________________
(૨૫) પ્રકરણ ૩૧ મું.
પુષધન્વાનું અનુક્રમ આમંત્રણ. કને જરાજ એકદિવસે રાજસભામાં ખુશખુશાલ બેઠા છે. પ્રધાને ભાયાતે, પંડિતે પણ પોતાને યોગ્ય આસને બેઠેલા, સુરિવર બપ્પભટ્ટજી પણ રાજાની પાસે એક સિંહાસન ઉપર બેઠા હતા. અત્યારે વાર્વિનેદ કરવાની ફુરસદ નહોતી. હમણું તે કનેજરાજના દરબારમાં નાટારંગ થઈ રહ્યો હતે. દૂર દેશાવરથી આવેલી એક નર્તકીએ કનેજરાજની આગળ પિતાની નૃત્યકળા–અભિનય કળા દેખાડવાની ઈચ્છા પ્રગટ કરેલી, જે રાજાએ મંજુર કરેલી હોવાથી અત્યારે તે મનુષ્યને દુર્લભ એવું નૃત્ય ચાલતું હતું. એ નૃત્યકીની અભિનય કળાથી રાજા વગેરે સર્વે ખુશ ખુશ થયા હતા. એના હાવભાવ, એ આને નચાવવાની પ્રણાલિકા, અંગમરોડની ચતુરતા, કેકિલાથી પણ મીઠાએ કેળના ગર્ભ સમા સુકેમલ અને માખણ સમા સુંવાળા કંઠમાંથી નીકળતા સુસ્વરે, ગાવાની કળા, નૃત્યનીકળા એ સર્વે ગમે તેવા વજસમા હૃદયવાળા પુરૂષને પણ આકર્ષવાને અદ્દભૂત હતાં. નૃત્યકીનું સંપૂર્ણ ખીલેલું વૈવન પણ હમણું હજી ઉગી ને ઠીક ઠાક થતું હતું. એનાં એકાએક અંગ મેહક હતાં, લાલિત્ય, સંદર્ય અને ચાતુર્યથી ભરેલાં હતાં. મનુષ્ય બાળા છતાં દેવને પણ દુર્લભ એવું એનું અથાગ રૂપ હતું.
નૃત્યકીએ પોતાની પાસે જેટલી અભિનયની કળા હતી
