________________
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૨
(૭) એવંભૂતનયથી સ્થાપના નિમિત્ત કારણ ઃ- નિશ્ચય દૃષ્ટિથી તું પોતે નિશ્ચયરૂપ થા. “જે જિન સ્વરૂપ થઈ જિનને આરાધે તે સહી જિનવર હોવે રે” ભવ્ય એવો સાધક આત્મા એવંભૂતનયે જિનેશ્વર પ્રભુની પ્રતિમાનું આલંબન પ્રાપ્ત કરીને તત્ત્વરૂચિ ઉત્પન્ન કરે તત્ત્વરમણતાને શુક્લ ધ્યાનમાં પરિણમાવી કેવલજ્ઞાન કેવલ દર્શન પ્રાપ્ત કરે પૂર્ણ નિમિત્ત પ્રાપ્ત થવાથી આત્માના જ્ઞાન-દર્શનાદિ ગુણો દ્વારા પૂર્ણપણે ઉપાદાનકારણતા પ્રગટ કરે તેનાથી એ સિદ્ધ થાય છે કે “જિન પ્રતિમા પણ જિન સારિખી છે. જિનપ્રતિમામાં અને જિનેશ્વરપ્રભુમાં સાધક આત્માને સમાન નિમિત્તકારણતા દેખાય છે જિન અને જિનપ્રતિમાને વંદનાદિ કાર્ય કરવાનું ફળ સિદ્ધાન્તમાં સરખું જ કહ્યું છે આવી અભેદબુદ્ધિથી એકાકાર થવું તે એવંભૂતનયથી સ્થાપના નિમિત્ત કારણ કહેવાય છે.
૫૨
આ રીતે જુદા જુદા નયોથી વિચારણા કરતાં કરતાં જિનેશ્વર પરમાત્મા જેમ આપણા આત્માના કલ્યાણનું પરમ કારણ છે તેવી જ રીતે જિનેશ્વરપ્રભુની પ્રતિમા પણ એટલે કે સ્થાપના પણ અવશ્ય નિમિત્તકારણ છે. આમ નિમિત્તકારણ બનવા રૂપે જિનેશ્વરપ્રભુની સ્થાપના પણ જિનેશ્વરની તુલ્ય જ છે. આમ મનમાં વિચારે, કારણ કે આ પ્રમાણે જ આગમની વાણી છે. આગમશાસ્રોમાં જ્ઞાની ભગવંતોએ પોતાના જ્ઞાન અનુભવથી જાણીને આમ જ કહ્યું છે અને આમ જ હોઈ શકે છે ઇત્યાદિ વિચારણા કરવી. | ૫ ||
સાધક તીન નિક્ષેપા મુખ્ય, વહાલા મારા, જે વિણું ભાવ ન લહીયે રે ।
ઉપકારી દુગ ભાગ્યે ભાખ્યા, ભાવ વૈદકનો ગ્રહીયે રે || ભવિકજન || || ૬ ||
