? gurjarezvaranI marajI haze te keneja temaja geDa dezanuM lazkara pitAnA mAleka ane saradAra sAthe tamArI paDakhe ubhu raheze paNa jaina prajAne e rAjAonI herAnagatimAMthI bacAvavI joIe." mahA amAtya jAMbamaMtrIe e vAdIkuMjara kezarIne saMdeze kahI saMbhaLAvye te sAthe kAgaLa-lekha paNa Ape je gurjarezvare yuvarAja jegarAja pAse vaMcAvya. ' "are julamanI te hada che. amArA vitarAga jevA zAMtamunio paNa A nara rAkSasenA hatyAkAMDathI uzkerAI gayA che. ne amArA bAhuo paNa caLavaLI rahyA che amArA paTTadhara pradyumnasUri je vayovRddha thayA che epaNa A julmanI vAta sAMbhaLI krodhathI phaphaDI rahyA che. emaNe paNa Apane saMdeze kahAvyuM ke "are gurjarezvara ! jAgo! prajAnA hakakanA rakSANanI khAtara julamagAra sAme tamArAM hathIyAra khaDakhaDA! nirdoSa prajAnI vhAre dhAvo ! mahArAja ! A deza khaLabhaLI uThayo che,"senApati bAhIre kahyuM. - "bApu! Apa rajA Apo ? amArA jAtibhAIone bhAlAnI aNuo veMcI e nararAkSasoe mAryA che? e badale ame enA lehIthI levA mAgIe chIe ! Apa jarI bahAra te juo tenadharma pALatI dareka prajAnAM ToLe TeLA vera vera pokAratAM ghumI rahyAM che. e zaMkarAcAryane bAMdhIne jIvato ApanI samakSa hAjara karazuM! hamArA tIrthanA uchedane enI pAse juvAba mAgazuM. " ninagamaMtrI bolyA.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) ApaNe dUta mokalI ujajana ane videhanA rAjA pAse juvAba mAgIye to kema!" rAjAe dalIla karI. . jevI rIte kanojanA dUtanuM apamAna thayuM tevuM A paNuM dUtanuM thaze amane ja mALavarAjane DAMbhavA gho! ene garva tAravA gho?" cAMparAja mahAamAtye kahyuM. " "bApAjI! Apa AjJA kare? senAdhipatijI nAhIrarAya sAthe huM yuddha upara javA taiyAra chuM. e mALavarAjane tAbe karavAno samaya ThIka hAtha Avyo che. pachI te pelA mithyAbhimAnI sudhanvAne vAre?" * "ThIka? maMtrIzvara ! mAre putra yogarAja lazkara laIne mALavAno garva utAraze. tame, bahIra enI sAthe rahI ApaNA dezanI kIrti vadhe ema karaje?" gurjarezvara vanarAje AjJA ApI dIdhI. bIje ja divase yogarAja moTuM lazkara laIne jaba, bAhira Adi zUrAsaradAra sAthe ravAne thaye e lazkara mALavAnI hadamAM paDuM. e samAcAra mALavapatine maLyA ne enA hAMjA gagaDyA. jAMbamaMtrIe kanoja samAcAra mokalyA hovAthI kane ja pati paNa bIjI taraphathI mALavA caDhI AvyuM, trIjI taraphathI gaDarAje pitAnA sainya sahita virdanA sudhanvAne muMjavyo.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 7 ) sudhanvA pitAnI phikaramAM paDele hevAthI mALavAnI madade AvI zake nahIM. mALavarAjanI patI-kamakhaNI beThI. bhAlAnI aNI batAvI bIjAnA jAna lenAra mALavarAja bane bAjuethI vIMdhAtI bhAlAnI aNuothI bhedAne dekhA. eka tarapha kanejarAjane bhAle te bIje bhAle gurjarapati megarAjane hate. jIvananI kiMmata Aje ja enA dhyAnamAM AvI. mALavarAje maMtrIo sAthe masalata karI banne ThekANe duta malyA. e dute nirAza thaI pAchA AvyA banenA ekaja juvAba hatA. "rUdhirane badale tamArUM tamArA kuTuMbenuM tamArA sainikenuM rUdhira Ape?" enA DAhA DAhyA pradhAne meTAM moTAM bheMTaNAM laI banenI chAvaNImAM pharI gayA. e pradhAnene jenoe tiraskAra karyo. e tiraskArane sahana karatA e maMtrIo jAMba, bahIra ne yuvarAja AgaLa kheALA pAtharI kaI rIte manAvavA araja karI enA prAyazcita badala joIe te daMDa mAgavA prArthanA karI. "nahI, tamArI araja maMjura karavAmAM nahI Ave? basa? khunane badale khuna Ape?" yuvarAje paDakAryuM. guja stharanA hajAre ddhAe vera vera basa vera karatA bhAlAnI ane taravAranI dhAre mALavAnA maMtrIone batAvI rahyA hatA.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 8 ) " pradhAnajI ! hamArA hajArA mAMdhavAne bhAlAnI aNIo sAthe bheTADI dIdhA che jabarajastapaNAthI emane vaTalAvI dIdhA che AvAM kAma karI have mArII mAgatAM zaramAMta nathI e nAma rAjA ! enuM vera ame enA rUdhirathI lezuM? kahyA teA sahI ke e zaMkarAcArya hAlamAM kyAM che ? " senApati ahIra gantyo. enI mATI mAMkhA kroSanI dhagadhagatI hatI e pahADa jevI kAyAmAMthI krodhanI jvALAo bahAra paDatI jaNAtI hatI enuM bAhukhaLa duzmananI chAtI cIravAne Atura thaI rahyuM hatuM. za MkarAcAya te ahIMthI kayAranAya sIdhAvI gayA che. amArA garIba rAjA enu hathIyAra thai paDyo che, tethIja Aje AdazAne prApta thayA che" pradhAne potAnA rAjAnI dayA khAkhI. "otA kara ne jo ? ahIMyAMja pratyakSa che. zaMkarasvAmI kai tarapha gayA che. vAra ? jA khamatrI AvyA. "" '' tA ghaNuM karIne teA kedAra tarapha javAnA hatA. emane gaye ghaNA divasa thai gayA. humaNAMja samAcAra AvyA che ke emane bhagaMdaranA vyAdhi thayA che. " pradhAne khabara ApyA. " ati ugra puchyuM ke pApa ahIMyAMja udaya Ave che. Ata zarUAta che enA meATA vipAkA aa bhAvI kAramAM kevA lAgavavA paDaze etA jJAnI jANe ? " yuvarAje kahyuM.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9). "ThIka che tame kAle Avaze paNa tamAre e anyAyI rAjA ughADe mAthe mAMmAM tRNa ghAlI amArI mAphI mAgaze te ame vicAra karazuM anyathA AvatI kAle yuddhanI nobata vAgaze tamArA gaDhanA daravAjA tuTaze." jAMba mahAamAtye ema sUcavI pradhAnane vidAya karyo. jAMbamaMtrIe yuvarAja sAthe maMtraNA karI kane japati ne pitAnuM lazkara eka karI nAkhyuM. bIje divase madhyAnha samaye kanojarAja, yuvarAja yAgarAja ucca Asane bIrAjyA hatA. temanI pAse mahA amAtya jAMba ane bahIra tathA bIjA saradAro gujarAta ne kanojanA bhAIcArA pramANe beThA hatA. tyAM mAlavapati moMmAM tulaIne moTuM bheTayuM laI potAnA pradhAno sAthe chAvaNImAM AvI e rAjAone no-page paDyo. karelA aparAdhanI mAphI mAgI. darekanA dila pIgaLyAM game te jumI talavAra cheDI jyAre zaraNe Ave tyAre jItanArazAMta thAya che. karoDanuM jhaverAta ane rAjAone najarANAmAM ApyuM te sivAya e rAjAoe bezumAra daMDanI rakama keravI e rakama mALavarAje bharI ApI. trIjorI taLIyA jhATaka karI. kanejapati ne yuvarAja potAnA maMtrIo tathA saradAre sAthe mALavarAjanI rAjadhAnImAM AvyA. tyAM sudhI chAvaraNamAM rAjA ane pradhAnene najarakeda rAkhyA. ujjayinImAM A vIne je je jenone kattala karyA hatA. emanA kuTuMbIone
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) elAvI e daMDanI rakameAmAMthI emane satAkhyA. AkhI mALavAnI prajAne satASI. keTalAka divasa rahIne kharAbara khAkhasta karI chAvaNImAM AvyA. rAjA krI kAryavAra Ave jIlma na kare evI kaparI zarata karAvI ene enuM rAjya pAchuM Apyu, ne julma karanArA subhaTAne pakaDI emanI katala karI nAkhI. have rAjAnA jIvanenirAMta vaLI. A tarapha ane rAjAA chAvaNI nAkhIne tyAM keTalAka divasa sudhI paDI rahyA. e daramiyAna kanAja patie ahIra senApatIne goDapatinI madade pelA sudhanvAne zIkSA karavA mAkalyA. kaneAjarAja ane yuvarojanI rajA lai lazkara sAthe ahIra videha upara caDyo. A tarapha gADarAja sudhanvA sAme laDI rahayA hatA. banne aLamAM sarakhA hatA. jethI parabhUmimAM goDarAja hAravAnI aNI upara hatA. madadanI AzAe eNe peAtAne bacAva karavA mAMDyo. eTalAmAM ahIranuM tAjuM lazkara AvI pahoMcyu. te goDarAjane paNa apUrva aLa AvyuM. te divase mATu yuddha thayuM. sudhanvAnu lazkara cAre kAra nAzI gayuM. potAnA lazka rane nAzI jatu joi sudhanvA gabharAyA. bhAgavAnI taiyArImAM hatA. paNa ahIre ekadama ene jIvatA pakaDI lIdhe. ene AMdhIne pAMjarAmAM nAMkhI evijayI lazkara pAMtAnA svAmIne AvIne namyuM. bahIranA parAkramathI kaneAjarAja tathA yuvarAja khuzI thayA. mALavarAjanI mAphaka zarata karAvI mAMmAM tRNu ghaTAvI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 101 ) enI pAse mAr3I maMgAvI, enA rAjabha`DAra da'Da tarIke vasula ryo. je ane rAjAoe vaheMcI lIdhA je jainone nukazAna karavAmAM AvyuM hatuM temane darekane nukazAnI badala enI pAsethI ghaNuM dhana apAvyu` khIjI koIvAra bhUle cuke Ave gunhA na thAya e mATe kaparI zarata karAvI enuM rAjya pAchuM Apyu. julama karanArA sainikAne pakaDI kattala karavAmAM AvyA. anne lazkarA ane rAjAe peAtAtAnA svadeza taraka javAne haLImaLIne chuTA paDyA e hatyAkAMDanI zAMti phelAtAM gatamAM kAMIka khaLabhaLATa Ache thayA. kaneAjarAja mAtAne deza gayA ne gADarAja lakSaNAvatI gayA, gurjara yuvarAja peAtAnA sainya sahIta pATaNamAM AvyA. maMtrIoe ane yuvarAje vijayanA samAcAra mahArAjane sabhaLAvyA. e samAcArane hajI thADA divasa thayA nahI eTalAmAM te zaMkarasvAmInA kedAramAM avasAna thayAnA samAcAra badhe pharI vaLyA. - prakaraNa 13 su. samakita prarUpaNA. " cArAzI lAkha jIvAyeAnImAM mAnavabhavanI dula bhatAne zAyAmAM varNavI che kemake daza draSTAMte durlabha manuSya bhava prANIone durlabha-duSprApya hoya. evA mAnavabhava kAika ja
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) AtmA saphaLa kare. bAkI te kaSAyathI bharelA cha jagatamAM kaIka mare che ane janme che. e manuSyabhava pAmyA hoya teya ene durUpayoga karavAmAM, dharmAdhipaNAthI anya dhamIo upara julama karavAmAM, enuM khaMDana karI aneka asatyenI prarUpaNa karI jagatane ThagavAmAM, vagere aneka kuyuktio karabAmAM jIvatara dhULadhANI thAya che. evAM pApathI anaMtaduHkhane bhaktA AtmA thAya che. evA bhAre kamI ne satyaprarUpaNA gamatI nathI. emane te pitAnuM khoTuM hoya te paNa sAruM lAge. bIjAnI satya vastu hoya ene asatya karavA aneka kayuktio kare, evA gADha mehanA aMdhakAramAM paDelA prANIene madane dukALa na haya, samatinI prANI paNa durlabha hAya, ne mArgonusArIpaNuM paNa na ja hoya. utsava prarUpaNa karIne e te ghaNe kAla naraka ane tiryaMca gatinAM duHkha bhogavate bhavarUpI aTavImAM bhramaNa kare. karelA pApanuM prAyazcita kare. saMsAramAM evI rIte bhamatAM samudramAM pANInA ghasArAthI patthara geLa thAya e nyAye ghaNe kALe yathApravRti karaNe karI AtmA samaktinI sanmukha thAya che. e samaye enA kamanI utkRSTa sthItikaMIka nyUna eka kaDA keDI sAgaropamanI hoya. yathA pravRti karaNa sudhI te abhavI AtmA paNa AvI zake. paraMtu e pahelAM AtmAne kadi prApta na thayeluM apUrva karaNa te te na karI zake. jene samakti prApta thavAnuM hoya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 103 ) eja apUrva karaNa karI samakti-upazama samakita prApta kare. e upazama samitinA kAla antarmuhUrta sudhInA hAya che. bhramatAM bhamatAM saMsArathI thAkelA AtmAne kAi vakhata nahI. AvelA evA apUrva bhAva Ave ene upazama samakita kahe che. antarmuhUtta pachI e pAche paDe te mizramAM thaI sAsvAdanadguNa ThANe jaI mithyAtvamAM pazu jAya. athavA te kSAyeApazama samakita paNa pAme, kSAyeApazama ( anaMtAnubaMdhI kaSAyanI caMDALa cAkaDI, samakita mAhinI, mizra ane mithAtya mAhinI e sAta prakRti ka Mika kSaya karI hAya kaMika upazama bhAvI hoya ) AtmAne asa MkhyAtI vAra prApta thAya tyAre upazama samati saMsAramAM pAMcavAra Ave. eka bhavamAM e be vAra prApta thAya. kSAyeApazama samaktinA utkRSTa kAla kaMIka adhika chAsaTha sAgarApamanA hAya. tyAM sudhI samakita bhAgave muktitA game tyAre jAya. pUrvanI sAte prakRtinA kSaya kare teA kSAyaka samyakatva pAme e sativALA tadbhave meAkSe jAya, paNa samakita pAmyA pahelAM jo AyuSya mAMdhyu hAya tA trIje bhave mAkSe jAya. kavacita pAMcame bhave paNa jai zake ethI teA vizeSa bhava naja kare? A samakitanI utkRSTa sthIti tetrIza sAgaropamathI kaiMka adhika jANavI. bAkI tA dareka samaktinI jaghanya sthIti tA antarmuhUttanI hAya, kAraNa ke samakita pAmIne tarataja kSapaNu, zreNi AraMbhatA AtmA muktie paNa jAya ne kevalajJAna paNa
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) pAme e AzrayI antarmuhartanI jaghanya sthIti kahI. vacagAbenI madhyama sthIti kahevAya. " samakti pAmyA pachI AtmA saMsAramAM vadhAremAM vadhAre ardha pudgala parAvartanakAla sudhI rakhaDe. emAM paNa banatA lagI pugalIka sukhanAja bhava kare. bhavI AtmA hoya eja kola karIne bhavasthIti pAkavA Ave eTale samati ratna pAme AtmA samakti pAme eTale e muktine sanmukha thaye, AjalagI saMsAranI sanmukha hate havethI enuM sAdhyabiMdu muktinI sanmukha thayuM. mukti javA mATe ene eka thaI ga. karmonI gariSTha sthIti jema jema pAtaLI paDatI jAya tema enuM lakSya mekSa tarapha DhaLatuM jAya. ene bahirAtma bhAva dura thAya aMtaradaSTi jAgRta thatI jAya. A e samakti prathamavyavahArathI pALI zakAya. kaMIka zAMta thayele AtmA manuSyatvapaNuM samaje ethI enAM vivekacakSu ughaDe. e sAruM beTuM samajI zake. zuddha deva, gurU ane dharma jANI zake. jANIne enuM pAlana kare, ArAdhe ene zuddha deva, gurU ne dharmamAM samajaNapUrvaka evI te zraddhA hoya ke jethI game tevA saMjogomAM paNa e zraddhA Dage nahI keI enI zraddhA pheravI zake nahIM. paNa e tyAreja bane kevastutvanuM vAstavika svarUpa saMpUrNapaNe enA samajavAmAM AvI gayuM hoya. anya leomAM prabhAva ke zakti dekhI enuM mana e tarapha che te samajavuM ke e samakita zuddha na kahevAya zuddha deva, gurUne paNa
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) mAne ne anya dharmane paNa mAne che te mizra samakti kahevAya. banne gharane memAna bane te bhUkhe ja mare. dahine dudha bajemAM paga rAkhe e lapazI paDavAnI nizAnI samajavI. zuddha samakitI te kadApina Dage. e vItarAga devane, paMcamahAvratadhArI gurUne ja bhaje. tIrthakara deve kahelo dharma niHzaMkayapaNe ArAdhe anya ekAMtavAdInAM game tevAM zAstro vAMcavAthI ke sAMbhaLavAthI enuM hayuM na Dage? zaMkAne sthAna paNa na hoya. pitAnI alapa buddhithI kaMI bAbata na samajAya to e vastumAM zaMkA na karatAM potAnI alpa buddhi samaja ke jJAnI pAsethI e saMbaMdhamAM khulAso na thAya tyAM lagI madhyastha rahe. manuSyajanma, Aryadeza, uttama jAti, sarva aMgopAMga akSata, Ayu, lakSamI,niregatA e sarve karmanI lAghavatAthI prApta thAya. moTuM puNya heya teja e pUrvanI vastuo maLI zake. evuM prApta thatAM paNa sadagurU jega durlabha hoya. e sadagurUne jega maLelo hoya chatAM tatva sAMbhaLavAnI jIvane rUci thatI nathI. mATe ghaNA puNya geja tatva sAMbhaLavAnI jIjJAsA thAya. are e jIjJAsA thAya ane sAMbhaLe tethI zuM? e tatva enA haiyAmAM na cUMTe, enI upara ene zraddhA na Ave, zuddha deva, gurU ne dharmanuM svarUpa gurU vistArathI samajAve. pite sAMbhaLe chatAM zubha karmane vega hoya teja jIvane enI upara zraddhA Ave zraddhA eja samakti samakti prApta thayA pachI kamanI laghutA thatAM cAritra tarapha jIvanuM valaNa DhaLatuM
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) jAya che. paraMparAe samakita AtmAne A saMsArathI mukta karI mukti apAve che. - samakitI zuddha deva keNa kahevAya, azuddhadeva keNa kahevAya, enuM pitAnI buddhithI pRthagakaraNa kare je vItarAga heya. kAma, krodha, meha, lebha Adi aDhAra deSathI rahita hoya, jemanuM svarga mRtyu ane pAtAlapatie paNa vyaktie karIne pUjana kare evA anaMtajJAna chatAM gaMbhira anaMta darzana, anaMta zakti chatAM kSamAvAna hoya evA devanuM ekAgra mane dhyAna kare, pUjana kare te emanA samAna dhyAtA paNa tIrthakara pada pAme. zreNika mahArAje zrI mahAvIratuM ekacittathI dhyAna karyuM te mahAvIra samA AvatA kALamAM "padmanAbha" tIrthakara thaze. zrIkRSNa vAsudeve neminAthanuM dhyAna, ciMtana ane bhakti pUrvaka pUjana karyuM te bAramA "amama"nAme tIrthakara thaze, mATe samajIne ema zuddha bhaktithI, ekAgratAthI e vItarAga tIrthakaranI bhakti karavAmAM Ave, te tIrthakara pitAnuM pada paNa dhyAtAne Ape mekSanI lakSmI ane alpakALamAM maLe. AvI zuddhati zuddha samakitavaMtaja niHsaMzayapaNe karI zake. apurva phala melavI zake. - aDhAra deSa, rAgadveSa vagerethI rahIta jema tIrthakara heya tevIja rIte paMcamahAvatane gurU pAlanArA hoya. Aphatane samaye paNa e mahAvratane duSaNa na lagADe. beMtAlIza doSa rahIta nirdoSa AhAranI gaveSaNA kare. mAdhurIvRttie bhikSA
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (107) le, e bhIkSA bhejanA svAdane mATe nahI. zarIranI puSTIne mATe nahIM paNa cAritra dharmanI rakSAne mATe zarIra TakAvavA AhAra kare, jana paNa udarI-pAMca sAta keLIA ochA jame ke jethI pramAda na vadhe. rAtrIe te sarvathA jana pANI na ja vApare. dharma sAdhanA mATe joIe te karatAM vadhAre kAMIpaNa saMgrahI na rAkhe, mamatAbhAva vadhe evuM kAMI paNa kare nahI, jyAM rAga dveSane prasaMga ubhuM thAya evA samaye rAgadveSane AdhIna na thatAM sAdhu madhyasthapaNue varte. hamezAM samabhAvamAM rahe. bhavIne emanA uddhAra mATe samyaga jJAna, darzana ane cAritra svarUpa tIrthakara bhagavaMte kahele syAdvAda-anekAMta svarUpa dharma, eno upadeza kare ItyAdi aneka guNa yukta hoya evA gurUne ArAdhI emanI sevAthI satyatatvane jANe. evA gurU pAsethI tIrthakara bhagavaMte kahelo dharma sAMbhaLe, dharma te eja ke je naraka, ti ca kumanuSya ane kudevathI rakSaNa kare. dhamI te eja ke je prAya: naraka ane tiryaMcagatimAM na jAya. paMcamahAvratarUpa dharma sAdhuo pAle, e sAdhu dharma pAlavAne azakta manuSya paMca aNuvratarUpa zrAvaka dharma pALe, dAna, ziyala, tapa ane bhAva e cAra prakAranA dharmanuM pAlana kare. dharmanI IcchA karanAre jIva sAta vyasana je naraka ane tiryaMca Adi durgatimAM laI janAra che ene cheDavA prayatna kare 1 jugAra nA rame e jugAra zarUAtamAM te najI jaNAya paNa enAM kaDavA la naLarAja, ane pAMDava ne bhega
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) navAM paDayAM e jagaprasiddha che. 2-3 mAMsa madirAMnu' bhakSaNa na kare kAraNake e pApanAM hetu che. manuSyane durAcAra tarapha dvArI janArAM che ene Adhina thayelA mANasa aneka kuka kare, mAMsanI prItithI e jIvahiMsA kare. pacidriya jIvAnA paNa ghAta kare. bIjA paNa enA pramAdathI kukama kare; evIja madirA ? e madirAe ja dvArikAnuM ne yAdavAnu kAzaLa kaDhAvyuM: 4-5, vezyAgamana ane parastrIgamana e durgAtinAM dvAra che. sItAjI upara kubuddhi karavAthI mahA samartha vizvavijayatA rAvaNa paNa nidAne pAmyA duti gayA. satI dvApadInI lAja TanAra kAravapati dhina bure mAte su. sairI upara kudraSTi karanAra kIcaka paNa eja mArge gayA. vezyA pAzamAM paDelA paNa kaMi thavA DubI gayA je zeAdhyA pazu na jaDayA mATe guNavAna purUSe vezyA ane parastrIne mA bena samAna gaNI dUrathIja vavI. 6 cArI karanAra A leka ane paraleAka ubhaya leAka virUddha che. ahIMyA paNa aneka prakAre vadha baMdhana Adi kaSTa sahana karavA paDe, temaja dAridraya durbhAgya e paNa cerInAM kala kahevAya 7 zikAra jIvahi'sA pa`ci'draya jIvAnA vazva karavA. jema ApaNane ApaNuM jIvIta vhAlu che tevIja rIte sarva ne vhAluM che kAinA jIvananA nAza karavAne ApaNane zuM hu hAya. rAjA te prajAnuM rakSaNa kare, nirdeSa prajAne julamagArIthI macAve enA rAjyamAM vasanAra tiryaMcA mRgalAM vagere paNa enI prajA kahevAya. e niraparAdhI ghAsa khAIne potAnuM udara bharanArA garIkha jIvAnuM rAjA teA rakSaNa kare bhakSaNa na
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) kare. potAnA dezane mATe, prajAnA rakSaNane mATe gunhegAra jIvAne zikSA kare. paNa nirdoSano zikAra tA naja kare koI emanA zikAra karatA heya tApaNa rAjA te enuM rakSaNa karI e mugA prANInI AzISa melave. e sAte vyasano jugAra, mAMsa, madirA, vasyA, parastrIgamana, cArI ane zikAra emAMnI eka eka cIjanA sevana thakI jIvo du:khI thayA che. rAjabhraSTa thayA che. paleAkamAM durgatie gayA che. tA je purUSa nirbhaya thaIne sAte byasana sevanArA hAya tenI apeAgatinI teA vAta ja zI ? samakitavaMta prANI hAya te A sAte vyasanane cheDavA prayatna kare. enAthI meTA meoTA samartha purUSaSa paNa patIta thayA. eka divasa rAjasabhAmAM bappabhaTTajI sUrie kanAjarAjane samakita zuM vastu che. sAta vyasana e prANIne kevAM adhogatie lai janAra che vagere khAkhatAnu spaSTIkaraNa vistArathI samajAyu. rAjAnA hRdayamAM e vAta sArI.rIte utarI gai anyajanAne paNa rUcikara jaNAi. jethI gurU pAse rAjAe samakita ca sAta vyasananA yAvat jIvana paryaMta tyAga karyo.--enAM paccakhANu karyo. anya janoe paNa yathA zakita niyama a'gIkAra karyA. peAtAnA rAjyamAM kArya niraparAdhI jIvano vadha na kare te mATe vyavasthA karI kAyadAo ghaDayA. rAjAnA vattananI asara prajA upara paNa thai. zikAra mAMsa, madirA vagere rAjyae tajyuM, niraparAdhI jIvanI rakSA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (110) karavA mAMDI e joIne prajAe paNa e nIti aMgIkAra karI, cathA rAjA tathA prajA e sAte vyasananA pAza prajA upara paDelA te rAjA tathA meTa meTA adhikArIo, saradAre ne dhanAlyonA zuddha AcAranI dekhAdekhIthI echA thayA. e rAjA, saradAra,bhAyAte ahiMsAnA upAsaka chatAM gunhegArone zikSA karavAmAM niDara hatA. samaya paratve pitAnA baLane upayoga karavAmAM pAchA haThatAnahI. yuddhane prasaMge myAnamAMthI khaDjha bahAra kheMcI kADhatAM hAra lagADatA nahI. e badhuM baLa emanuM satyane mArge vaLeluM hatuM nirdone bacAva karavA mATe julamagAre upara hatuM. prakaraNa 14 muM. kanoja patie uccarelA agIyAra vrata rAjA bAravratadhArI zrAvaka bane evI sUrivaranI IcchA hatI. e mATe gurUe rAjAne zarUAtamAM samakti-vyavahAra samaktinI oLakhANa karAvI. sapta vyasanano tyAga karAvyA e ghaTanA pachI keTaleka kALa vahI gayA gurUe jANyuM ke rAjA daDha mane baLathI pitAnA niyama pALavAmAM jAgRta rahe che enI asara prajA upara paNa sArI rIte thavA pAmI che. vaLI pitAnA ziSya cAre tarapha prajAmAM paNa dharma tatvanI bhAvanA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) jAgRta karI prajAne jaina dharmamAM sthIra karI rahyA hatA. kaneja rAjane dAkhalo AgaLa karI ziSya prajA vargane samajAvI rahyA hatA. eka divasa rAjAe sabhAmAM gurUne bAravratanuM svarUpa pUchayuM "bhagavAna ! ApanI kRpAthI bAravrata grahaNa karI niraticArapaNe enuM pAlana karI mArA AtmAne bhavasAgarathI pAra utArUM!" te tane egya che? sAmAnya rIte zrAvakane bAra vata hoya tyAre rAjAe agIyAra vratanuM pAlana karI zake." gurUe kahyuM enuM kAraNa? rAjAne bAravrata kema nahIM." rAjAe pUchayuM. bAravratamAM je bAramuM atithi saMvibhAgavata e rAjAone niSiddha heya. sAdhuo rAjane maMdire AhArapANI vaheravA jaI zake nahIM e mATe? zramaNa bhagavana mahAvIra svAmIe jJAnathI joIne sAdhuone rAjagaDhamAM AhAra vihAravA javAno niSedha karyo che. je AjJAnuM kaI paNa sAdhu ulaMghana na karI zake?" sUrivare kahyuM " chatAM rAjA zrAvakene te dAna mAnathI satkArI zake?" "prabhu? e agIyAra vrata te ThIka! paNa emAM ahiM sAnuM vrata te amArAthI kevI rIte maLI zake julamagArenuM damana karavuM paDe cera, jugArI, hiMsaka, khunI vagerene prajAnI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) vyavasthA sArU kaThora zIkSA karavI paDe khunInA gunhegArane phAMsInI TIma mAravI paDe. samayaparatve duzamananA daLa sAme, amAre hathIyAra khakhaDAvavAM paDe. ema karavA jatAM aneka prakAre jIvahiMsA thavAno saMbhava rahe." rAjAe ahiMsAvatamAM muzkelI batAvI. rAjana ! emAM kaMI kaDI nathI. rAjAe paNa agIyAtritate sahelAIthI pALI zake. AkhI duniyAnA rAjA cakavatI paNa evAM vatate pAlana karI zake," te kevI rIte! jarI spaSTatAthI samajAve!" rAjAe ahiMsAvatamAM rAjAe hiMsAne tyAga kare che kulAcArathI thatI hiMsA dazerA vagere parvatIthie te pazuvadha avazya taje. vivAha Adi kAryomAM pate chava vadhanA Adezana Ape bIjA karatA hoya te nivAre-athavA jayaNA kare upekSA buddhi rAkhe bhejana Adi pitAnA khorAkamAM mAMsa madirAne tyAga kare, niraparAdhI jIvone pote saMtApe nahI. zikAra kare nahI cAhIne bIjA pAse karAve nahI athavA te e pApa karanArane paNa anumodanahI enAvakhANa kare nahI. * mana, vacana ane kAyAthI beiDhiya, teIdriya verikriya ane ciMdriya jIvonI hiMsA na kare. kaI pAse na karAve. karanArane na anude.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 3) . . jo ke ahiMsAtamAM zrAvakane jIva hiMsA mATe AvuM paccakhANa che te aparAdhI na hoya evA jIne AvI samajavuM. je chae keIne ke potAne aparAdha karyo nathI evA ane zrAvakatratadhArI manathI paNa na hatuM. haNe to, aticAra lAge. vacanathI haNe te moTo aticArane kAyAthI haNe te anAcAra durAcAra kahevAya enuM vratabhaMga thAya. paNa zrAvakane aparAdhI mATe chuTa hoya enuM paccakhANa niramAlIsajIva AzrayI hAya kemake rAjA hoya to cora, jAlIma, julmI, jugArI, durAcArI, vyabhicArI vagerene enA gunhAne gya game tevI zikSA karI zake sAdhu, saMtane saMtApanArane sapaDAvI zIkSA kare; koI hiMsaka prANI prajAnA jAnamAlane nukazAna karatuM hoya to samartha rAjA prajAnI vhAre caDI enuM rakSaNa kare gunhegArane zikSA karavAmAM enuM ahiMsAtrata bhAMgatuM nathI. e rAjya dharma ke jemAM rAjA ane prajA banuM hita hoya, dezanuM gerava sacavAtuM heya alpa hAnI thatAM vizeSa lAbha heya te rAjyadharma pramANe vartana kare emAM ahiMsAvrata enI ADe AvatuM nathI. phakta niraparAdhI jene mAravA jatAM, dharmane bahAne padriya che vadha karavA jatAM enuM ahiMsAvRta bhAMge. deva devalAne bhoga Apa heAya te ahiMsAtrata bhaMga thAya dharmane bahAne yajJamAM pazuM hema karavo ke dorA jevA parvadivase pazuonuM baLadana AvuM ethI ahiMsAgrataga thAya. game tevA kAraNe paNa vrata
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) mArI niraparAdhI chavane haNI ke haNAvI zake nahI ne yuddhanI caNA rAkhe ane nigrahaNa avazya kare. eve samaye hiMsA ciMtavA jAya te alpa lAbhe mahA hAnI thAya. rAjyamAM aMdhAdhunI cAle. arAjatA prasare, saradAro ke bhAyAto koI rAjAne hukama mAne nahI ane avyavasthA geravyavasthA phelAya. julmagAro phAvI jatAM saMta, sAdhu, sajajana ane garIba prajAne duHkha thAya. kaI duzmana rAjA caDhI Ave te hathIyAra chaDI gharanA khuNAmAM na bharAya, e kAMI ahiMsAnuM lakSaNa nathI. A avasare nirbaLaja jIva dayA ciMtave ane e te rAjA thavAne paNa nAlAyaka gaNAya rAjA te ahiMsAvratadhArI paNa tarataja huMthIyAra khakhaDAvate medAne paDegamete prakAre pitAnuM apUrva parAkrama batAvI zatruone chate prajAnuM ane dezanuM rakSaNa karI prajAnI AziSa meLave. pitAnA ane dezanA zatrune pitAne samartha bAhu batAve. duzmanAM hRdaye bhede. yuddha : bhUmi upara virarasa dhAraNa karIne paNa laDatAM motathI DI kaSarana bane. pAcho na haThe. ahiMsAvratadhArI zuddha je te zaene chate athavA te tane bhaya choDe. jene eTale ja jItavuM. pachI te bAhya zatru hoya ke aMtaraMga sAdhuo e ene zaene jIte eTale aMtaraMga zatruone jItatAM aAvata chatAMya paNa zrAvaka agara rAjA te bAhya ene yajaya ane te ja sAco jenA kahevAyuM. pitAnA dezane bhaMga thatuM hoya ke gA, brAhmaNa ke deva athavA gurU,
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) mitra ke prajA upara julama gujaratA hAya tA potAmA sarva khaLathI chevaTa sudhI laDe, vratadhArI rAjAo paNa AvI laDA io avazya kare pUrve ceDA mahArAja jevA bAravratadhArIe paNa yuddha o hatAM. mahA samartha saMpratirAjAe traNuM khaDa pRthvI bAhubaLathI dakhAvI jagatanA zatruone jItyA hatA. hatAM emanuM ahiMsAvrata anupama hatuM. ahiMsAnuM vrata laine rAjA yuddhAdikanA prasaMge nabaLAI tA naja khatAve. ethI teA jagatamAM jainadharmanI niMdA thAya. peAtAnI alpazaktithI yuddha na kare e judI vAta bAkI teA ahiMsAvratavALA paNa sa'pratirAjAnI mAphaka meTAM meTAM yuddho karI vijaya meLavI zake, teja bhave meAthe janArA pAMDavAe kArava sAthe mahAbhArata yuddha karyuM hatuM. e yuddhamAM kairavanuM vizALa sainya emanA hAthathI nAza pAmyu hatu. paNa emanuM nyAyacuddha hatu. ahiMsAnA vratavALA anyAya na kare ? " ,, evIja rIte rAjA nyAyayuddha upara atAvelA kAraNe avazya kare. chatAM enu ahiMsAvrata na leApAya. e adhI thAta te trasakAyane mATe thaI. chatAM eke kriyAkrikanA paNa vinAkAraNe vadha na kare. e paDela skula ahiMsAvrata, kanyAne mATe; bhUmine mATe Adi pAMca moTAM kAraNe juThThuM' khelavAnA niyama kare. e bIjI skula satyavrata. jemAM cAra nAma paDe evu kAma karavAnA niyama kare lekAnAM mana ALavavAM, aputrIyAnuM dhana laIne enA kuTu
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) bIjane saMtApavAM evuM na kare. rAjadaMDa thAya evuM dhana levane niyama kare e trIju sthUla adattAdAnagata "hAlmI prajAne daMDIne paNa dhana na paDAve." devasaMbaMdhI, manuSya saMbaMdhI, tiryaMca saMbaMdhI mana, vacana kAyAthI maithuna vaje, svastriInI zrAvaka jayaNA che. vApAcaryavrata na paLe te zIyalavrata pALe. e uparAMta bIjI bAbatamAM jANa kare. e cothuM sthalamithunavata. rAjA, zrAvaka game te hoya pite pitAnI hatI sAmagrInI chuTa rAkhI jenI pitAne jarUra na hoya evA pari. ane niyama kare dhana dhAnya, suvarNa, dAsa, dAsI, gAya, bheMsa vagerenuM zrAvaka pramANa kare rAjA heya te ene joIe teTaluM hAthI, gheDA, ratha, gAdaLa, keza, bhaMDAra, zarAdika rAkhe bAkIne niyama kare. e pAMcamuM sthUla parigraha parimANavrata, daze dizAe svazaktithI jaI zake eTale niyama rAkhI AkIne niyama kare. tIrthayAtrA mATe javAnI jayaNA rAkhe e cha dizi parimANavrata, bhega (ekavAra gavavAmAM Ave te)nI vastumAM ane upabhoga (vAraMvAra bhegavavAmAM Ave te)nI vastuomAM pitAne joIe te pramANamAM rAkhI bAkInI vastune niyama kare enuM varNana vistArathI rAjAne kahI saMbhaLAvyuM. e sAtamuM paga viramaNavata.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ (117). jemAM pitAne ke kuTuMbIjanano kAMI svArtha nathI evAM pApa kArya jevAM ke keIne beTa upadeza kare, kAmazAsa bhaNI unmArgagAmI thavuM. jugAra rama, madirApAna, hAMsI, vikathA, pazuonI sAThamarI, pramAda sevI vinAkAraNe pApakare evA anarthadaMDane cheDe e AThamuM anarthadaMDa viramaNa vrata pratidivasa sAmAyaka kare, athavA te eka varSamAM amuka sAmAyika karavAne niyama kare e navamuM sAmAyakavata. " hamezAM divasa agara rAtrIe amuka jagA sudhI ja daze dizAmAM javuM AvavuM e niyamate dazamuM dezAvagAzikatrata. AkhA varSamAM amuka piSadha kare te agIyAramuM piSaDyavAsavata. sAdhuone vasa, bhajana, pAtra Adi dAna Ape. gurUne dAna ApI. AhAra vahorAvI pachI pite pAraNuM kare e bAramuM atithi saMvibhAgavata. * "e bAraNuM vrata rAjAne na hoya mATe rAjAe agIyAra vratanuM ArAdhana karI vratadhArI zrAvaka thavuM jethI bhavasa saheje tarI zakAya." agIyAre vratanuM svarUpa, enuM rahasya samajI AmarAjA agIyAra vratadhArI zrAvaka thayA. niraticArapaNe e rAjA tenuM pAlana karate jenadharmanuM gerava vadhAravA lAgyuM.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (118) prakaraNa 15 muM. gauvadha. vAdI varSanakuMjarane sUrivare mIThA vacanathI samajAvavAthI tathA enI keTalIka zaMkAo dUra karavAthI e paNa jaina thaye hatA. yurivara upara pUjyabuddhivALA thayelA e vAdIe eka divasa khAnagImAM gaDarAjane kaheluM. "mahArAja ! bampabhaTTIjIe mane emAM mAro deSa nathI. Apa enuM kAraNa samajyA?" mane eja Azcarya thAya che ke tame kevI rIte hArI gayA. tame te "kahetA hatA ke vAdamAM mane ke i jItI zake ema nathI, chatAM Ama banyu e to navAI ?" rAjAe kahyuM. rAjana ! e badhe tamArA pilA vApatine deva che. tamArUM luNa khAnAra e vApatie luNa harAma karyuM."vardhanakuMjare kahyuM. "bappabhaTTI te purUSarUpe sAkSAt sarasvatI svarUpa che. jJAna svarUpa e piMDa racAyeluM che. emanAthI huM hAryo emAM mane kaMI paNa kSobha thato nathI paNa kSobha te eTale ke pelo brAhmaNa vApaMti Apane nekara chatAM nimakaharAma thaye" te kevI rIte vArU?" rAjAe utsukatAthI pUchayuM. * eNe mukhazuddhi karAvI mArA memAM rahelI akSaya guTikA bahAra kADhI nathI ane mukha zuddhi na karAvI heta
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ levAyata paNa e sUrivara mane harAvI zakatA nahI. paNa suri sAthe maLI jaI mukhazuddhine hAne mArIe eNayaguTikA bahAra kaDhAvI nakhAvI e mane bahu sAle che. Akhare brAhmaNa ane e luNahalAla bhAgyeja karI zake. vikramarAjAe pitAnA brAhmaNa mitrane parakAyaM pravezInI vidyA apAvI enI upara upakAra karyo. te e nimakaharAma avasara meLavIne vikramarAjAnA ja kheLIomAM pravezI gaye. cANakya suviprane biMdusArane pradhAna bane te e nimakaharAma brAhmaNe cANakyanuM je kAzaLa kADhavA mAMDayuM. navamAM naMdanA pradhAna zakaTALa maMtrIe paMDita vararUcine rAjA pAsethI dAna apAvyuM te e vararUcie nedarAjane bheLavIne zaka TALanuM kAzaLa kaDhAvyuM. mahArAja ! e brAhmaNe to nimakaharAma ja hAya juone A vApatie AstethI kevuM tamAruM luNa harAma karyuM. e te sUrivare AmarAjane upadeza karI ApanuM rAjya Apane pAchuM apAvyuM. nahItara eNe te enAthI banatuM karyuM."vardhanakuMjare kahyuM ane raDI paDyo. e rIte eNe pitane ubhare rAjA AgaLa pragaTa karyo. rAjAe ene AzvAsana ApyuM. zuM karIye ? e amAre mAnite che. kavirAja che. vaLI june sevaka che eNe aneka yuddhamAM vijaya prApta karI pratiSThA meLavI che. vaLI dhartA che eTale ekAdi bhUlathI ene parAbhava karavA rogya nathI." :
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 10 ) " mahArAja ! e zrAvaNanA vizvAsa ze ? kei bIje prasaMge mApane saSaDAvI deze. " sugate kahyuM. " paNa ATalA doSa tA tenA mApha karavA joie. vaLI prasage joI levAze. " rAjAnA uttara sAMbhaLI vAdI mAna thai gayA. e banAva pachI kaMi samaya pasAra thai gaye. e damicAna gADarAjane sudhanvA upara caDavu paDelu e ApaNe joi gayA chIe te pachI teA keTalAMya varSo pasAra thai gayAM. eka divase acAnaka samIyanA yazevonAme aLavAna rAjAe lakSaNAvatIne gherI. e rAjA baLavAna lazkara laIne gADarAja upara caDI AvyA. gADarAja jo ke enAthI apa baLavALA hatA paNa potAnA sainya sahita enI sAme dhasI AvyA. mATuM yuddha thayu azva azva ne hAthIe hAthI pAmyA. lAhInI nadIo cAlI. dharAja yazeAvamAM sAme thai gayA bannee potapAtAnuM khaLa khatAvyuM. goDarAjanuM lazkara hAratuM hatuM, chatAM dezabhakitane mATe jIva upara AvIne laDayu. dharmarAje yazeAvonA hAthIne bhAlA mAryAM, e yazcAvAMnA mAvate e sAlAthI bacavA koziSa karI paNa bhAlAthI hAthI ghavAyA cacceAvarmAe krodhathI khANa mArIne enA hAthIne pAcA. gADarAja khIjA hAthI upara beThA ane eka bIjAnI lagolaga thaI gayA. ane krodhathI 'dha thayelA hatA, bIjAnA leAhInA tarasyA hatA paNa baLavAna yazeAvo enA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAthI upara kudI gayA ane zo choDIne hAthInI aMbADI umara mAha yuddha karavA lAgyA. yuddhamAM yazovarmAe dharmarAjane nIce paTaka ne dabAvI dIdhe kamaramAMthI ja kADhI. dharma rAjanA peTamAM dularAvI dIdho. goDarAja Aleka tajIne para kane memAna thaye. gADarAjane deha yuddhamAM paDavAthI laDAI baMdha paDa mAM nAza bhAga cAlI, e yazovarmAnA lakare moTA moTA saradArane mAryA. kaIkane keda pakAyA. rAjAne mAnita kavi vASati paNa keda pakaDAye. cazavanuM e vijayI lazkara lakSaNAvatImAM peThuM. yazovarmAe rAjAne bhaMDAra enI sAra sAra amulya vastu jhaverAta vigere laI lIdhuM. lazkare 2 pADI e rAjyane pitAnA rAnya sAthe joDI dIdhuM. ne caDanI svataMtratAne aMta Avyo. yazovarmA rAjA pitAnA taraphathI geDadezane vahIvaTa sAcavavA eka daMDanAyaka nImIne pote potAne deza gaye. rAjAe potAnA dezamAM vApatine kedamAM-kArAgrahamAM nAkhe kedamAM paDe paDe kavirAje potAnI kavitvazakitane vi. kAza karyo. kavie govadha nAmanuM prAkRta mahAkAvya racyuM. ema DarAja dharmarAjanI rAjanIti, gADanI jAherajalAlI. makanI avataMtratA, yazovarmA ane gADarAjanuM yuddha, e yumAM sAjanuM laDatAM laDatAM raNamAM palluM yuddhamAM gaDAjanI zarIratA, Da laTI , enA saralAnI bahAdurI vagere
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) hakIkatAnI gu ghaNI karI rasIka kAvya anAvyuM, kavitva zaktinA upayAgamAM vAkapatie pAtAnA samayanA sadupayoga karyo pAtAnA rAjA taraphanI zaktiH dezabhakti ane kAvyadvArA pragaTa karI. keTaleka divase e kAvya taiyAra thayu. eTale khIjIvAre enu saMzAdhana karI tapAsI joyu. eNe A mahAkAvya yazeAvamAM rAjAne bheTa karyuM. rAjAe e kAvya enI sabhAnA paDatA pAse vaMcAyuM. e kAvyazakita, e zaMkhathAya, e rasanu mAdhurya * joi kavirAjanI zaktithI rAkSasahita paDitA camatkAra pAmyA. yazAvamAM rAjAe vAtinI vidvattAnI kadara karI tarata ja ene kArAgRhamAMthI mukta karyAM. kavirAjanu sanmAna karyuM ne kSamA ApI. kemake rAjatA peAtAnA dezamAM pUjAya parNa vidvAna tA sarvatra pUjAya che. deza ke paradezamAM, zatrune paNu potAnA buddhi cAturyathI rajana karI zake che. rAjAe ene potAnI sabhAmAM kavirAja tarIke rahevA araja karI paNa have pAchalI avasthA AtmakalyANa tarapha kheMcavA eNe rAjAne jaNAvyu. rAjAe nirUpAye enA satkAra karI vidAya karyo. kavirAja vASTrapati bappabhaTTajI pAse kanAja Avye emane prathamathI maitrI saMba Mdha tA hatA te maLavAthI tAjuM thayA vRddhi pAmyA. gAMDanI ApattinA samAcAra kanIjarAjane kahI saMbhaLAvyA. kAjarAje paNa e kavinu sanmAna karyuM
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ (123) peAtAnI kAvyazaktithI kanAjarAjanI rAjasabhAnAM mana vico raMjana karyA. kavirAje dharmarAjAnA guNAnuM varNana karatAM kheta karavA mAMDayA " ahA ? zuM e dharmarAja ! kharekhara sAkSAt dhanImutti hatA ! vacanamAMtA e harizcaMdranA avatAra lekhAtA ! vidvAnAnA satkAra karavAmAM e-vikrama hatA. dIna hIna ane garIbajanAne dAnadevAmAM te kalpavRkSa sarakhA hatA. hAya! goDanA AdhAra Aje hatA na hatA thaI gayA !" " kavirAja ! bananAra anI gayu paNa have. dharmarAja atyAre pRthvI upara nathI te amAra thaze ? evA vicAra Y karI kheda na karA-anAyAse AMgaNe AvelA uttama atithinA kANu satkAra nathI karatuM ? ArAjya tamArU ja samajo ! dharmarAjAnI rAjasabhAnI mAphaka ahIyA paNa tame sukhethI raheA ? he mahAmate ! jevA hamAre bappabhaTTajI samA tevIja rIte trIjA tame ? " kaneAjarAje kavizajane dilAsA ApyA. " tamArI udAratA jaga jAhera che. sUrivaranA upadezathI tame paNa vidvAnonI sArI kadara karI che. khare ! e tamArI kadaradAnI che .rAjan ? " rAjAnAM vacanathI saMtASa pAmelA kavirAje kahyuM. gaMgAnA jaLamAM snAna karIne jema pavitra thayeA hAya evI rIte rAjAnA prItivacanathI atyaMta hu mAna thayele kavirAja sUrivara sAthe jJAnagASTi karatA potAnA kALa sukhamAM vyatIta karavA lAgyA. kavirAjane AvA anukuLa sAgA
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) chatAM caDatI paDatInA raMga joyA chatAM emane sevAne paNa susta lAgela hatuM. karasvAmIne e ziSya hatuM, chatAM zaMkarasvAmI je jhanunI svabhAva nahe. saraLa svabhAvI ane bIjAnA guNanI anumodanA karanAra hate. kAjarAjane tyAM atyaMta sagavatAmAM rahyA chatAM vAkra patine goDarAjanA vAraMvAra yAda AvatA. e bhUtakALamAM samaraNe yAda AvatA tyAre e rAjAnA guNe saMbhArI kavirAjanuM heyu bharAI AvatuM. enuM mana paNa jhaDapathI ahIM. rahevA chatAMya verAgya tarapha adhIka haLatuM. saMsAranA koIpaNa hArtha upara ene mamatvabhAva thate nahI kaMika udAsInatA, kaMika gaMbhiratA ane kaMIka vairAgyapaNAthI kaviochuM bolate. saMsAranA hAsyavidamAM paNa e bhAga lete, pitAnAgurU zaMkarAcAryanA bhagaMdaranA rogathI kedAramAM paraleka gamananA samAcAra paNa eNe sAMbhaLyA hatA. chellA chelI zaMkarasvAmInI julmaniti paNa enA sAMbhaLavAmAM AvI hatI. saMsAranI AvI vicitra ghaTanAone anubhava karanAra kavirAja keTaleka samaya kanejarAjanA darabAramAM rahIne e vairAgI AtmA AtmasAdhanA karavAne mahArAjanI rajA laI mathurAM tarapha cAlyA gaye.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 125) makaraNa 16 muM. nasUrine goviMdasUri eka divasa rAjA ane sUri jJAna gehI karatA beThA hatA evAmAM rAjAe gurUnI stuti karatAM kahyuM. "bhagavad Aje jagatAM tapa, japa, vrata ane vidvattAmAM ApanI sa. mAna keI hoya evuM mane lAgatuM nathI. te Apane pUchuM chuM. ke ApanI tulanAne pahoMce e kaI haze ?" rAjana? pUrvakAlamAM mArA karatAM paNa samartha vina dhAne thaI gayA che. bAra aMganA jJAtA, cAda pUrvadhara, evA zrutapUvIe sakala vidyAnA pAraMgAmI hatA. eka padanA se artha karanArA, hajAra athavA te lAkha artha karanArA mahA samartha jJAnIe vidyamAna hatA. ema ApaNe jANIe chIe. prabhavasvAmI, zaabhava, bhadrabAhu syulibhadra, Arya suhasti, vAsvAmI, vRddhavAdI, siddhasena divAkara vagere te samayamAM jagatagurU jevI parAkASThAe pahecelA hatA." gurUe kahyuM. prabhu? e te bhUtakAlanI vAta thaI. paNa Aje va. mAna kAlamAM te mane lAge che ke svargama paNa ApanA je keI na hoya te manuSyanI te vAta ja zI ?- sarasvatInuM varadAna pAmele pelo baddhavAdI paNa ApanI AgaLa hArI jaI . Apano ziSya thaI gaye."
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Aje paNa he rAjana ! mArA gurUbhAI nAsari ane beviMdAcArya e ane guNe karIne mArA karatAM paNa adhika che." sUrivare kahyuM. ApanA e gurUbhAI hAlamAM kyAM rahe che?" rAjAe pUchayuM. ... meMDherAmAM javAba maLe. bhagavana? ke ApanA vacana upara mane saMpUrNa zraddhA che chatAM ketukathI e bAbatane anubhava karavAnI mArI IcchA che." rAjAe pitAnI IcchA pragaTa karI. tane jema sukha paDe ema kara ?" gurUe jaNAvyuM. bIje divase pitAnA pradhAnane rAjya bhaLAvI sUrivaranI rajA laIne rAja pitAnAM keTalAMka mANasanI sAthe veza badalIne gujarAtanI bhUmi tarapha cAle. meMDherAmAM AvIne te nannasUri vyAkhyAna vAMcatA hatA tyAM upAzrayamAM AvI rAja vyAkhyAna sAMbhaLavA lAgyo. e samaye nannasUri sihAsana upara beThelA hatA emane mAthe chatra hatuM. paDakhe cAmara vIMjAtA hatA. e joine rAjAe pitAne hAtha uMcce karIne lAvya-vistAryo. e joine gurUe madhyamA ane tarjanI e e aMgulIe enI AgaLa zRMgAkAravaDe karIne vistArI pUchanAra e samasyA samajI gaye. 6 pUchanAranA jevA pachI lokee gurUne pUchayuM ke "bhagavana? Ape e zI ceSTA karI. ame ene paramArtha samajyA nahI."
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (127). sUrie @AvyuM: "A koI paradezI vidvAna purUSa amane pUchayuM ke "yatIone zuM rAjatIlA saMbhave ?" ene javAba ame e caNAva karIne Ape ke e samajI gayo." gurUe-nannasUrie lekene samajAvyuM. ' eka divasa sabhAmAM nannasUri vAtsAyane kaheluM kAmazAstranuM varNana karatA hatA. e varNana karavAnI emanI evI to zakti hatI ke sabhA jANe bhaMgAramaya banI gaI hoya tema zRMgArarasamAM DubI je varNana anubhavI paNa na karI zake. evI emanI kAmazAnI varNana zailI sAMbhaLatAM rAjAne arUci pedA thaI. "ohe? Ate mAtra vidvAna paNa cAri. tramAM te moTuM mIMDu dekhAya che. ame kAmI chatAM paNa AvA bhAva samajatA nathI evuM kAma zAstranuM rahasya samaje che. tethIja samajAya che ke anubhava vagara kAmazAstramAM AvuM jANupaNuM kyAMthI hoya? khacIta e strIomAM laMpaTa hovo jeei." rAjAne kheda thaye praNAma karyA vagaraja uThIne cAlate tha-pitAne utAre A khedayukta cittavALo te pitAnA. parivAra sAthe kanoja cAlyA gaye. goviMdAcArye jAyuM ke rakhene e AmarAjA na hAya, enI tapAsa karavAne eka mANasane kaneja tarapha bappabhaTTInI pAse meka. gurUpAse AvIne sarve hakIkata kahI saMbhaLAvI. rAjA paNa AvI gayo hate. tene jevAthI - e. mANase khAtarI karIke nakkI veza parAvartana karIne
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) , rAjana pate AveluM hatuM. e mANasanI vANI sAMbhaLIne gurUe kahyuM ke "tame emane nannasuri ane geviMdasUrine kahe ke rAjA tamane praNAma karyA vagara gayo e ThIka na thayuM. ethI te e tamArI niMdA karaze bIjA kramanI paNa avajJA karaze. mATe tame evuM kare ke tamArI tarapha temaja bIjA zramaNe tarapha rAjA avajJA na rAkhe." eka divasa rAjasabhAmAM kane jarAja sabhA bharIne beThA hatA te samaye pratihArI mAraphate nATaka vidyAmAM kuzaLa evA be napurUe praveza karyo. "mahArAja? Apa rajA Ape te eka uttama nATaka ame bhajavI batAvI Apane ane A panI sabhAne raMjana karIye?" "tame kevuM nATaka bhajavavA mAge che?"rAjAe pUchayuM. ke vIrarasa bharyuM? e vIratAnAM darzana karI ApanI prajA paNa zatru daLane jItavAne vIra bane. A5nA saradAra, bhAyAte paNa e vIratAthI zeze." naTe pitAne abhiprAya kahI saMbhaLAvyuM. "evuM vIratAbharyuM kayuM nATaka bhajavaze." rAjAe AturatAthI pUchayuM. rUSabhadevanuM?" rUSabhadevanuM nAma sAMbhaLI rAjAne ane saradAre paNa e vAte racI. sarvane e nATaka jovAnI IcchA thaI. jemAM rAjAe eka merA vizALa. cogAnamAM maMDapa baMdhA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 129 ) sarvane mATe potapAtAnA adhikAra pramANe esI zake evI vyavasthA karAvI. adhI gAThavaNa taiyAra thai gayA pachI nATakane mATe eka divasa mukarara karyA. e pramANe te divase hujArA nAnA moTA adhikArIo, saradArA, prajAjananA AgevAnA maDapamAM AvIne potAtAne Asane beThA. chelle rAjAe AvIne potAnu Asana lIdhuM. te pachI e naTa leAkeAe zrI rUSabhadevanu nATaka zarU karyuM. zarUAtathIja e naTa leAkeAnI kaLA cAturIthI prekSakAne evA tA rasa paDavA mAMDyo ke nATakamAM emanu eka dhyAnaja lAgI gayuM. eka cittathI rasapUrvaka prekSaka nATakanA svAda levA lAgyA. eka pachI eka dekhAvA khatAvavA mAMDayA. e sAthe kathAnaka zailIthI je je banAvA banatA enuM rasabharI bhASAthI vaNuM na thatuM. chevaTe bharata ane khAhubalInA yuddha prasaMga AvyeA. e dekhAva prasaMge nannasUrie vIrarasanuM varNana karavA mAMDayuM. yuddhanAM sAhitya jevAM ke vyUharacanA, zastronA khaDakhaDATa, vIra purUSonA yuddhotsAha, zUravIratAnu vaNaeNna, lazkaranA kAlAhula, bhaTTa, subhaTAnI hAkalA yuddhamAM emanA thatA abhinayA Adi evAtA rasapUrvaka zailIthI varNavyA, ane e pramANenA dekhAveA nATakamAM pratyakSa dekhAvA lAgyA ke jethI DhAkAmAM rasanI dhArAo chuTavA mAMDI. vIrapurUSo pAtAnuM 9
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 130 ) bhAna bhUlI sAkSAt yuddha prasaMga ubhA thaye samajatAM emanI vIratA phATI nIkaLI. AmarAjA ane emanA saradvArA, subhaTo kAliMdInA pravAha jevI zyAma caLakatI talavArA kheMcI yuddha karavA taiyAra thayA, ne mArA mArA karatAM siMhanI mAphka krodha karatA tuTI paDyA. eTalAmAM teA e naTAmAMnA banne mULa naTa nAyakAe pAtAnuM mULa svarUpa pragaTa karyuM. ane goviMdasUrie garjanApUrvaka kahyuM. " hAM ! hAM ! kanojarAja ! AtA kathA yuddha kahevAya ? AtA nATaka ? "" talavAra kheMcI seleA kanAjarAja A bannene joI daMga thaI gayA. eNe peAtAnI talavAra phekI dIdhI. krodha zAMta thai gayA. eNe joyuM teA e banne naTa nahAtA paNa mADherAmAM joyelA nannasUri ane gAviMdasUri hatA. rAjAne zAMta thayA joi enA saradArA paNa zAMta thayA zaramAi gayA. potAnI talavArA emaNe myAna karI. rAjAne vicAra thayA ke " A bannee zAmATe mArI AgaLa nATaka karyuM haze? " rAjAnI zaMkAnu nivAraNa karavA nannasUrie kahyuM. " rAjana ! ame joke zrRMgAra rasanA anubhavI chIe paNa jJAnathI enI yathArtha vyAkhyA kahI zakIye chIe, jue atyAre samaya nahIM chatAM amArA vIra rasanA vanathI tame yuddha karavAne taiyAra thai gayA. jo ke ame pote teA zastra thakI pazu rIce. amane yuddhanA leza paNa anubhava nathI. kAraNa ke
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) bAlyapaNAmAMthIja ame vrata grahaNa kareluM che. jethI pApa bhIrU chIe tathApi he rAjana ! A badhuM ame karavAne samartha chIe e badho e pragaTa prabhAvI bhAratIneja prabhAva? enI kRpAthI sarve rasa ame jIvaMtanI mAphaka sAkSAt darzAvI zakIye. meMDherAmAM evIja rIte tamArI AgaLa ame vAtsAyana kathita kAmazAstrane anubhava nahIM chatAM vidvAna anubhavI paNa na varNavI zake evuM yathArtha varNana karatA hatA. huM nannasUri A mArA gurUbhAI goviMdAcArya che. amArA kAma zAstranA varNanathI Apane je saMkalpa vikalpa thayA, amAre mATe Apane je halako vicAra Avyo te mithyA che. e siddha karI batAvavA ApanI AgaLa vIrarasanuM varNana karI Apane anubhava batAvyuM." nannasUrinI vANI sAMbhaLI rAjA zaramAI gaye emanA pagamAM paDI emanI kSamA mAgI. enA manamAM je kaMivirodhI bhAva hatA te tarataja dUra thaI gayo. nATakano e rIte aMta Avye sarve kaI gurUnI prazaMsA karatA potapotAne makAne gayA. - , emanI vidvatAnI rAjAne khAtarI thaI ke jevA sUrivare emane vakhANyA hatA tenA karatAM paNa e prANa hatA. e - paNa bhAratInI prasannatA meLavI sarasvatInA putra hatA. rAjAe emanA brahmacaryanI cAritranI ane pAMDityanI prazaMsA karI. e ane gurUbhAIne satkAra bahu mAnapUrvaka karyo eTale
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (132) devIdAcA kahyuM. he rAjana? je keSavAna hoya te brahma-zivamAM ekaniSTha evA uttama purUSamAM paNa deSaja dekhe paratu guNavAna hoya eja guNIjananI kadara karI zake. bAkI te je cAritramAM ati vizuddha che te paMcAnana siMha samA che e vizuddha cAritra pALanArA kAMI viSayanA dAsa thatA nathI." emaNe sAdhunA AcAranuM svarUpa TuMkANamAM kahI saMbhaLAvavuM. rAjA sAdhuonA AcAranuM varNana sAMbhaLI khuzI thaye. "dhanya che mane ke jene Apa samA sazurUonI prAptI thaI." rAjAnI marajIthI keTalAka divasa paryata bappabhaTTasUrijI pAse rahyA te pachI bappabhaTTasUrivaranI AjJA laIne merA tarapha e bane gurUbhAI vihAra karI gayA. prakaraNa 17 muM. mAtaMgInA mehamAM devatAnI mAphaka sukhI mANasone kALa sukha bhogavavAmAM pANInA pravAhanI peThe vahI jAya che enI saMsAra sukhamAM magna thayelA jIvane khabara hotI nathI. chatAM kALa keIne mATe bhate nathI. ene enuM kAma karyuM jAya che, paNa mANasa caLakatI sukhAbhAsa vastumAM lAbhAI dharma vagara
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ (133) hIle narabhAva hArI jAya che. rAjya sukha bhogavatAM kanAjarAjane pANInA pravAhanI mAphaka varSo kevI rIte pasAra thayAM e paNa jaNAyuM nahIM. pUrvanI ghaTanA pachI varSa pachI varSa ema keTaloka samaya pasAra thaI gayA. eka divase kanojamAM gAyana karanArAonuM ToLuM AvyuM. rAjAnI AgaLa emaNe pitAnI saMgIta kaLA pragaTa karavAnI araja karavAthI rAjAnI AgaLa emaNe saMgIta karyuM. e saMgItanA vRdamAM keTalAka purU temaja keTalIka strIo hatI. emaNe pitAnA mIThA svarathI rAjAne raMjana karavA mAMDyo. e vRdamAM eka navIna vanamAM praveza mahotsava karatI ane kAmadevanA upAsakene AkarSaNa karatI evI eka mRga locanA, caMdramukhI, kinnara samAna gAna karavAmAM madhuratAvALI viduSI bALA hatI. eNe rAjAnuM citta vihavaLa karyuM. e manahara bALAne joI rAjA enI lAvaNyatamAM DubI gaye. ene jotAMja godAvarInA tIre bhagavelI devabALA-baMtarI yAda AvI. "Aha ! zuM enuM abhinava lAvaya? kevuM bhegane egya enuM vana! enA adharamAMthI te amRtanAM jharaNuM karI rahyAna heAya? e caMdravadanamAM dADamanI kaLI samI daMta paMkti gajarAjanA samI enI maMda maMda gajagati, baMdhana rahita hovAthI enI pITha upara maMdamaMda vAyuthI pharakI rahele zyAmasuMdara keza kalApa e badhAM adbhuta hatAM. bALAnA rUpanuM rAjAe nirlaja thaIne varNana karavA mAMDayuM; enAM viveka cakSu upara kAmadevanAM tephAna chavAI gayAM hatAM. bALAnA darzana mAtrathI enA haiyAmAM madananA ghA tIvra paNa
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) lAgyA hatA, rAjA vratadhArI hate chatAM jagatamAM advitIya vIra puSpadhanvAe rAjAne sakaMjAmAM barAbara sapaDAvyuM hatuM. e mAtaMga jAtimAM utpanna thayelI suMdara mAtaMgI rAjAnA hadayamAM ramI rahI hatI. ene bheTavAne rAjA Atura Atura thaI rahyo hate. enAja bAhya suMdaratAmAM eka cite laTTa banI gaye hate. e viveka hIna thayelA rAjAnI sanmukha mAtaMgInuM svarUpa khaDuM thatuM. muMdaramAM suMdara gaNAtI mAtaMgI bALA ene hAvabhAvathI, maMdamaMda hAsyathI bhAvI rahI hatI. jANe ene bheTavAne Atura hoya ema mAtaMgI maMdamaMda pagale cAlatI rAjAne vinavatI, pitAnI AturatA batAvatI. yovanane gya abhinaya karI rAjAne ghele banAvatI. e suMdara dazyathI rAjA te divAna banI jatA. enuM aMgeaMga madananA tApathI tapta thatuM hatuM. rAjAe e gAyakavRMdane tyAM rahevA pharamAvyuM. pitAnI AgaLa A bALAnuM saMgIta rAjA hamezAM sAMbhaLavAne Atura te. ene bheTavAne e navIna ugatA vanane vadhAmaNAM detI bALAne upalega karavA rAjA ati Atura hatuM. eNe nagaranI bahAra traNa ja divasamAM mahela taiyAra karavA hukama Ape. devatAo jema manathI kAma karanAra hoya che tema rAjAo vacanathI kAryasiddhi karanArA hoya. rAjAnA hukamane tarataja amala thayo.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ (135) e daramiyAna rAjA A mAtaMgI bALAnuM saMgIta karAvate. enA guNonuM varNana karI mAtaMgInI prasannatA meLavate. mAtaMgI te sA upara prasanna hatI. rAjAne mAna maLe te ene gamatuM. "Aha! zuM vidhinuM citrya? he caMdravadane! mane lAge che ke devatAoe tAreja mATe kSIra samudranuM maMthana karyuM haze !" rAjAe A prANapriyA bALAne mAtaMge pAsethI enI kIMmata ApIne pitAnI karavAnuM TharAva karyo. mahela taiyAra thAya, eTale e mahelamAM mAtaMgI sAthe rahIne mAnava jIvananA amulya lhAvA lezuM. mAtaMgI sAthe evA sukha bhogavavAnA aneka saMkalpa vikapamAM rAjA mazagula hate. rAjA mAtaMgI upara mahI paDI aneka prakAranA pApAcaraNamAM lubdhathaI durgati na jAya. evI IcachAthI sUrivaranA jANavAmAM A vAta AvatAM rAjAne vratamAM sthIra karavAno nizcaya karyo. nagaranI bahAra mahela taiyAra thavA Avyo eTale sUri vara e mahela jevAne mIze nagara bahAra gayA. mahelanA bhAravaTIyA upara gurUe bedhavacana tthA ekaleka lakhe. gurU tyAMthI cAlyA gayA. prAtaHkAle rAjA tyAM AvyuM, mahelanI racanA joI khuzI . enI IcchA saphaLa thaI ke Aje e bALAne teDI lAvazuM. premanA pATho paDhAvazuM ne paDhazuM, saMsArasukhanAM evAM kaMIkaMI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ (136) savanAM rAjA jete hate, tevAmAM bhAravaTIyA upara kaMIka lapeluM te upara rAjanI draSTi paDI. rAjAe vAMcyuM. zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svAbhAvikI svacchatA kiM brUmaH zucitAM vrati zucayaH saMgena yasyApare kiM vAtaH paramasti te stutipadaM tvaM jIvitaM dehinAm / tvaM cennIcapadena gacchasi payaH kastvAM niSedhuMkSamaH // 1 // bhAvArtha--"zItalatA e tAre guNa kahevAya, svacchatA te tArI svAbhAvika sthIti rahI tArI pavitratA mATe te ame zuM kahIye ! ke jenI sebatathI-paricayathI bIjA paNa pavitra thAya che, vaLI e karatAM vadhAre moTI bIjI tArI kaSI stuti karI zakAya ke tuM dehImAtra prANImAtrano AdhAra-- vIta che tema chatAM he jaLa ! tuM teja nIca mALe jaze te tane revAne koNa samartha che?" " nIyaM jala biMdu samaM, saMpattIu turaMga lolAu sumiNaya samaMca pimmaM, jaMjANa silaM alaMkariu." jagatamAM prANIonuM jIvita jalabiMdu jevuM che saMpadAo turaMganA jevI capaLa-kSaNamAM nAza thanArI hoya. ane prema te svapna jevo che ema samajI vicArIne he jagatanA musAphara ! tuM ziyalane Azraya kara ! vratane bhaMga karI narakane memAna te nA!"
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ (137) " lajijai jeNa jaNe, mai lijai niyakulakamo jeNa TIpI bIpa, taM na kIrdi ya " | baja durAcAra, vyabhicAra karavAthI lekamAM lAja Ave, apakIrti thAya. je durjana-vyabhicArI purUSane yogya adhama halakAM kRtya karavAthI pitAnuM atyaMta vizuddha kula malIna thAya tevAM kAma kaThe prANu AvavAnA hoya,-tepaNa kulavaMta mANasa nA kare !" rAjAe vAraMvAra e bodha vacane vAMcyAM. bhAratanA prasAdathI lakhAyelAM e vacane rAjAnA hRdayamAM praNamI gayAM enI kuvAsanA naSTa thaI. kaMIka viveka AvatAM eNe vicAryuM. "oha AvAM vacane e mArA mitranAja saMbhave ! durAcAra tarapha gamana karatAM mane e sanmitra vagara keNa bacAve !" eNe akSara oLakhyA, kavitva zakti jANI lIdhI. enA manamAM khAtarI thavAthI enA burA kartavya mATe ene zarama AvI. have gurUne zuM mukha batAvuM ! zyAma vadanavALo thaI vicAramAM paDe. "AhA! dhikkAra che e adhama vRttione ke je sAruM khoTuM kAMI jatI nathI ne aMdhA mANasanI peThe pAparUpa kuvAmAM dhakelI de che. jo ke meM ene bhegavI nathI chatAM manathI paNa saMkalpamAtra vaDe karIne pApa karyuM te enuM prAyazcita karavuM. hA? zuM prAyazcita karUM? kASTa bhakSaNa karuM, jhera khAuM ke kuve paDI ApaghAta karUM, athavA leka samakSa mArUM pApa pragaTa karuM."
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ (138) pazcAtApa karatA rAjAe tarataja anucare mAte kANanI citA racAvI emAM baLI maravA saMkalpa karyo. nagaramAM A samAcAra phelAtAM rAjake rUdana karavA lAgyA. nAgarikane paNa rAjAne samajAvavA lAgyA. e samaye bappabhaTTasUrie paNa tyAM AvI rAjAne pUchayuM. "he rAjana! vidvAna purUne siMgha A tame zuM kare che?" bhagavAna ! manathI karelA pApanuM A prAyazcita che. svadehane tyAga karavo e ja ene daMDa! evAdaMDathI ja duSkRtane nAza thAya. jevI rIte pApa karanArA lekene huM zikSA karUM chuM, te mAre paNa pApakarmane nAza karavAne mATe avazya zIkSA bhegavavI joIe." rAjAe pApane pazcAttApa karatAM kahyuM. rAjana ! je manavaDe karIne pApa bAMdhyuM hoya te manavaDeja nAza pAme. e tuM smA vagere lekane bolAvI pUchI che?" gurUe kahyuM. rAjAe te pachI vedAnta, upaniSada, smRti ane kRtiemAM vizArada evA nyAya zAstrIone bolAvyA temanI AgaLa pApa pragaTa karIne karelAM pApanuM prAyazcita pUchayuM. eTale e paMDitAe jaNAvyuM ke "lehanI dhagadhagatI putalIne AliMgana karavAthI pApa mukta thavAya, je cAMDAlIne saMga karyo hoya te?" paMDitanAM vacana sAMbhaLIne rAjAe leDhAnI putalIne agnimAM dhagadhagAvI. lAlacoLa karAvI have e agnithI dhaga
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (139) yamAna putalIne rAjA pazcAttApa karatA AliMgana karavAne zvasyA. evAmAM gurUe tenA be hAtha pakaDI lIdhA. "rAjanI saMkalpa mAtrathI teM pApa karyuM te saMkalpamAtrathI nAza pAmI gayu. tuM nirAMte dharmanuM AcaraNa kara ? zAstramAM kahyu` che ke. manathI kareluM pApa mananA zubha-zuddha dhyAna vaDe nAza pAme. vacanathI thayela zubha-zuddha vacanavaDe ane kAyAthI thayeluM pApa kAyAvarDa karIne nAza pAme che. buddhimAna purUSo e pramANe prAyazcita karIne pApathI tarI jAya che, evI rIte tuM paNa kALA vAdaLathI jema sUrya mukta thAya ema pApa thakI rahIta thayA. " gurUnA upadeza sAMbhaLI rAjA prajA sarve khuzI thayAM. pradhAnAe moTA mahAtsavapUrvaka rAjAnA praveza mahAtsava karyo. nArika jane paNa prasanna thayelA tAtAnA sthAnake gayA, ne e mAtaMga leAkeA--gAyaka vRMda paNa tyAMthI tarataja vidyAya thai gayuM. prakaraNa 18 muM. satyane mAge. eka divasa rAjA gurU pAse besIne jJAna goSThI karata hatA hatA te samayamAM rAjAe gurUne kahyuM. " bhagavana ? Ape A ta dharmAMnI mAhinI mane teA kharAbara lagADI. paNa ke
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) ApanA mitra vAti ApanA samAgamamAM AvyA, chatAM e custasAMkhya dhamI rahyo. ApanA Adha ene jarAya na thayA?" " e vAti hAlamAM mathurAmAM zuM kare che ? " gurUe pUchyu. rAjAe jaNAvyuM, " bhagavan ! zrIpati tridaDI thayA che. ema leAkeA kahe che. gaLAmAM tulazInI mAlA dhAraNa karI. nAsikA upara dRSTi sthApana karatA varAha svAmInA maMdiramAM rahyo che. vairAgyathI vAsita thayelA prAya: karI upavAsanA tapa karatA rahe che e vAkSitarAjane Apa Adha ApIne jaina banAvA, ApanI vANI ane zakti tyAre ja pramANu thAya. " '' "huM vAtine mArA ziSya banAvu' tyAre mArI vANI pramANa jANuje. " sUrivare jaNAvyuM. ne mathurAmAM javAne tyAra thayA. rAjAe emanI sAthe hajAro paDitA ane sAmA mAkalyA. sUrivara e sarve mANasAnI sAthe mathurAM tarapha vihAra karI gayA. AcAya sahIta te sarve mathurAmAM AvI paheAcyA, mathurA nagarImAM varAha madiramAM vAtine jevA rAjAe vaNuM byA hatA, tevA jAyA. tridaMDI thaine paramAtmAmAM eka citta rAkhI dhyAna karI rahyo che. e dhyAnastha vAkpatinA cittanI parikSA karavA mATe abhaTToe AzirvAda devAnA prArabha karyo. hara ane viSNu AdinI stuti karavA mAMDI, 66 leAkeAnAM dekhatAM saMdhyA AgaLa hAtha joDI tuM praNi
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) pAta karato zuM yAce che vaLI nirlajAja? bIjI strIne mAthe dhAraNa karI rAkhe che te paNa huM sahana karU chuM. samudra mathanasamaye harine lakSmImaLI te bhale paNa te mATe te viSa zA mATe bhakSaNa karyuM ? mATe he parastrI laMpaTa? mane sparza karIza nahi. e pramANe garI-pArvatIjIe jene kaheluM evA hara-mahAdeva tamAruM rakSaNa kare ?" dhyAnavaDe karIne eka cakSu jenuM mIMcAyeluM che. bIju pArvatIjInA nitaMba upara zRMgAra rasanI dhArA chalatuM namI rahyuM che. ane trIju dUrathI Apa caDhAvatA kAmadeva upara kodhathI saLagI rahyuM che evAM zaMbhunAM samAdhi samayanAM bhinna bhinna rasa vALAM traNa netra tamAruM rakSaNa kare?" eka rAma hatuM-hAM sItA nAme enI strI hatI- hAM e sItAne paMcavaTImAM rAvaNa harI gayeha evI kathAne nidrA hAMkAra karatAM sAMbhaLatA harinI pUrva smaraNuM thavAthI ke kuTila daSTi tamAruM rakSaNa kare ?" ratikriDAne aMte uThIne eka hAthe zeSa dUra karyo ane bIje hAthe vastra levA mAMDayuM. evI tathA mastakanA zyAma keza khabhA upara vikharo phelAI-cuMthAI gayA che. evI kAyAnI ramaNIya kAMtine jotAM bamaNuM surataprIti thavAthI viSae jene AliMgana daI. pitAnI bhujAothI bhIDI pharIne zayyAmAM nAkhI. evI lakSmInA vilAsathI kaMIka maMda paDI gayelA bAhuvALuM zarIra tamane pavitra kare?"
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ (142) ityAdi aneka prakAre zRMgAramaya AzirvAda ApavAthI vApati dhyAnamAMthI jAgRta thaI rivara sAme AvIne kahevA lAge. "he sUrivara? tame mArI AgaLa A zrRMgAramaya raudra padyapATha kema karI rahyA che ?" kavirAja? tame sAMkhya darzanI cho, keTalAka sAMkhe nirIzvara che keTalAka Izvara mAne che te sarvene paccIzatatvane saMmata che e badhuM samajIne tamArI ane tamArA ISTa devatA nI stuti karIye chIe. jene jevI rUci hAya zAstrakAre tene tevuMja kahe e nIti che." gurUe kahyuM--enA darzananuM smaraNa karAvyuM. Ape kahyuM e ThIka vAta che paNa huM mumukSu hovAthI -mArUM maraNa pAse AvyuM jANI huM brahmadhyAnamAM vilIna thavA atre Avyo chuM." vApatie kahyuM. rU, hari, brahmA vagerene cheDIne ahIyAM dhyAna karavA AvyuM te zuM teo mukti ApavA samartha nathI?" gurUe pUchayuM. kaMIka evuM lAge che kharU?" kavirAje kahyuM, kaMIka zuM ? ni:saMdeha muktine ApavAne e samartha nathI. kavirAja? tatvane vicAra kare ? paraleka sAdhavAnI " irachA hoya te tatvane samAcare ?" "zA mATe e muktine ApavA samartha nathI?" kavirAje pUchyuM.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) "saMsAranI upAdhimAM Asakta krodha, mAna, mAyA, ISyo, kAma AdideSe karIne bharelA saMsAramAMthI bahAra nIkaLavAne te zaktivAna nathI. te muktinI te vAtaja zI ?" gurUe kahyuM, vApatinAM jJAnacakSu kaMIka ughaDavA lAgyAM. tyAre muktidAtA keNa kahevAya ?" eNe pUchayuM. gurUe enA javAbamAM vApatine zuddha deva, gurU ane dharmanuM vAstavika svarUpa samajAvyuM "he kavivara? aDhAra dUSaNa rahIta eka jIna che, bAkI to krodha, mAna, mada ane meha temaja lobhathI parAjaya pAmelA anyadeva che e saMsAranA baMdhanathI baMdhAyelAja che." gurUnI samajAvaTathI vApatinI chellI ghaDIye jInezvara upara bhakti jAgRta thaI. hA? sUrivara? Aja sudhI mithyA aMdhakAramAM phasAyelA mAre janma vyartha gaye. zuddha dharma tatvathI rahIta huM dharma tatvane satya paramArtha kaMI paNa samaje nahI. tamArA sarakhA pUjaya purUne paricaya paNa mAre aphala gaye ke ATalA divaso mArA dharmakArya vagara vyatIta thayA. mekSanI IcchAvALA evA mAre aucityanuM ullaMghana na karavuM joIe mATe he sUrivara? karmane nAza karanAra evA jInezvara batAve?" vApatie ThekANe AvIne kahyuM. '' "kavivara? tamAre je khAsa karmone nAza karavAnI IcchA hoya te prathama manazuddhi kare. jInezvaranA dhyAnamAM
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 144 ) tamArU mana joDA. jainadharmanA Azraya karI enAthI karmanA nAza karI ? " gurUnAM vacana sAMbhaLIne vAtie kahyuM, " evA jInezvara kayAM che ? " "" svarUpa thakI tA muktimAM paNa muktti thakI jInamaMdiramAM bIrAje che, '' gurUe kahyuM " te cAle. ApaNe darzona karavA jaIe ? ,, " hA ! cAlA ? " ? appabhaTTIjI AmarAjAe karAvelA jInamaMdiramAM vAk patine laI gayA ane tyAM pAteja pratiSThita karelA pArzvanAthanAM daCna karAvyAM. zAMta, dAMta, kAMta ane nirajanarUpa joIne kavivara prabuddha-bAdha pAmIne khelyA " AhA ! A devamAM kevI sAcaMtA, zAMtatA prasarI rahI che. " enA hRdayamAMthI purAtana raheluM mithyAtvarUpI viSa nIkaLI gayuM. eNe ghaNA samayathI svIkAra karelA trida'DInA veza cheDI dIdhA. ne jaina muninA veza paherI lIdhA. bAhAthI jaina sAdhu thayA aMdarathI paNa zuddha jainatva pAmyA. zuddha jaina thayelA e vAtirAjanu maraNa pAse Avyu. ethI eNe mathurAmAM cAre vaNu samakSa ane AmarAjAnA pradhAnAnI sAme gurUne aNuzaNa karAvA pharamAyuM ? " bhagavan ? mArUM AyuSya have AvI rahyuM che jethI mane ArAdhanA karAvA tA bhavAMtaramAM mArI sadgati thAya ? "
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurUe paNa enuM AyuSya have alpa jANIne ArAdhanA karAvavA mAMDI ene bhavacaritranuM paccakhANa karAvyuM. aDhAre pApasthAnakane tyAga karAvyuM. arihaMta zaraNuM, siddha zaraNa, sAdhu zaraNa, kevalI prarUpela dharmanuM zaraNu evAM cAre zaraNuM aMgIkAra karAvyAM. namaskAra maMtranA eka dhyAnathI aMtarane aMdhakAra dUra karAvyuM. jIvanabharamAM je je sukRta kartavyo karyA hatAM enuM smaraNa-anudana karAvyuM. pApa kAryanI gaha karAvI. reja paramAtmapadanA dhyAnamAM lIna rahete, sarve jIvonI sAthe khamatakhAmaNa karI sarvene khamAvyA. arihaMta deva, susAdhu gurU, jInezvare kathele dharma saMbhArI samakitanI anumodanA karavA lAgyA. aDhAra divasa paryata aMta samaye vApati dharmadhyAnamAM ekacittavALo ra thake paralakane-svargagatine prApta thaye. e vApati vacamAM eka avatAra karIne mahA AnaMdapada evA mekSapadane pAmaze. vAkapatinA maraNa pachI sUrivara ane rAjamaMtrIo gepagiri tarapha AvyA tyAM gepagirimAM zrI mahAvIrane namI kane ja nagaramAM gayA. emanA Agamana pahelAM rAjAnA jANavAmAM sarve vAta AvI gaI hatI. rAjAe e vAta sAMbhaLI khuzI thaI gurune praveza mahotsava karyo. gurUnA jJAnathI camatkAra pAmI zajAe stuti karI. "eha! Azcarya che ke ApaNuM sAmarthya adabhUta che. Ape custa evA sAMkhya mAgIne paNa
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (146) jaina khanAbyA. khacIta bhAskarAdika aneka AleAkavALA tA che paNa pattharane pIMgaLAvanAra tA kalAvAna caMdra ekaja jagatamAM vidyamAna che. " ** " jagatamAM jaina dharmaja satya che te zu' he rAjana ? tuM nathI jANatA ? " gurUe kahyuM. rAjAe jaNAvyuM. " sArI rIte huM samaju chuM ke ApanA dharmaja satya che chatAM mane tApasadhama upara prIti thAya che. enuM kAraNa zuM haze, bhagavan ! e zaiva dharma cheDavAthI jANe mane mahAvyathA thatI hAya ema lAge che. ' ', sUrivare zrutajJAnanA khaLathI bhAratI pAsethI rAjAne pUrva bhava jANIne rAjAne kahyuM ke, " he rAjana! kAliMjara pa tanI talATI AgaLa zAlanAmanuM vRkSa hatuM, tyAM AgaLa tame zAlanAme tapasvI hatA, vRkSanI urdhva zAkhAe potAnA e paga khAMkhIne mastaka adhA eTale nIcuM rAkhI tamArI jaTA pRthvIne sparza karatI evI sthItie tame kAyakleza karatA hatA. e divasane AMtare mItAhAra karatA ane krodhAdikane paNa jItatAM sA va` paMta tame tyAM tapa karyuM. ajJAna kaSTathI evuM ati ugra tapa karIne seA varSane a Mte AyuSya pUrNa rIne tame e tapasvI zarIra cheADI naranAyakarAjA thayA. huM rAjan ! yadi tamane vizvAsa na AvatA hAya teA uttama evA vizvAsu janAne kAliMjara pa`ta pAse mokalIne khAtarI kuma rAvA ? e tApasanI ati dIrgha jaTA Aje paNa vRkSanI lattA AmAM vI'TAyelI rahelI che e lAvIne tamane batAve ! "
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 147 ) sUrivaranAM vacana upara rAjAne zraddhA hatI, chatAM pratitine mATe rAjAe uttama purUSAne mAkalyA teo tyAM jaIne lattAomAM vIMTAyelI lAMkhI jaTA laI AvIne rAjAne batAvI rAjasabhAmAM rAjA potAnA pUrvabhavanI tApasa vezanI jaTA joi gurUnA jJAnathI camatkAra pAmyA rAjapradhAno ane paDitAe tathA anya janAe gurUnA jJAnathI Azcaya cakita thai mastaka dhuNAvyuM. " AhA ! Azcarya che ke A surivara tA sarvajJanI mAphaka A kalikAlamAM sarve jJAna-bhUta, bhaviSya ne vamAna jANe che. rAjAe paNa surivaranI stuti karI. " he munIMdra ? . AjanA samayamAM Apaja eka sanacheA. sarva kalAnA sthAna evA klAnidhi che. huM paNa mATe puNyavAna chuM ke ApanA sarakhA adbhuta gurU mane maLyA che." hu thI jenA rAmarAya vikasvara thayAM che evA rAjA gurUnA caraNamAM namI paDayA. enA manamAM kai paNuM za'kAzIlapaNuM hatu te naSTa thatAM parama A -- tapaNuM' rAjAe grahaNa karyuM evI rIte ati dharmonu pAlana karatAM rAjAnA keTalAka kALa sukhamAM vahI gayA. ---
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148) prakaraNa 19 mu. verane pratirodha. vAkSatinA maraNane Aje keTalAya samaya pasAra thaI gayo rAjA eka divasa prAsAdanA agrabhAga upara agAsImAM karatA hatA. evAmAM eka makAna tarapha enI daSTi kheMcANI. rAjAe joyuM te e gharamAM eka navovanA ramaNa pati virahathI vyAkuLa thayelI vyagracitte pitAnA gharamAM pharatI hatI. evAmAM eka muni gocarIe pharatA pharatA enA gharamAM "AvyA, muni gharamAM peThA eTale emanI sAthe ramavAnI I chAe ramaNIe dvAra baMdha karyA. te kAmavihvaLa ramaNI munine prArthanA karavA lAgI. brahmadhyAnamAM eka cittavALA munio game tevI suMdara vastumAM paNa bhAtA nathI. e lalanAnI hAvabhAva bharI game evI prArthanA mRgalI samA naya. nene thaNathaNATa chatAM muni lebhANa nahI. " ramaNInI ATaATalI vinaMti hAvabhAva chatAM pitAne tiraskAra karyo hovAthI gusse thaI tethI krodhathI munine lAta mArI kAntAlIya nyAye karIne e suMdarInuM nupura muninA caraNamAM pesI gayuM. rAjAe A dazya joyuM eNe gurU AgaLa samazyA kahI saMbhaLAvI, kamADa vANije varaMganAe, annatyiu bhuvaNamatiAe."
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (140) * "e vArAMganAe kamADa baMdha karIne vanathI madonmatta evI prArthanA karI." rAjAnI samazyA sAMbhaLI gurUe eno uttara Ape. amannie mukta payavyahAre, sa neure paDyUI yamsa pAu.... " eNe e vanavatInI prArthanA mAnI nahI tethI eNIe karelA pAda prahArathI nupura enA caraNamAM peThuM." gurUnI yukita sAMbhaLI rAjA khuzI thayo. evI rIte vANI vinodamAM rAjAno kALa sukhamAM vyatIta thatuM hatuM. eka divasa rAjAnI pAse koI citrakAra rAjAnuM citra laIne AvyA. rAjA pitAnuM citra joI khuzI thaye e citrakAranI adbhuta kRtithI Abehuba banyuM hatuM paNa phakata bolI zakatuM na hovAthI e muMguM hatuM chatAM enI kaLAte nyArIja hatI. bappabhaTTajIe enI kaLAnI stuti karavAthI rAjAe lAkha TakA ene InAma ApyuM. rAjAe kAnyakuMjamAM-kane jamAM, zrI mahAvIrasvAmInuM moTuM maMdira baMdhAvI e prabhunI pratima pratiSThita karI. mathurAmAM jInamaMdira baMdhAvyuM. te sivAya merAmAM, aNahilapuramAM, satAraka nagaramAM ane pagirimAM maMdira baMdhAvI cAra biMba sthApana karAvyAM. enI pratiSThA-prabhAvanAdika sUri vara pAse karAvyAM. te uparAMta bIjA paNa ghaNuM biMba rAjAe karAvyAM.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (150) jaina dharmanuM gaurava vadhArate jyAM tyAM enI prabhAvanA karate rAjA niraticAra paNe vrata ArAdhana karate potAno kAla nirgamana karate hate. e rAjya sukhamAM devatAnA mAphaka pasAra thatA kALane paNa rAjA jANatA nahotA. AmarAjAne kamalAvatI rANuthI eka putrane janma tha, kanejipatie rAjakumArane janmatsava karyo. sArA lakSaNe karIne yukta e rAjakumAranuM duMduka evuM nAma pADayuM. dhAvamAtAothI lAlana pAlana karAte bALarAjakumAra vRddhi pAmavA lAge. rAjagiri nAmanA nagaramAM mahAbaliSTha samudrasena nAme rAjA hate e rAjA samudra jevA baLavALe hate. ene gaDha e te majabuta hatuM ke varSonAM varSo paryata paNa e durga hAtha karavAne koI rAjA zaktivAna na thAya. pitAnA e majabuta durgathI samudrasena nirbhaya hatA, jagatanA rAjAone tRNa samAna gaNate e pitAnA baLathI koInI paNa paravAha karate nahI, enA sAmaMta ane sainike paNa nirbhaya banI jyAM tyAM pararAjyomAM utpAta macAvatA. anya rAjyamAM taiphAna karavuM e emano viSaya hate. evA kaMI kAraNone laIne kane japatine samudrasena rAjA sAthe vera thayuM--e verane pratihAra dutadvArA paNa na thaye. baliSTha samudrasenane garva teDavAne kane japatie laDAInuM byugala vagaDAvyuM. hAthI, ghoDA, ratha ane padAti lazkara saja karyuM. enA sAma saradAra, bhAyAte paNa taiyAra thaI
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ (151 ). gayA. kanejipatie potAnA samAga sainya sahIta rAjagiri tarapha prayANa karyuM. | gupta care tarataja AvIne samudrasena rAjAne nivedana karyuM, "mahArAja ! AmarAja caturaMgiNI senA sameta ApaNa rAjya tarapha dhasI Ave che, kenejathI emanuM sainya ravAne thaI gayuM che Apane have yaMgya lAge tema karo ?" samudrasena rAjAe paNa potAnA maMtrIo, saradAra, ane bhAyAtane belAvI gupta maMtraNA karI. kanojapatinI memAnI kevI rIte karavI e mATe vATAghATa cAlI. "kane japati sAthe Aja keTalAka samaya thayAM ApaNe vairabhAva cAlyuM Ave che. e varane pratizodha karavA zatru Aje cAlI calIvine AMgaNAmAM AvyuM che. mAne ke ApaNuM rAjya AMcakI levA ApaNI upara caDhI AvyuM che, ApaNe ApaNA dezane mATe, prajAnA rakSaNa ane ApaNI svataMtratA mATe ApaNAM hathIyAra khaDakhaDAvavAM joIe. ApaNe yuddhamAM ja emanuM svAgata karavuM joIe." ApanuM kahevuM satya che mahArAja ! yuddha ete kSatrIceno vivAhotsava kahevAya e AvatA zatrune khALavA ApaNe tAkIde enI sAme javuM?" senApatie rAjAnA vicArane anumodana ApI ene utsAha vadhAryo. ApaNe utAvaLa karavAnI jarUra nathI. bhale te zatra dho Ave ApaNA nagarathI thoDeka dUra rahe eTale ApaNe ApaNuM baLa batAvavuM." eka maMtrIe salAha ApI.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ (152) "ane zatru bedhaDaka ApaNA mulakamAM praveza karI nukazAna karate prajAne raMjADate Ave e joyA karavuM, kema?" eka saradAre kaTAkSapUrvaka kahyuM, - "tamAruM kahevuM ThIka haze. paNa zatrunuM baLa paNa ApaNe jarUra jANavuM joIe. enA ane ApaNA baLane vicAra karI kAryane AraMbha thAya e ucita kahevAya? " maMtrIe kahyuM. eNe dIrghadraSTi deDAvI lAMbo viscAra karyo. kSatrIyane vaLI vicAra za?e te kSatrIya sAme- pitAnA zatru sAme barAbara che? e vicAra karavA ke muharta jevA jAya eTalAmAM zatru ApaNA mulakamAM keTale badhe phAvI jAya." rAjAe kahyuM, e yuddha karavAne ekadama Atura thaI gaye. rAjana? te Ape senApatine moTuM lazkara ApIne duzmanane dha AvatA vega aTakAvavA makalavA ahIyAM rahIne Ape bIjuM lazkara taiyAra karavuM, ke jarUra paDe madadamAM mokalI zakAya. athavA te e lazkaranI madadathI ahIM A velA ripanuM svAgata karI zakAya," pradhAne pitAne abhiprAya Ape. vATAghATa karatAM chevaTe e vicAra maMjura thaye. te pachI bIje divase senApati lazkara laIne kanojarAjanuM svAgata karavA-emane mArgamAM ja aTakAvavA ravAnA thaI gaye. rAjAe potAnA rAjyamAMthI bIjuM lazkara bolAvI
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (153) lIdhuM je je laDavAIA hatA emane yuddha mATe AmaMtraNa mokalyAM. potAnA dezanA rakSaNane mATe ghaNA ddhAo bahAra paDayA. e sarvane samudrasena rAjAe lazkarI tAlIma apAvavI zarU karI. divase divase e sainikamAM bharatI thatI cAlI. ne te eka meTuM vizALa sainya taiyAra thayuM. kArIgare belAvI avanavAM zastro-talavAra, barachI, bhAlA, tIra, vagere taiyAra karAvavAM zarU karyA. zame taiyAra thatAM gayAM ema navA navA sainikone e purA pADavAmAM AvyAM. e navA lazkarane raNetsAha vadhAravAne gAyako dezabhakitanAM gIta gAtA. vIra purUSanAM kathAnaka saMbhaLAvI emanAM gupta zauryane pragaTAvavA lAgyA. e abhinava zauryavALA navIna sainike paNa AturatAthI pitAnuM parAkrama batAvI yuddha kriIDA karavAnI rAha jovA lAgyA. samudrasenane senApati moTuM lazkara laI dha Avata kane ja patine mArgamAM ja maLe. kanojapatinA guptacaree e samAcAra prathamathI ja jaNAvI dIdhA hatA. jethI rAjagiri tarapha dhasyuM jatuM AmarAjAnuM lazkara ene satkAra karavAnI rAha jotuM sthaLyuM. damananuM lazkara AvatuM dekhI AmarAje e yuddhamAM sinyanI saradArI pitAnA senApatine seMpI enI sAme ene ardha lazkara ApIne mokalyo. ane senApatio sAma sAme maLyA. yuddha zarU thayuM talavAre talavAra ne bhAle bhAlA atha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (154) DayA. thoDuMka lazkara eka saradAranI AgevAnI nIce Apa AmarAje gupta rIte zatrune pachavADethI muMja. AgaLa ane pAchaLa banne bAjunA mArathI samudrasena rAjAnuM lazkara muMjhAyuM. pariNAma paNa jaladI jaNAyuM banne bAjunA asahya mArathI zatru lazkaramAM bhaMgANa paDayuM. senApatie lazkarane bhavAnI ghaNI kozISa karI paNa vyartha! zurAo chevaTaparyatA dezabhakita batAvI e mAtRbhUminI gedamAM lAMbI nidrAe sUtA, emaNe zatrune chevaTalagI paNa pITha na batAvI. kAyaro jIvavAnI IcchAe nAza bhAga karavA lAgyA. nAza bhAga karatAM keTalAka zatruone AmarAjAnA lazkare tIrathI ke bhAlAthI vIMdhI nAMkhyA. samudrasenane senApati pitAnA lazkaranI nAza bhAgathI hiMmata hAryo nahI. je vaphAdAra sainike enA paDakhe ubhA rahI zatru sAthe laDatA hatA. emanI sAthe te maraNa thaI duzmana upara tuTI paDe. pariNAma eja AvyuM ke e badhA zatrunA lazkarane mAratA emanA tIra ane bhAlAthI vIMdhAI mAtRbhUminI gedamAM sutA. nAzI gayelA lazkaramAMthI keTalAka bacelA, emaNe rAjagiri jaI samudrasena rAjAne parAjayanA samAcAra ApyA. rAjA kaIka nirAza thayo paNa hiMmata hAryo nahI. bIju lazkara enI pAse taiyAraja hatuM lazkaramAM raNotsAhanI-yuddhanI hAkala paDI.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155) AmarAja paNa pitAnA lazkarane vizrAMti ApI vegathI rAjagiri tarapha dha ja hatuM. e vijayI senca rAjagina rine durga teDavAne Atura thaI rahyuM hatuM. prakaraNa 20 muM durgapatana. kAjapatinuM vijayI lazkara rAjagirinI najadIkamAM AvyuM eTalAmAM samudrasenanA lazkare paDakAra karI e vegane aTakAvavA mahenata karI. meTuM yuddha thayuM emAM e zIkhAu lazkara cAre dizAmAM nAza bhAga karI gayuM. rAjA samudrasene nagaramAM praveza karI daravAjA baMdha karAvI dIdhA. AmarAja nagarane ghere ghAlIne paDo. enA sainya durga teDavAnA aneka prayatna karyA paNa e majabuta du teDavAne kaI zaktivAna thayuM nahI. pitAnuM amita sainya, astrazastranI akhUTa sAmagrI temaja bhairavAdi maMtrabheda je je yukti sujI te badhI rAjAe durga teDavAmAM kAme lagADI paNa e durga toDI zakAya nahI. evI rIte prayAsa karatAM keTalAya divasa vahI gayA. rAjAe sUrizvarane potAnI sAthe rAkhyA hatA, kaMTALIne rAjAe eka divasa gurUne pUchayuM. "bhagavana? AkAzane cuMbana karato A durga kayAre hAtha thaze ? "
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) "tamArA putrane putra bheja A durNane daSTi mAtrathI bhAMgI nAMkhaze." gurUe jJAnathI jANIne kahyuM AmarAjA rAjagirinagarane ghere ghAlIne paDI rahyo. rAjagiri nagaranI bahAra gAma jevuM thaI gayu. AsapAsane zatrune deza rAjAe jItI laI pitAnA rAjya sAthe joDI dIdhe. rAjagiri sivAya samudrasena rAjA mATe bIjuM kAMI rahevA dIdhuM nahI. enA tamAma rAjyanI khaMDaNI paNa pite ugharAvatA hatA. e bAra varSa daramiyAna zatrune badho mulaka pitAne svAdhina karI pitAnI sattA besADI dIdhI. evI rIte bAravarSa vahI gayA. e arasAmAM chAvaNImAM yuvarAja duMdukane putrane janma thayo rAjA pAtra janmanI vadhAmaNIthI atyaMta khuza thaye. e patranuM bheja evuM nAma rAjAe pADayuM. taratanA janmelA bhejane nAnA palaMgamAM sudhArIne durga pAse lAvavAmAM AvyuM. e du upara rAjakuMvaranI daSTi paDatAMja kaMpI uThaze. rAjAe e dune cheda karavAne pitAnuM amItabaLa vAparyuM pracaMDa dhasArAthI ane e nAnA bhejanA puNyabaLathI durgane sainike e thoDI mahenatamAM teDInA gagana vihArI, e durgane teDavAnI AzA badhAe choDelI ene AvI rIte nAza thatA joi sainikemAM akhuTa baLa AvyuM, e durgane cAre kerathI teDI pADaze.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (157 ) durga tuTa eTale sainike, subhaTe rAjagirimAM dhasyA. paNa temane satkAra karavAne koI taiyAra nahotuM. rAjA samudrasena te rAjagaDhamAMthI gurUdvAra dvArA nagara bahAra nIkaLI a8zya thaI gayo hate. bAra bAra varSane aMte AmarAjAe durgane kabaje karyo. pitAnI paramAra dhvajA e nagaranA durga upara pharakatI karIne nagaramAM potAnI ANa pheravI dIdhI. paNa prajAne kAMI vidha karyuM nahI. vinmatta sainikoe nagaramAM praveza karatAM pitAno roSa garIba prajA upara utAravA mAMDayA. jyAM tyAM luMTaphATa, trAsa zarU thayAM. paNa rAjAnekAne e prajAne Ad. nAda saMbhaLAtAM tarataja lazkaramAM hukama pheravyo ke "keIe nagaranI prajAjana upara julama karavo nahIM. julama karanAra sakhta zikSAne pAmaze." ... rAjAnA hukamathI prajA upara thate trAsa aTake. ane - jenuM nukazAna thayuM hatuM tenuM rAjAe pAchuM apAvyuM. nAgarike rAjAnA sadavartanathI khuzI thayA. emaNe navA rAjAne potapotAnI zakti mujaba bheTaNa mukyAM. AmarAjAe emane mane gamatI rAjyavyavasthAmAM sudhAraNA karI ApI emanA mana saMdhyAM. rAjA hAlamAM rAjagirimAM rahetA hatA te daramiyAna, eka divasanI rAtrIne samaye samudrasena rAjAne adhiSThAyakaH deva AmarAja AgaLa pragaTa thaI kahevA lAgyA. "he rAjana? tame mArA bhakta-rAjAne harAvI kADhI muko. paNa huM tamane
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (158) ahIyAM rahevA daIza nahI. ? tamArA sainyane huM nAza karI nAkhIza." are rAkSasa? lekane haNavAmAM tane zuM phAyado che. tArAmAM baLa hoya te Ava mane ja haNa?" rAjAe nirbhara thatAthI uttara Ape. rAjAnuM nirbhaya vacana sAMbhaLI e deva prasanna thaze. rAjana? tamArA satvathI huM prasanna thaye chuM ? kahe tamAruM zuM priya karU!" puNyavAna purUSane pratikuLa thayelI vastuo paNa jhaTa emanA puNya baLathI anukuLa thaI jAya che tyAre durbhAgIonA sIdhA dAva paNa avaLA paDe che. vizeSazuM kahIye jagatamAM prANIne puNya che eja enI meTAI enA bhAgya ane enI unnattinuM moTAmAM moTuM pagathIuM che. puNyakSaya thatAM samartha magadharAja biMbisArane paNa AlokamAM vinA kAraNe baMdhana prApta thayuM. trikhaMDapati zrI kRSNane yAdone vinAza ane baLatI dvArikA pitAnI sagI AMkhe jevAM paDyAM mATe puya eja zreSTha vastu che. he deva! mAre kaI nyunatA che ke tamArI pAse yAcanAkarUM.?" rAjAe vyaMtara devane kahyuM. jagatamAM rAjabAddhi, sevAgya, putra, kalatra Aje sarva kaMI rAjAne anukuLa hatuM. "chatAM he rAjana? kaMI paNa mAga devatAonI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 159 ) prasannatA vyartha na hoya ! " e vyaMtaranA Agraha jANIne rAjAe kahyuM. " he deva ? tA eTaluM jaNAvA ke mArUM AyuSya have keTalu' bAkI che ? " rAjAe pUchyuM. devatAe avadhijJAnathI upayoga daine kahyu, " rAjan AjathI chamAse makArAdyaakSara grAmapAse tamArUM mRtyu thaze. " " enI nizAnI kai ? " rAjAe dhaDakate heMce kahyuM, ,, " chamAsa pachI jyAre pANImAMthI dhUma nIkaLatAM dekhA tyAre jANajo ke have mRtyu najIka AvyuM che. mATe have paraleAkanI sAdhanA karI ? " eTalu kahIne vyaMtara dhruva adRzya thai gayA. rAjAe rAtrI jema tema pasAra karI. prAta:kALe sUrivara pAse AvIne rAjA namyA. eTale rAjAnA pUchyA vagara sUrivare kahyuM " he rAjan ! rAtre vyaMtara Ave tamane je vAta karI te teja pramANe che mATe tamAre dharmarUpI bhAtu taiyAra karavuM. " gurUnI vANI sAMbhaLIne rAjA vismaya pAmyA, "AhA? zuM Ate jJAna/ athavA teA emAM vismaya zuM thavuM! sUryaMmAM tejasvItA, cadramAM sAmyatA, ane jaina dharmamAM tatvajJAnatA etA svAbhAvikaja DAya. " rAjA te pachI e navA rAjyanI vyavasthA karI potA taraphathI eka adhikArI nImIne avicchina prayANe pAtAnA dezamAM AvyA.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) * pitAne aMta samaya jANIne rAjanuM mana dharmadhyAnamAM adhika ujavaLa thayuM. kanojapatie duMdukane zubhamuhurte kanejanA rAjyasiMhAsana upara besADe, rAjyakAryathI nivRtta thaIne rAjA dharmasAdhana karavAmAM tatpara thaye. enA pariNAma zuddha thayA. manuSya bhavanI anityatA ciMtavate vairAgyavAsIta thaIne karmanI nirjarA karata, rAjA vicAra karavA lAgyuM. AhA? A dehile mAnavabhava Atma sAdhana vagara AtmA vyartha hArI jAya che. mAruM rAjya, mArUM kuTuMba, mAruM dhana karatAM bAhyadraSTimAMja mazagula banI dharma karmathI rahIta pApakaravAmAM pAchuM vALIne paNa na jue hA? kevI e ajJAnadazA? mane mArA purvanA bhAgyamegeja AvA uttama gurUne joga thayo che. chatAM rAjalubdha thaI Aja sudhI meM dharmakarmamAM joIe tevuM lakSya ApyuM nahI. e nirdoSa bAlapaNuM gayuM, vana vyatIta thayuM A praDhAvasthApaNa vahI gaI chatAM A tmAnA hita tarapha pravRtti na thaI. AvA gurUne jega pAmI huM narabhava hArI jaIza te pharIne AvI sAmagrI kayAM malaze? te have jAgRta thaI parabhavane yogya kaI bhAthuM taiyAra karI lauM?"
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 21 muM. digaMbarae dabAveluM giranAra, kane ja AvI gayA pachI rAjakAryamAMthI AmarIjA nivRtta thaye enA bIje divase sUrivare prasaMga joIne kahyuM. "rAjan ? Atmahita karanAra purUSe ALasa karavI yukta nathI. tIrtha yAtrA karIne manuSya jIvanane saphaLa kare. lAvaNayane bhaMDAra, suMdara svarUpa, susneha, lakSamIvALA, navIna tArUNyavaMta, balayukta, geviMda, zIvAdevI ane samudravijya Adi priya peraka evA zrI neminAthe vivAha karyo nahI, te tamAruM kalyANa kare? bAhya daSTimAMja rAcelA, saMsAranA kuTuMba phleza Adi vyavahAramAM DubelA, evA purUSo nemine nAme nI chatAM je jIvatA gaNAtA hoya te pachI muvelA keNa kahevAya! je neminezvaranAM dIkSA, kevaLa ane mekSa kalyANa giranAra parvata upara thayAM che ane jeNe potAnA ucca aMga rU5 mastaka upara nemijInane dhAraNa karyA che e pavitra girinAra paNa pUjavAne yogya che jenAM kailAsa, ujavaMta, revatAcaLa, naMdala suvarNagiri ane girinAra Adi te nAma paDelAM, temaja je je purUSAe zatruMjayane uddhAra karelo emaNe girinArano paNa uddhAra karyo che. A avasarpiNamAM prathama bharatacakra 11
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) vatIe ahIyAM janamaMdira karAveluM te vakhate ahIM zaktisiMharAjA rAjya karate hate, rAmacaMdrajI zatruMjayane uddhAra karavA AvyA e samaye emanI aparamAtA kaikayIe girinArane paNa uddhAra karAvyuM hatuM, pADavoe zatruMjayane uddhAra karyo tyAre zrI kRSNa vAsudeve ahIyAM suMdara jInamaMdira baMdhAvyuM hatuM. temAM gaI covIzImAM thaI gayelA trIjA sAgara nAme tIrthakaranA vArAmAM naravAhana rAjAe banAvela ane pAMcamA devaloka Adi sthaLe pUjAyelanemijInezvaranI ahIyAM sthApanA thaI che. A tIrthanI rakSAnuM kArya vyatara nImAM utpanna thayelI aMbikAdevIne seMpavAmAM AvyuM hatuM. Aje paNa neminAthanI ane girinAranI adhiSThAyikA aMbikAdevI kahevAya che. | neminirvANa pachI he rAjana ! 8000 varSa vItye kAmiranA rAjA navahaMsanA vakhatamAM caMdrazeThanA putra ratanazA zreSie neminAtha-giranArane saMgha kADhaye. eNe giranAra AvI lepamaya pratimAne sthAnake pASANanI pratimA pratiSThita karI. - ddhiAra karyo hate hAla e maMdira ratanazA ozavAlanuM maMdira e nAme oLakhAya che, mahAvIra svAmInA samayamAM ahIyAM samudravaMzIya ripumallanAme rAjA rAjya karatuM hatuM. je giranAra parvata neminAthane laIne pUjanIka gaNAya eja zatruMjaya parvata paNa AdinAtha rUSabhadevane kAraNe pUjanIka che. rAyaNanA vRkSanIcenavANuM pUrva vAra zrI AdinAtha prabhu samava
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 163) saryA hatA. te sivAya anaMtA munivare tyAM mokSe gayA che. vikrama saMvatanA bIjA saikAnI zarUAtamAM jAvaDazAha zreSTie vajasthAmInI sahAyathI saM. 108 mAM teramo uddhAra karyo. rAma, bharata, pAMDave, zrI kRSNane putra zAMba, pradyumna vagere aneka munionI sAthe ahIyAM siddhipadane varyA che. AvA uttama tIrthonI yAtrA karI he rAjana ! tamAro janma saphala kare?" ' sUrivarane upadeza sAMbhaLI AmarAjAe raivatAcaLa upara neminAthanA darzana karavAno nizcaya karyo. saptAMga lakSamIe sahIta rAjA gurUnI sAthe sakala saMghane laI raivatAcaLa tarapha cAlyo. eNe pratijJA karI ke neminAthanA darzana karIza tyAreja anna grahaNa karIza." sUrivara ane lekee AvI pratijJA nahi levA ghaNuM kahyuM. "revatAcala bahu dUra havAthI ApanI e pratijJA paLI zakaze nahI" rAjAe jaNAvyuM "mArI pratijJA calavAnI nathI." ene nizcaya daDha hate. banI zake eTalI utAvaLathI staMbhana tIrtha sudhI AvyA, rAjA sudhAthI AkuLavyAkuLa thavA lAgee prANa saMkaTamAM paDayA. sudhAnI asahya pIDA chatAM e pitAnI pratijJAthI calAyamAna thayA nahIM. rAjAne prANa saMdeha joI leke zoka karavA lAgyA.
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) vire maMtrazaktithI kuSmAMDA devI--amikAne sAkSAt olAvIne AjJA karI ke " he devI ? tame evu kAMi karI ke jethI rAjA anna grahaNa kare ane jIve ? " " " aMbikA devI hAthamAM eka biMba laIne AmarAjA pAse gai. " huM vatsa ? tArA satvathI huM prasanna thai chuM. AkAzamAM gamana karatAM te mane joi che. raivatAcaLa parvata uparathI neminAthanu` A khiMkha lAvuM chuM ? ene vaMdana, namaskAra kara, ke jethI tyAMnA khi'anI vaMdanA tane phaLaze, enAM darzana karI sukhethI pAraNu kara ? " "De rAjana ? daivI kahe che te satya che. emAM tAre sa Mdeha rAkhavA nahI. " gurUe anumAina ApyuM. rAjAe pratimAnAM darzana, vaMdana, pUjana karI anna lIdhu leAkAe sta banatIrthamAM e pratimAnI sthApanA karI. Aje paNa e ujaya'ta nAme khabhAtamAM prasiddha che. AmarAja mahAtsavanAM vAji Mtra vagaDAvatA prathama vimalagirie AvyA. tyAM girirAjanAM darzana karI DuMgara upara zrI RSabhadevanAM dana karI manuSya janma saphala karyAM. nAhI pavitra thai rUSabhadevane bhaktie karI pUchyA. gurUe zatrujyanI prAcinatAne lagatA Tuka itihAsa kahI saMbhaLAvyA, enA AjasudhImAM thayelA tera jINoddhArA,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 15 ) zarUAAtamAM bharata mahArAjAe karelI rUSabhadevanI pratiSThA. temanA pahelA utAra enAM nAma, zatruMjya DuMgaranuM pramANa ItyAdinI samAlocanA kahI saMbhaLAvI. bhAve karI zatruMjayane bheTI rAjA sakala parivAra sahIta giranAra tarapha cAlyeA. avicchinnapaNe rAjA nemizvaranu dhyAna karatA giranAranI taLeTImAM AvyA, tyAM diga kharAe AvIne e to rokI lIdhuM hatu. teo kAi zvetAMbarAne dana karavA javA detA nathI. Tviga Mbara matanA agIyAra rAvaMAsainya sahita tIne namavAne AvyA hatA, emaNe zvetAMbarAne upara jatAM aTakAvyA. gurUe kahyuM "A tIrtha te zvetAMbarAnu che chatAM tame amAne zAmATe aTakAvA che?" "tamArUM kyAMthI thayuM ? tI tA amArU che chatAM tame mAvI pADavA AvyA che ? " dvigakharAe kahyuM. jhaghaDA karIne paNa tIrtha potAnuM banAvavuM e dagaMbarAnA mukhya , uddeza hatA. " kyArathI tamArUM thayuM e mATe tamArI pAse kAMI pramANa che ke ? " AmarAjAe pUchyuM, " jyArathI pragaTa thayuM tyArathI vaLI." digabarAe maDhAvyuM. " tamArI vAta khATI che amane darzana karavA javA dyo?
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 166 ) nAhaka phleza karavAthI ze! phAyado ? " gurUe kahyuM emane zAMti priya hatI paNa diga'kharone azAMti gamatI hatI. ae " nahI kAIpaNa rIte nahI zvetAMbarAne caDavA dai A tIrthaM ame apavitra nahI thavA druie." digabarIe kadAgraha nA kakko chu'TavA mAMDyo. "ThIka che teA tamane bahAra kADhIne huM neminAthanAM darzana karIza." AmarAje paDakAra karyo ane yuddhanuM AmaMtraNa ApyuM. "AvI jAe ame yuddha karavAne taiyAra chIe." sAme digabarA paDakAra karatA UThayA. agIyAre rAjAe pAtAnA sainya sahita laDavAne taiyAra thayA. '' AmarAjAe paNa lazkaramAM yuddhanuM raNazizu vagaDAvyu sAmasAme yuddhanI taiyArIo thai rahI. paNa appabhaTTasUri zAMtinA upAsaka ahiMsAnA custa, khaMdhu hatA. dha yuddhane mhAne banne taraphanA vIrAneA kSaya thAya, emanAM amulya manuSyajIvana naSTa thAya e temane gamatu naheAtuM. kAi paNa yuktithI kAma kADhavAne te taiyAra thayA. emaNe AmarAjAne samajAyeTa "rAjana ? dharmakArya nA udyamamAM yuddha karIne evA kANu hAya ke prANIonA jIvanane nAza kare ? tame zAMta thAo ? vANInA vilAsavaDe karIne huM e sarvane jItI laIza, nakhanA cheda karavA ke kamaLanA TukaDA karavA kuhADhAnA kaNa upayoga kare ? "
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) AmarAjAne samajAvI zAMta pADI sUrivare Tviga kharamAMthI DAhyA DAhyA paDita purUSane AmaMtraNa karI khelAvyA. divya zakitathI tIrthaM ApaNAmAMthI ketu che ene nirNuya karavA samajAvyuM " neminAthanAM traNa kalyANuka A parvata upara thayAM che e matalabanA rahasyavALI gAthA je amArI kanyAo paDhe te tItha amArUM ne tamArI Tvigabara kanyAo bhaNe tA tIrtha tamArUM ? " banne pakSeAe e zarata mAnya rAkhI. bIje divase zvetAMbarA ane dviga are e peAtAtAmAMthI kanyAo bhegI karavA TharAvyuM. rAtrInA sUrivare matra zaktithI aMkhikAnuM ArAdhana karI dhaka mAM viA Avela dura karavAne AjJA karI. jethI aMbIkAe kahyuM ke " vatsa ! mArA prabhAva thakI ApaNI vetAMbara kanyAo e mujabanI gAthA bhaNI jaze." devI azya thaI gaI. khIje divase banne pakSeAe hajArA kanyAo bhegI karI appabhaTTIjIe zvetAMbara kanyAone neminAthanA klyANakanI gAthA paDhavA kahyuM eTale aMbikAnA prabhAvathI dareka kanyAo gAthA bhaNI gai. " ujjita sela siddhare, duikhkhAnANu nisIRsiA jassa, ta' dhamma cAvaTTi, arionemi nama'sAmi." // 1 // zvetAMbara kanyA e gAthA khetI pazu. digambara
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) kanyAomAMthI kei e gAthA belI zakayuM nahi, jethI vetAMbane jaya thayuM. kadAgraha karanArA digaMbaranAM mukha malina thayAM, aMbIkAe AkAzamAM rahItAMbara upara puSpavRSikarI. tyArathI A gAthA siddha stavamAM cothI gAthA tarIke bolavAmAM Ave che. je paraMparAe Aje paNa siddhANaM budvANuMmAM ApaNe joIe chIe. rAjAbhaktithI tepachI neminane name, ghaNI bhaktithI nemIjInezvarane pUjyA. pitAnA AtmAne tAryo. tIrthanA upayoga mATe dareka cIjanI sAmagrInI dukAne karAvI. saMdha pUjAdi utsava karyo AmarAjA te pachI sUrivara sAthe tIrthonI yAtrA karate pitAne deza kanoja AvyuM. -Aja prakaraNa 22 muM. mRtyunI godamAM. yAtrA karIne AvatAM rAjAne keTalAka mAsa vahI gayA hatA. ahIyAM AvIne rAjAedIna, hIna, anAthajanene chuTe hAthe dAna dIdhuM. je je dharma sthAnake vAparavA yogya hatuM tyAM paNa vAparyuM sanI sAthe khamata khAmaNAM karyA. parimita parivAra sAthe rAjA sUrine laIne gaMgAne tIre rahelA bhAga
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 168) tIrthamAM gayo. tyAM gaMgAmAM dhUma nikaLatA jaNAya. ene khAtarI thaIke have A manuSya bhavanI enI musApharI pUrNa thaI hatI. vyaMtara devatAe kaheluM nimita maLI AvyuM. surivAranI kSamA mAgI. karelAM pApakarmone pazcAttApa karavA lAgyuM. surivare paNa jaNAvyuM "he rAjana ! aMta lagI paNa tuM jenadharmamAM daDha citta rAkhaje, saMsAranI bAdhAvastumAM lepa thate nA? e sarve vastuo anaMtI vakhata maLI chatAM AtmA ene cheDIne cAlatA thaye-eNe AtmAne choDI dIdho. saMsAranuM e nATaka che tathA prakAranA karmane anusAra prANIne e AvI maLe che, cheDIne jatI paNa rahe che. bAhyA vastuo te kSaNIka svapnAnI sukhaDI jema kahevAya. kemake svapnAnI sukhaDI kAMI bhukhane na bhAMge tema evI addhio anaitivAra malI chatAM AtmAne tRpti te na ja thaI. evI vastumAM meha eja saMsAravRddhinuM kAraNa samajavuM. saMsAranA e bhego kAMI prANIne IcchA mujaba malatA nathI. je cIjanI ApaNe ati jakhanA karIe e ApaNAthI dUra bhAge che. ApaNe IcchatA nathI tyAre e ApadAonI mAphaka vaLagatI Ave che. jagatamAM IcchAo kenI purNa thaI che. vizvavijayI rAvaNanI IcchA paNa adhurI ja rahI. aSTamacI sUkyuma e IcchAone Adhina thaIne durgati pAme. suyodhana vAsanAone vaza rahI mAnavabhava hArI gayo. vAsanA-icchAe dukhe pUrNa thaI zake tema che.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) mArUM tArU karavAmAM saMsAranA jhaghaDAmAM paDelA samartha purUSe paNa narabhavanA kAMThe AvIne uMDA dharAmAM DubI gayA. mATe rAjan ? keIpaNa cIjamAM tArI vAsanA raheja nahIM. parameSTimaMtranA dhyAnamAM ekAgra cittavALo thaI A bhavasAgara tarI jA? anaMtakALa paryata ajJAnakArya karyA hovAthI A bhavanI paraMparAne cheDe nathI AvatuM, anazana pUrvaka ArAdhanA vaDe thayeluM maraNa paMDita maraNa kahevAya. samAdhi pUrvaka paMDita maraNe maranArA AtmAe alpabhavamAM bhavasA gara tarI mukti ramaNIne vare che. mATe saMsAranI vAsanAo cheDI devI joIe. dharma karma karanAra AtmAne te svarganI saMpadAe enA AvAgamananI rAha jotI heya chatAM eNe te muktinuM svarUpaja oLakhavuM. ene yegya te muktinI ja lakSamI gaNAya. ke je mukitanI gedamAMthI ane te kALa jatAM paNa anaMtAM sukha bhogavI zake. bhavAMtaramAM tame tApasa hatA se varSa paryata tapa karavAthI enuM phala tame rAjaya lakSamI pAmyA. vAsanAnIajJAna tapanI e gati hoya. nahitara tapathI anaMtA karmone kSaya thaI zake paNa e ta5 jJAnagarbhita hovuM joIe. vAsanA ete AtmAne adhogati laI janArI che. e pugalIka sukhamAM magna AtmA, AtmAnA anaMta AnaMdane kyAMthI samaje? AtmA jyAM sudhI pote pitAne oLakhe nahI, bAha raSTi tyAgIne aMtardaSTa tarapha vaLe nahI tyAM lagI vAstavika varUpa enA samajyAmAM kyAMthI Ave?
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 171 ) mahAnubhava lAMbI jIMdagI bhogavavA chatAM manuSya jyAre chellA zvAseAzvAsa letA heAya che tyAre enI lAMkhI jIMdagI ene svapnavat lAge che. phkata bAhyaja pravRttimAM lAgelA e hAya hAya karatA dharmakarma rahIta cAlyA jAya che. AyuSya AvI rahayu' hAya tyAre kAI ene bacAvI zakatuM nathI. IMdra, caMdrane cakravattI' samA samartha purUSA paNu AyuSya vadhAravAne samartha thatA nathI. sa kAi - janme che te maravAnA che. kAla koIne cheDatA nathI, kAcanI keDImAM ke game tevI gupta jaMgAmAM saMtAyelAne kALe sapaDAvyA che mATe evI anitya vastuomAM harSa zAka zuM karavA ? mAtA, pitA, kalatra, putra, parivAra ke saptAMga rAjyalakSmI e badhu chevaTe tA kAMi kAma Ave nahI. ana tIvAra e badhu... A jIve bhAgayuM che-cheDayuM che, jyAMsudhI bhava karaze. tyAMlagI e cheDavAnA che. evI kSaNIka vastuonI jyAM lagI icchA che tyAM lagI saMsAramAM bhramaNa karavAnuM hoya. are A zarIra ke jene AjalagI lAlanapAlana karIne vadhArela che, e paNa Akhare agnimAM khaLI bhasma thaI ja-vAnu che. mATe he rAjan ? A badhI mAhya vastunA mAha tajI ke ? saMsAramAM kAi kAinu nathI. AtmA ekalA AvyA che ekalA javAnA che. ajJAnIjanoneja mRtyu samaye du:kha thAya che. paNa jJAnI tA mRtyu samaye paNa enI upakSA kare. paMDita maraNe karI e mRtyune sudhArI le. manuSya janma dharmAMka vaDe karIne
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ (172 ) saphaLa kare. Atma svabhAvamAM ke namaskAra maMtranA dhyAnamAM ja lIna rahe. kaMI paNa durAcAra karyA hoya, vratamAM aticAra lAgyA hoya, yuddha prasaMge aneka jInA prANe saMzayamAM nAkhyA hAya, e sarva duSkatanI gahakara. arihaMtanI sAme, gurUnI sAme, tArA AtmAnI sAkSIe e pApanI gahapUrvaka niMdA kara. je je sukRta kartavyo karyA hoya enI anumodanA karI? vAraMvAra enuM smaraNakara ? mRtyu samaye AtmAnuM ke rANa karI zakatuM nathI. phakata ene sakhA e dharma mitrane jo AtmAe sAtha karyo hoya te eja parabhavamAM sAthe Ave che. Apatti thakI enuM rakSaNa karI ene saddharmamAM joDe che. yAvat paraMparAe mukitamAM laI jAya che. evA parama priya dharmamitrane cheDI keNa pattharane pakaDI samudramAM DubI maravAnI ceSTA kare ? anaMtakALathI bhamatAM bhavasAgarathI bacAvanAra je koI hAyate te tIrthakara bhagavana che, he rAjan ? tame e tIrthakara bhagavAnanuM zaraNa aMgIkAra karaze? paraMparAe ApaNe je sthIti prApta karavAnI che. ApaNe je lakSyabiMdu che evA siddha bhagavAnanuM zaraNa che? bhagavaMtanI ANAe vartanArA, paMcamahAvatanA pAlaka, zuddha tatvanA prarUpaka evA sAdhuonuM zaraNa che, tIrthakara bhagavaMte kahelA dharmanuM zaraNa he AcAre zaraNa he rAja? tamane aMta samaye he. tamArA maraNathI huM paNa pAMca varSe A zarIra choDIza."
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 173) cAre AhAranAM paccakhANa karAvI vyavahAra samaktinuM smaraNa karAvyuM. daza prakAre ArAdhanA karAvI. vidhi pUrvaka anazana karAvyuM AmarAjA parameSTi maMtramAM lIna thaI samAdhipUrvaka divasa vyatIta karavA lAgyA. Aje vikrama saMvata 890nA bhAdaravA sudI 5 ne divasa hate. jema jema divasa jate gaye tema rAjAnI zakitao maMda paDatI gaI. zvAsozvAsanI gati paNa dhImI thaI. traNa prahara pUrNa thayA ane cothA praharanI zarUAta thaI. e jIvananI jyota Dagamagu thaI rahI manuSyabhavarUpI dIpaka nirvANa pAmavAnI taiyArI karate hate. badhe parivAra rAjAnI Akhara sthIti nihALatA zokasAgaramAM DubI gayA hatA. rAjAnA gane yAda karIne e nimakahalAla pradhAne, sevako game tevA dharyatA rAkhatAM chatAM paNa emane vAraMvAra DakAM AvatAM, AMkhamAMthI azrunAM biMdu TapakatAM. e vairAgyathI bharelAM kyAM kSaNabharane mATe jAgRta thayAM, sarvenI Akhare te Aja sthIti thavAnI, evuM jANI jIvana upara emane kaMTALo Ave. chatAM rAjA te e chellA zvAsozvAsamAM paNa pitAnA dhyAnamAM lIna hatA je vastuo cheDIne e avazya javAne hatuM. te pachI enI upara meha vadhArI zA mATe bhAva vadhAravA ema samajI eNe to e badhI bAdhA upAdhI choDI dIdhI. cotha prahara pUro thAya eTalAmAM paramAtmAmAM ekacittavALA rAjAe A lekanuM mAnava zarIra choDI svarganI lakSamI prApta karI.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) - pradhAno ane rAjasevaka, rANIo hayAphATa rUdana karavA lAgyAM. rAjAnA guNe saMbhArI saMbhArIne gADha svare raDavA lAgyA hA hA ! kuTila deva? te A zuM karyuM ? he kaliyuganA rAma? hA anRNIkaraNa vikramAditya? he vIrapurUSa! tame amane choDIne kyAM gayA?" vividha vilApa karatA sevaka vargane zeka bhInA hRdayavaDe sUrivare badha Ape. "dudeve kAmadhenune homa karyo. caMdanavRkSane bALI nAkhyuM. kalpavRkSane khaMDita karyuM sudhAthI bharele kula pheDI nAMkhe. tathApi zoka na kare? jue? prAta:kAlamAM rAtrInA aMdhakArane dUra karI kamala vanane khIlA vanAra caMdrane nisteja karI, madhyAnha dIrghakarathI saritAnA jalane zoSI lenAra sUrya sAyaMkALe paravaza thaI asta pAme che, te bIjAne zoka zAne kare." ItyAdi bevaDe sarvane zeka tajAvI sUrivara sarvanI sAthe kanoja dezamAM AvyA. prakaraNa 23 muM. te pachI zuM? pitAnA maraNathI duMduka rAjAe paNa ghaNe zeka karyo. 'pitAnA guNe saMbhArI vAraMvAra rAjA AMsu pAData. himathI malIna thayelA kamalanI mAphaka zyAma mukhavALe pitR zokathI
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ (175). hadayamAM niraMtara baLyA karato hato. rAjAne sUrivare dharmopadeza ApI zothI mukta karyo. "he rAjana ! A pitRzoka zAmATe ? tamArA pitA te cAre varga sAdhIne kRtakRtya thayA. pitAnA yazarUpI dehane ahIMyAM caMdra, sUrya tape tyAM lagI muktA gayA che. uttama purUSane puNyalakSamIne kIrtilakSmI e be valabhA hoya, enI cArUtAne vicAra kara! puNyalakSmI emanI sAthe jAya che, tyAre kIrtilakSamI to ahIyAMja rahe che. pitAnA guNo yAda AvatA hoya to pitAnA jevo thavA prayatna kara ! emanA karatAM paNa savAyA thaI uttama rIte rAjyavyavasthA kara !" sUrivaranA sahavAsathI ane dharmopadezathI duMdarAja parama Ata dharmane upAsaka thayo rAjakArya karatAM rAja dharma, artha, ane kAma e traNe vargane sAdhavA lAgyA. samayanA vahevA sAthe rAjAne pitRzoka dUra thatAM rAjakAryamAM magna thaye. eka divasa rAjA bajAramAM pharavA nikaLe, tyAre teNe mane hara lAvaNyatAvALI, suMdara evI kaMTikA nomanI gaNikA je. ene jotAMja rAjA enAmAM eTalo te lubdha thaI gaye ke ene potAnI prANudhika priyatamA banAvI. anta:puramA besADI enA yovanamAM, e saudaryamAM, e mithyA hAvabhAva ane manahara abhinayAmAM rAjA e te lukhya thaI gayA ke rAjA pitAnI rANIone choDIne rAtadivasa enAja sahavAsamAM paDI rahe, enuM ja ciMtavana karate e
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (176) gaNikA sAthe khAte, pote, vAvineda karatakalAjaneta e mAnelA sukhamAM kALa vyatita karate hate. bhejanI mAtA pavA tathA bIjI rANuone kaMTikAnA mehamAM paDele rAjA taNa samAna gaNavA lAgyA rAjAnA upara potAnuM AdhipatyapaNuM cAlatuM hovAthI rAjyamAM rAjA karatA paNa enuM calaNa vadhI paDavuM te pitAnI IcchA mujaba rAjataMtra calAvavA lAgI. hRdakarAja eka divasa pitAnA khAnagI divAnakhAnAmAM beThA hatA, enA sevake enI vAhavAha bolatA enI pAse beThA hatA, tevAmAM kalAkelI nAme tiSI rAjAnI pAse AvyuM. rAjAe enuM sanmAna karI besADyo eTale sevaka varge pUchayuM. "zIrAja? Apa amArA mahArAjanuM bhAgya te juo?" joSIe barAbara nimitta joI joyuM te rAjAnuM azubha jevAmAM AvavAthI mAna rahyo. jethI rAjA tathA sevakavarga vicAramAM paDyA, sAMbhaLavAne ati Atura thayA. "joSIrAja? kema vicAramAM paDyA," rAjAe pUchayuM. "mahArAja ! Apa rAjA che? ApanA bhAgyamAM zuM khAmI hoya! ApanuM rAjya amara tape?" joSIe mukhya vAtane uDAvatAM AziSa ApI. zA mATe kharI vAta karatA nathI. tamane je satya lAgatuM hoya te kaho! tame vAtane uDAvazo e cAlaze nahI." rAjAe pUchayuM..
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 197) " mahArAja ! ApanA putra leAja bahu bhAgyazAlI che. Apane haNIne e rAjya upara besaze. mATe Apane yeAgya lAge te karavuM? " e joSInAM vacana sAMbhaLI vajrapAta thaye hAya evuM rAjAne du:kha thayu. kSaNavAra dudukarAja mAna thaI gayA, eNe joSIne rajA ApI. ,, A badhI vAta bhAjanI mAtA padmAnI dAsI eka mATA sthaMbha pachavADe saMtAIne sAMbhaLatI hatI eNe jamane peAtAnI rANIne kahI sa'bhaLAvI. A navIna vAta sAMbhaLavAthI rANI vicAramAM paDI. " rakhe te rAjaleAlamAM Asakta thayelA rAjA kuMvaranA ghAta kare. rANI haMmezAM sAvadhAna rahetI kuMvaranI rakSA karavA lAgI. eNe vizvAsu dAsIone rAjAnI ceSTA tarapha dhyAna rAkhavAne gusa AjJA karI. dudakarAja vicArathI ciMtAtura thayelA kaeNTikAnA gRhamAM gayA. atyAre ane vezyAnA hAvabhAva ke vANI vilAsamAM pazu rasa paDayA nahI. kaTikAe joyu te rAjA ci'tAthI gherAyelA hatA. eNe rAjAnI pAse AvI madhurI vANIthI pUchavA mAMDayuM " deva ? Aje ApanuM A caMdravadana karamAvAnuM kAMi kAraNa ? " zuM karIye ? daiva kApyA hAya tyAM kAne doSa devA ? mArU bhAgyaja paravAryuM che ?" hRdukarAje niHzvAsa nAkhatAM kahyuM. " evu zuM banyu che. mahArAja ? ke ApanuM citta ATalu badhu akaLAyuM che ? " kaTikAe pUchyuM. 12
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) ' "jJAnIe kahyuM che ke mArA putra bhejathI mAruM maraNa che. e mane mArIne rAlya paDAvI leze. kahe jJAnInuM e vacana kevI rIte khoTuM thaze?" rAjAe kahyuM. " emAM zI ciMtA che? rAjana ! putrane ja mArI nAkhe? pitAnuM aniSTa karavAvALe putra paNa zatru jANavo! e putra te putra na kahevAya ke je pitAnuM aniSTa kare ?" - kaMTikAnI kaMTaka jevI salAha rAjAne paNa dhyAnamAM utarI. rAjA e bAbatanI janA ghaDato hato, te game te prakAre bhojanI mAtAnA jANavAmAM AvI gaI. eNe pitAnA bhAIne pATaliputra nagaramAM samAcAra kahevaDAvyA ke "he bAMdhava? tamArA bhANeja upara rAjA krodhe bharAI ene nAza karavAnA che. mATe satvara ene teDI jAo? jIvanI mAphaka saMbhALaje nahI te huM putra vagaranI thaI jaIza." A gupta samAcAra AvyA e arasAmAM pATaliputranA patie pitAne tyAM svayaMvara maMDapa Are hatuM te mIze bhANejane teDavAne kanoja nagaramAM AvyuM. TUMkarAjane namaskAra karI utsavane bahAne bhANejane pitAnI sAthe upADI ga. mAmAe bhANejane bhaNAvI, gaNAvI zAstra kuzala karyo. zA ane zAstra vidyAmAM bheja niSNAta-nipuNa thaye. ... eka divasa kaMTikAe vaLI rAjAne yAda karAvyuM "deva? tamAre putrarUpI zatru te zALAmAM vRddhi pAme che. mATe ene have jhaTa teDA! je nakhathI chedavA yogya hoya ene parathI
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) cheThavA gya na banAve ke jethI muzkelI vadhe ahIM teDAvI gupacupa e zatrune yamarAjane atithi kare?". kaMTikAnAM vacana rAjAne satya lAgavAthI bhejane teDavA mATe dUta maka, paNa mAmAe bhANejane mokalyA nahI. dUte AvIne e samAcAra rAjAne kahI saMbhaLAvyA. rAjAe bIjA mANasane melyA.samajAvI putrane te lAvavAne AjJA karI, e purUSoe rAjAne ghaNuM samajAvyuM paNa bhejanA mAmAe kahyuM, tame kaho zuM? tame rAja lubdha thayelAne kayAMthI khabara hoya? bAkI te rAjAne aMtara bhAva ame samajIe chIe, mATe bhANejane huM mokalavAno nathI." zaraNe AvelAnuM kSatrIya avazya rakSaNa kare te Ate mAre bhANeja che eno te huM avazya rakSA karIza." .. "rAjan ! evA khoTA saMkalpa karI Ape amArA rAjA sAthe virodha kare nahI. Apa nahI samaje te duMdukarAja baLathI laI jaze." pradhAna purUe kahyuM. - bhale tamArA rAjAne kahe ke taiyAra thaIne Ave, ame paNa rAjAne camatkAra batAvavA emanuM sanmAna sAcavavA amArUM sainya taiyAra rAkhazuM?"mAmAe ThaMDe kaleje jaNAvyuM. - pATaliputra pati koI paNa rIte samaje nahI tyAre nirAza thaIne rAjapurUe pAchA AvI rAjAne e samAcAra ApyA. duMdukarAja bahuja gusse thaI gaye. paNa kaMI karI zake ema nahatuM.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) bhejane paNa potAnA pitAnA duSTatvanI khabara paDI gaI eTale pitAnI pAse e kadApi gaye nahI, A tarapha karAja nirAza thayele kaMTikAnA mahele gaye. eNe badhA samAcAra ene kahI saMbhaLAvyA. have zuM karavuM e mATe rAjAe e vezyAnI salAha lIdhI. mahArAja ! tamArA sALAne ApaNe vAtanI khabara paDI gaI hoya ema lAge che mATe e Amate mele ema lAgatuM nathI."kaTikAe kahyuM. tyAre zuM upAya kare?" rAjAe pUchyuM. : "yuddha karavuM, yuddhamAM tamArA sALAne zikSA karI putrane teDI lAve?" kaTikAe salAha ApI. rAjAe yuddha karavAnI nA pADI. "yuddhamAM ApaNe phAvIe nahI. nAhaka hajAre purUSo kSaya thAya. chatAM jaya parAya te daivAdhina vastu che?"rAjAe pitAne aMtarabhAva jaNAvyo. te Apa bappabhaTTIjI ApaNA rAjagurUne maLe, I paNa rIte e tamArA sALAne samajAvI teDI lAvaze. e rIte ApaNuM kAma satvara pAra paDaze!" kaMTikAe salAha ApI. tArUM e kathana vyAjabI che. sUrivara ene teDIlAve kharA! mArI dhyAnamAM paNa e vAta Ave che." e. vezyAnI salAha rAjAne racI surivaranI zakti upara rAjAne bharUsa hatA jethI eNe sUrivaranejamekalavAno nizcaya karyo.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa 24 ma. bheAja kumAra pitAnuM rAjya laI le che. eka divase avasara joine duyarAje mapATTIjI si varane vinaMti karI. " bhagavan ? kAi pazu rIte bhAjane samajAvIne Apa ahIMyAM teDI lAvA ? " rAjAnuM vacana jo ke rivarane rUcatuM nahatuM e jANatA hatA ke putranI jIIMgI samApta karavAne enA pitA taiyAra thayA hatA, paNa IcchA nahI chatAM sUrivara rAjamANasAne laine pATaliputra tarapha cAlyA. vihAra karatAM karatAM sUrivara ardha mArge AvyA. sUrivare vicAra karyo. " mAsa vacanathI bhAja Avaze te jarUra enA pitA ene haNaze ne jo nahIM lAvuM te rAjA mArI upara kApa karaze. " potAnuM AyuSya have keTaluM bAkI che e sUrivare joyu te have pUrNa thavAnI taiyArImAM che, ne ekavIza divasa mAtra khAkI che te mAre have aNusaNu karavuM ema vicArI tyAM AgaLa zrAvakAne chellAM chellAM sadApa karyo. pAtAnA ziSyAne paNa jaNAvyuM. " Apasa ApasamAM matsara rahItapaNe rahejo utkRSTa kriyA pAlI eka khIjAnuM pAlana karo. saMsAramAM koi kAryanu nathI. tame amArA nathI ame tamArA nathI saMbaMdha mAtra kRtrima kahevAya." ityAdi upadeza ApI appabhaTTIe aNusaNu grahaNa karyuM . cAre AhAranAM paccakhANa karI cArazaraNa svIkAryo. paza cr
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ (182) pahAvatane cha7 rAtrI bhojana emAM mane je aticAra lAgyA heya, dUSaNa lagADayuM hoya e mAruM pApa mithyA thaje. duSka tanI niMdA karIne sukRtakRtyenI anumodanA karI. beThe beThe kAla nirgamana karatAM sUrivare dazama dvAre prANane rokI eka citte Atma upagamAM sAvadhAna rahyA. bhUkha, tRSA ane nidrA Adi sAthe vigraha karatAM sUrivarane ekavIsa divasa vahI gayA. vikrama saMvat 800 nA bhAdaravA sudI 3ne ravivArane divase hasta nakSatramAM bappabhaTTajIne janma thaye. cha varSa vrata grahaNa karyuM. ne agIyAra varSanI umare AcArya thayA. paMcANuM varSanuM AyuSya pAlI saM. 85 nA bhAdaravA sudI 8ne divase sUrivara A manuSya lekanuM zarIra cheDI svarga lekamAM gayA-IzAna devalokamAM gayA. | sarve lekanAM mana viSAdane pAmyAM. gurUnAgariSTa guNene OAda karatA ziSya AMsu pADavA lAgyA. ardha mArgamAMthI badhA pAchA AvyAne rAjAne e samAcAra kahI saMbhaLAvyA. hRdakarAja A samAcAra sAMbhaLIne bahu pazcAttApa karavA lAgyo. * bheja ane enA mAmAe paNa bIjA leke pAsethI surivaranA A prakAre maraNanA samAcAra jANyA. ke "gurU ane AvyA nahI paNa mArgamAMja mArI upara kRpA karIne emaNe pitAne prANatajyA." e sAMbhaLInAne jojakumAra vajapAta samAna dukhI thaye. kayAre paNa e pitA pAse te pachI gaja nahI mazALamAMja rAjakumAra vRddhi pAmavA lAgyA.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (83). A tarapha bhAratIe nannasUri AgaLa pragaTa thaIne javyuM. "tamArA gurUvara bappabhaTTIjI IzAna devalokamAM.gayA" gurUnA svargagamananA samAcAra sAMbhaLI moTerAmAM bahu zeka prasarI rahyo. vRddhoe emane baMdha karIne zAMta karyA ke "puNyavaMta purUSa te jIrNa thayelA dehane tajIne na deha dhAraNa kare che mATe uttamajanene mRtyu e te rasAyana samAna che." te pachI thoDAka divasomAM dezo deza sUrivaranA kAla karyAnA samAcAra phelAI gayA. sakala saMgha upara gamaginInuM vAdaLa chavAI rahyuM. sUrivaranA guNene yAda karato saMgha zoka sAgaramAM Dube. vacamAM keTalAka samaya pasAra thaye bhejakumAra paMdara varSanI umarano thaye eTalAmAM eka divase kaI mALI prathama AmarAjAne sevaka hato te pharato pharato pATalIputra Avyo. mALI bhejakumAra pAse AvIne kahevA lAge. rAjakumAra? ApanA pitAmaha AmarAjAne huM eka divasa sevaka hatA. ApanA pitAmahanA maraNa pachI zekasAgaramAM Dubelo huM dezaparadeza bhramaNa karatA hatA. evAmAM kaI saddagurU pAsethI eka mAtaliMgI nAme vidyA meM prApta karI che. e Apane ApavAnI mArI IcchA che?" e vidyAno prabhAva jarA kahI batAvazo?"? lejakumAre pUchayuM. e mAtaliMgI vidyAthI maMtrIta karIne mAtuliMga
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (194) koIne mAryA che te e avazya marI jAya, hAthI ane siMha samAna dura prANIo enA bhoga thAya te mANasanI te vAta ja zI ? A vidyA Apane ati upayogI thaI paDaze." e pachI mALIe jakumArane vidyA ApI. vidhA siddha karI joI ene barAbara praNAma karI dAna, mAna AdithI satkAra karIne jojakumAre mALIne rajA ApI. bhojakumAre eka divasa pitAnA mAmAne A vidyAne camatkAra batAve enI AvI apUrva zaktithI mAmAne satiSa thaye. "rAjakumAra? tuM have tArA pitAnA rAjane cogya thayA che. tAre have zuM vicAra che?" mAmAe pUchayuM. "mAmAjI? mArI IcchA thAya che ke have huM paNa mAre camatkAra e duSTa pitAne batAvuM?" rAjakuMvare kahyuM. tArU kahevuM ThIka che e mAtaliMgI-eka jAtanAM phaLa vaDe tArA pitAne mArI rAjya laI le." mAmAe salAha ApI. Apane AzirvAda laIne huM ghaNAM mAtuliMga laIne jau chuM. pitAne emanI duSTatAnuM phaLa batAvuM chuM." jevI tArI icchA? tAruM kArya nirvine saphaLa zAe?" mAmAe AziSa ApI. mAmAnA sainya sAthe bhejakumAra ghaNAM mAtuliMga laIne kane ja dezamAM AvyA nagaranI bahAra AvIne bhojakumAre
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 185 ) paDAva nAkhyA pitAne AmaMtraNa karyuM. " tAta ? Apa pUjya che ne huM teA bAlaka kahevAu? Ave ? ApaNe raNasamAmamAM malIe. ApanI mAraphte mane rAjya male ke mArU maraNa thAya e anne mAre manatA ramaNIya kahevAya ? " putrane sainya sahIta AvelA jANI dudurAja putrane maLavAne taiyAra thayA. hRdukarAja potAnA sainya sahIta putra upara caDI AvyA bhAjakumAra paNa pitAnA satkAra karavAne taiyAra hatA. ane sainya vacce yuddha zarU thayuM. dukarAja bheAjakumAra jyAM hatA tyAM ene pakaDavAne dhasyA. bheAjanA agarakSakAnA nAza karatA hRdukarAja bhAjakumAra pAse jai caDyo, enA nAza karavAne taiyAra thai gayA. eTalAmAM rAjakumAre mAtuliMganA dudukarAja upara ghA karI ene hAthI uparathI pADyo. raNabhUmi upara hRdukarAja haMmezane mATe mRtyunI mIThI nidrAmAM peADhyo. dudukarAjanA paralAka gamananA samAcAra phelAtAMja tarataja yuddha aMdha rahyuM, praSAnA rAjakumAranA satkAra karIne meTA mahAtsava pUrNAMkanagaramAM lAvyA. je vezyAnA samAgamathI rAjAnI addhi bhraSTa thaI hatI, jeNe rAjyanI pAyamAlI karI hatI e vesyAne paNa bhrAjakumAre potAnA pitAnI vATe ravAne karI dIdhI. eka zudivase bhAjakumAranA khalyavayamAMja rAjama, trIoe enA parAkramathI aMjAI eneA rAjyAbhiSeka o. jakumAra maTIne seAjarAjA thayA. ~*~
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ makaraNa 25muM. upasa hAra. bhAjakumAra rAjyAsane beThA pachI putramukhanI utsukatAthI vATa jotI enI mAtAne namyA. mAtA putranA parAkramathI khuzI thaI. enAM du:khaDAM lIdhAM. rAjakAnA vyavasAyamAM te pachI jenAM jenAM dhanasAmagrI 'dukarAjAe harI lIdhelAM evA sarve kha'DIyA rAjAe karIne janmyA hoya ema mAnavA lAgyAM. bhAjarAjAe emanA satkAra karI emanAM rAjya pAchAM ApyAM. ghaNA jIvAne acAvI emanI zubhAziSa lIdhI, saMsAramAM sAra rUpa kamaLA-lakSmI svayameva AvIne leAjane varI. potAnA sainyabaLathI bhAja rAjAe zatru rAjAone jItI tAe karyo. rAjA rAjyakAthI nivRtta thayA eTale kRtajJa gurU apabhaTTIjI sAMbharyAM. eka divasa peAtAnA sAmaMtA, ne maMtrIe sAthe rAjA JAma vihAracaityamAM zrI jInezvarane namavAne gayA, tyAM najIka upAzrayamAM appabhaTTa sUrivaranA e ziSyAne adhyayana karatAM joyA, rAjA prabhune namIne gurUne namavAne AvyA. sukhazAtA pUchI sUrivarane pATe atyAre kANuM che e sabaMdhI pUchyuM. tethI ziSyAe kahyuM. " rAjana ! hAlamAM appabhaTTIjInI pArTa emanAja jevA samartha nannasUri ane gAviMdasUri vidyamAna che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (187 ) ApanA pitAnI mAphaka emane gurUpade sthApanA karI jenA dharmanuM gerava vadhAre?" gurUnI vANI sAMbhaLI rAjA pi'tAnA mahelamAM Avyo. gurUne teDavAne mATe vinaMtipatra ApIne rAjAe moDherA nannasUri pAse uttama rAjapurUSane mokalyA. e pradhAnoe meDherA jaIne rAjAnuM vinaMtipatra ApI emane saMdeze kahI saMbhaLAvyuM. nannasUri ane goviMdasUrie bhojarAjAnuM vinaMtipatra vAMcyuM "gurUrAja ! vAdI kuMjara kezarI, bhAratI putra evA bappabhaTTa sUrizvaranI pATe Apa dIrdhAyuSya vidyamAna che. to amAre paNa bappabhaTTI sUrivaranI sthAnake tameja cho mATe Ape A vinaMtipatra vAMcI ahIM padhAravA IcchA karavI. ghaNI ja AturatAthI ApanI ame rAha joIe chIe," ItyAdi vinaMtipatra vAMcI sUrI ane zrAvakane harSa thaye saMghanI AjJAI goviMdAcAryane meDherAmAM mukI saMghanI bhalAmaNa karI nannasUri kanoja tarapha gayA. kanejanA pAdaramAM gepagirinA udyAnamAM padhAryA eTale bhejarAjA page cAlatAM gurUnI sAme gaye. enA maMtrIo, sAmate ane sakala sainya sahIta AvIne gurUne name. AkhuM nagara dhvajA, toraNa, patAkAothI zaNagAravAmAM AvyuM, manahara vAtra vAgavA lAgyAM, moTA moTA rastAo zaNugAravAmAM AvyA je raste gurU rAjA sAthe AvavAnA hatA, te rastAnI zobhA alokika hatI. vAjate gAjate meTA mahatsava pUrvaka rAjA gurUne laIne nagaramAM AvyuM. Theka ThekANe hajAre
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (188) lokonA ToLAM gurUne jevAne malyAM hatAM. dhvaja, teramI. zobhatA rAjamArgamAM thaIne bhejarAja emane pitAnA mahe lamAM teDI gaye rAjagaDhanA cogAnamAM pite amRtavANIyA madhurI dezanA ApI. gurUnI dezanA sAMbhaLI sarva leke emanAM vakhANa karatAM pitapatAne sthAnake gayA. rAjAe nannasUrine bappabhaTTajIne sthAne sthApyA. hamezAM emane dharmopadeza zravaNa karavA lAge. dharmonnattine lagatI dareka AjJAo bhejarAjA pALavA lAgyA. emanI bhaktine Atmavat jevA lAge emanA upadezathI jarAjAe AmarAjA karatAM paNa adhika dharmavRddhi karI, ThekANe ThekANe jaina maMdira baMdhAvI, pitAnA rAjyamAM temaja bIje pRthvI jInamaMDita karI pitAnA pitAnA maraNane saMbhArI hamezAM kumArgathakI te dUra rahete hate. nannasurinA UpadezathI mathurA, zatruMjaya ane giranArA dikanI yAtrAo karI bhejarAjAe jainadharmanuM gaurava vadhAryuM. pitAmahanI mAphaka bhejarAjA paNa agIyArata dhArI zrAvaka thaye ghaNA kALa paryata eNe pRthvIne bhegavI unnatti prApta karI. A ItihAsanA samayamAM moDherAmAM maDha ke na dharma pALatA hatA. temaja moDherAnI jAherajalAlI paNa abhUta hatI. keTaleka kALe paDatA kALa baLe karIne lekenI zraddhA jainadharma uparathI uThavA lAgI tema tema zaheranI paDatI
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ (189). AvatI gaI. jethI maDha ke jene jyAM ThIka paDayuM tyAM jaIne vasyA, Aje jagatamAM-gujarAta, kAThIyAvADamAM jyAM jyAM eTaleke vasyA che e prAya: karIne te maherAmAMthI nIkaLelA che, ne emanA pUrvajo na hatA paNuM upadezanA abhAve ane bIjA dharmagurUonA paricayathI ke vaiSNava thaI gayA keTalAka zivanA upAsaka thayA, jene je dharmane pAza. lAge te te dharmamAM bhaLI gayA. - kumArika bhaTTa ane zaMkarAcAryo jenadharmanuM khaMDana karI jene zeva banAvavAnI athAga mahenata karI. je ke emanI sAme dharmayuddhamAM jene ubhA hatA chatAM zaMkarAcAryane parizrama kaMIka aMze saphaLa thayo jene sAthe vAdavivAda karo ene ucita lAge nahI paNa eNe navAM navAM vedamatanAM zAstro racI zikhya utpanna karyA. enI sAthe enA ziSyoe paNa potAnA matanA phelAvA mATe athAga mahenata karI. zaMkarAcAryanA julamathI jene ane jenarAjAe paDakAra karI enI. sAme hathIyAra khakhaDAvyAM hatAM, ne dharmayuddhamAM sAme ubhA hatA paNa zaMkarAcAryane bhagaMdarano vyAdhi thaye, e maMdavADamAM ene ghaNe samaya cAlyo gayo, balka e bhagaMdare svAmIne prANa lIdhe. jethI julama karanArA rAjAone zikSA karI jenoe saMtoSa mAne. alpa AyuSya bhegavIne zaMkarasvAmI te paraleka sIdhAvI jenonA paMjAmAMthI mukta thayA. paraMtu jaNAya che ke
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (90) zaMkarAcArya uparanuM vera jenoe emanA ziSya AnaMdagiri vagerene satAvI vasula karyuM che. jagatamAM paraMparAthI evuM javAya che pitAnAM karelAM kRtyenA phaLa putrane jogavavAM paDe che gurUnAM vAvelAM viSavRkSanAM phlo ziSyane cAkhavAM paDe. e niyama che. jethI e AnaMdagirie te eTale sudhI lakhyuM che ke zaMkarAcArya rAjAonI madadathI bAlakathI vRddha arthata jenonAM jhAjha bharIne DubAvI dIdhAM kanyAkumArIthI hamAlaya paryata A julama gujAryo. ghaNAone smArta dhamI banAvI dIdhA na samajyA emanA burA havAla thayA. paraMtu e ItihAsa daSTie enI e vAta asatya jaNAya che kemake te samaye e kaI rAjA zaMkarAcAryane bhakta naDe ke himAlayathI te kanyAkumArI sudhI sArA bhAratavarSa para jenI hakumata heAya? gujarAtamAM prakhyAta jaina dhamI vanarAja cAvaDAnuM rAjya hatuM. kanoja dezamAM AmarAjA jena dhamI hatA, gaDa dezane dharmarAjA paNa bappabhaTTajIne bhakta hatA. te sivAya bIje paNa dakSiNa vigeremAM jena rAjA hatA. teonA rAjyamAM Ave julama thayA nathI. paraMtu je rAjAo zaMkarasvAmInA ananya bhakta hatA. emanA rAjapamAM zaMkarasvAmIe avazya julama karAve, e dharmayuddhamAM jene paNa ubhA rahelA, e nirvivAdavAta itihAsa sAkSI pure che. vaLI e AnaMdagirie pitAnA graMthamAM evI paNa gapa lakhI che ke zaMkarAcArya-amArA paramagurUnI sAthe eka jenasAdhu potAnA ziSya parivAra sAthe vAda karavAne AvyA
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1 ) . ane vAdamAM hArI gaye. paNa ItihAsa ema dekhADe che ke zaMkarAcAryuM keI paNa jaina sAdhu sAthe vAda karyo nathI. paNa A kalikALamAM jene bIjAnA dharmane halake pADavA khoTuMja lakhIne potAnA dharmanuM mahatva vadhAravuM hoya te game tevuM asatya hAMkavAne paNa acakAto nathI. dhama dha pura jagatamAM zuM karatA nathI. jagannAthane zrIcakranI sthApanA karI hiMdu tarIke zaMkarAcArye pragaTa kareluM tIrtha te samaye ene maLele zrApa te pachI lagabhaga base varSe kevI rIte saphaLa thaye, te AkhI dunIyA jANe che. mahamadagijanIe seminAthapATaNa jaIne prakhyAta somanAthanI jaDa ukheDI nAMkhI zivaliMganA TukaDe TukaDA karI nAkhyA, e maMdiramAMthI kareDAnI lata, jharajhaverAta luMTI lIdhuM ane hajAronI tyAM kattala karI nAMkhI, maMdira hADa, mAMsa ane rUdhIrathI bharI dIdhuM. jevI rIte jagannAthanuM jIrAvalA pArzvanAthanuM tIrtha e zaMkarAcArye naSTa karyuM. evI rIte badrikedAra paNa jene tIrtha hatuM, lagabhaga rAvaNanA samayamAM e pragaTa thayeluM ene paNa zaMkarAcArye vidhvaMsa karI nAkhyo che. . zaMkarAcArya pachI lagabhaga traNa varSe thayelA rAmAnuja nAmanA AcAryo veSNava dharma pravartA, e rAmAnuja - cArye zaMkaranA advaitamatanuM khaMDana karIne zaivadharmamAMthI pitAnApaNavadharmamAM lekene kheMcI lIdhA eNe pitAnA matanI
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19ra) vRddhi karI keTalAka jeno paNa upadezanA abhAve e dharmamAM dAkhala thayA. rAjAone paNa rAmAnuje vaiSNava banAvI svadhamanI mahattA vadhArI dIdhI jena rAjAo paNa rAmAnujanA upadezathI enA bhakta thayA, kumArika ane zaMkare jainadharmane AghAta pahoMcADelo te pachI bIjo phaTake jene upara rAmAnuja AcAryane hate. I.sa. 1119 mAM dakSiNa dezanA draviDa dezanI bhUtapurImAM rAmAnujane janma thayo hate chatAM kumArapALanA samayamAM chellI chellI jaina dharmanI parAkASTA hatI. dIpaka bujAvAnI taiyArImAM hoya tyAre chellAM je prakAza Ape che te tIvra prakAza kumArapALanA samayamAM hato vastupALa tejapALanA samayamAM ethI kAMI maMda thayele jaNAye ane pachI paDatIne pAye naMkhAye kemake e arasAmAM jenAM ghaNA phAMTA nIkaLyA. enA mukhya purUSa bahAranA ghA na jIlatAM aMdara aMdara kalaha karavA lAgyA. jene pariNAme jaina AcAryonuM lakSya aMdaranA jhaghaDA tarapha kheMcAyuM. A aMdaranA kalezamAM jainAcA paDelA hovAthI anya dharmanA AcAryone pitAnA dharmanI unnatti karavAnI amulya taka hAtha AvI. te pUrve bhavetAMbara AcAryoe digaMbara ane caityavAsIo sAthe bAtha bhIDI e takane lAbha kumArila ane zaMkarasvAmIne lIdhe vikramanI teramI sadImAM jene mAM kharatara,vaDaga7, tapAgaccha, punamIyA, aMcaLa, Agamika ane caitravALa Adi nakhAre kesa thayele jaNaghLa tejapAlIna prakAza
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (193) ghaNA gara utpanna thayA e badhAya ekasaMpa karIne anya dhamI AcAryo sAme ubhA rahyA hatA te e lekene phAvI javAnI taka na malata? paNa e gacchanA mukhya purUe ApaNA kama bhAgye kuTuMba kalezamAM ja pitAnI Atmazaktine vyaya karyo? - dakSiNa dezamAM te pachI jJAnapUrNa nAmane eka yuvAna zaiva sanyAsI thayo eNe rAjAone pitAnA pakSamAM lIdhA emanI madadathI dakSiNa dezamAM jenadhamIo upara khuba julma karyo eNe ATha hajAra drAviDa jenasAdhuone pitAnA pakSamAM matamAM lIdhA ghaNuM jaina sAdhuone katala karavAmAM AvyA che sAdhuo potAnA dharmamAM custa rahRAA emane ghANImAM pIlAvI mArI nAkhyA. keTalAkanI cAmaDI utarAvI zikArI pazupazrIne laya tarIke pheMkavAmAM AvyA, jeo nabaLA hatA. e motathI bacavAne hiMdu thaI gayA, A le ke Aje madrAsa Adi jagoe perIyAnA nAme oLakhAI dAsa tarIke halakuM jIvana gujAre che, Aje e perIyAnI vastI ekalA madrAsa IlAkAmAM sATha lAkhane Azare gaNAya che. zaMkarAcAryane rAmAnuja pachI mAdhavAcArya thayA. valabhAcArya vagerenA prayatnathI jJAnane abhAve ghaNA reno hiMdudharmamAM bhaLI gayA vallabhAcAryanA paMthanA veSNava vANIyAnA pUrva jainadhamI hatA. rAzI jAtanA vANIyAonI sthApanA janAcAryoe ja karI che. zrImAlI, ozavALa, piravADa, lADa, zrImAla,
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ (194) dezAvADa, agravAla, lADavA, nAgara, Dha, kapALa, vaDanagarA, pAMcA, khaDAyatA ThAkaravAla, jALA, zrIgeDa, harasorA, humaDa Adi corAzI jAtanA vANIyA pUrve jaina hatA. ezIyA nagarImAM rahenArA traNa lAkha ane corAzI hajAra rajaputone jaina banAvyA te ozavALa e nAme oLa khAyA. jInadattasUrie maDherAnA daza hajAra rajaputene jaina banAvyA. pAchaLathI e leka maDha vaka tarIke prasiddha thayA janadattasUrinI pahelAM maDherAnA maDha vANIyA na hatA. zrImALa nagaranA rajaputa jena thayelA te pAchaLathI zrImAlI vANIyA tarIke prasiddha thayA. emanI kuLadevI mahAlakSmI kahevAya. vikrama saMvata 217 mAM lehAcArya agrehA nagaranA lekene jene banAvelA teo agravAla tarIke prasiddha thayA. lagabhaga base varSathI e agravAla veSNava vagere dharmamAM dAkhala thayA che. pUrve daza hajAra cunaMdA rajaputa subhaTa zrImAlanuM rakSaNa karavA AvelA te zrImAlanI pUrvamAM vasyA jethI prAgavaTa kahevAyA. emanI kuLadevI aMbikA kahevAya. - vaNIkenI ghaNI jAte Aje vaiSaNava ke zaiva tarIke oLakhAya che e badhA pUrve jena hatA kAThIyAvADanA keTalAka dazAzrImALI jainoe lagabhaga paccAsa varSa pahelAM ja svAmInArAyaNane dharma svIkAryo che. suratamAM 1960 nA caitramAsamAM vaiSNanI sabhA maLI hatI te samaye mAdhavA tIrtha zaMkarAcArya ane vaiSNavone
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) jhaghaDe cAlatuM hatuM, tyAre sabhAmAM eka paMDite kahyuM ke " mAdhavA tIrtha zaMkarAcArye amArI sAthe virodha na karavo joIe, kAraNa ke amoe kAMI vedadhamIone veSNava banAvyA nathI paNa hAla je cAlIsa lAkha vaiSNave che teonuM mULa tapAsIe te pUrve te jena hatA. amArA bApa dAdAoe jenene vaTalAvIne vaiSNava banAvyA che, tethI zaMkarAcArye te khuza thavuM joIe." hAya! jenee ghara gharamAM laDIne keTaluM badhuM gumAvyuM. magadhadeza ne baMgALanA vRddha brAhmaNe kahe che ke amArA bApadAdAo navakAra bhaNatA hatA. ayodhyA tarapha temaja kAzImAM hAla je vaiSNave che te traNa cAra peDhI pahelA jaina hatA. jagatpati zeThanuM kuTuMba na hatuM temAcAryanA samayamAM keTalAka brAhmaNe emanA upadezathI jaina thayelA, emane jenene bedha ApavA mATe jaina bhejaka banAvyA. Aje bhejanI vastI gujarAta vagere dezamAM jovAya che te jaina brAhmaNonI ja paraMparA che. aMkalezvaranA hAMsoTA vANIyA paccIsa varSa pUrve jenA hatA upadezane abhAve jaina maTIne veNuva thayA che. dazA poravADa vizA poravADa bane pahelAM jenadharmamAM AgaLa paDate bhAga lenArA hatA. dazA zrImALI nyAta ke jenA AgevAne vastupALa tejapALa hatA. temanAthI dazAzrImALIne paMtha alaga jAhera thayo che temanA vaMzamAM sadAya jenadharma paraMparAe
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (196) cAlyo Avato hato paNa jaina sAdhuonA upadezane abhAve keTalAka cAlIsa paccAsa varSathI svAmInArAyaNanA dharmamAM dAkhala thayA che te keTalAka vaSNavarmezarI vagere thayA che. mahAna azokanA patra saMprati rAjAnA samayamAM cAlIza koDanI jenI vastI hatI ane akabara bAdazAhanA samayamAM enA rAjyamAM khuda sADAtraNa kroDa uparAMta jene hatA. rAjasthAna, dakSiNanurAjya Adi badhA bhAratanA jene lagabhaga dazakroDanI saMkhyAmAM hatA. eja jagatamAM sarvoparI gaNAtI nakema Aje tAMbara dIgaMbara thaine mAMDa agIyAra lAkha thAya? ame IcchIe chIe ke nisaMghanA nAyakene sanmati thAe? tenI jAherajalAlI pAchI pharIne jAgrata thAo jene jAge? bhAratavarSane jeno dvArA punarUddhAra thAe? hata samAya.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAVRANG 9428 500 401