________________
(૪) એમાં સંઘજીવનના પહેલા પડેલ હોય છે. તેથી જ લોકસંગીત એ લોકોના જીવનનું આગવું સંગીત કહેવાયું છે. એકના એક લોકગીતનાં અનેક ઢાળમાં અનેક સ્વરૂપે સાંભળવા મળે છે. એ કોઈ એકનું નહિ, પણ સૌનું છે. કારણ કે, ઘડતરમાં, ઢાળમાં, હલકમાં અને હિલોળમાં લોકસંગીત એ સાર્વજનિક અને સહિયારી મિલકત છે.
ગુજરાતના પ્રદેશ પ્રદેશની તળપદી સંસ્કૃતિના વિશિષ્ટ અંશે મૂર્ત કરતું હોય એવું લોકસાહિત્ય એકત્ર થવાનું હજી બાકી છે. સાહિત્યના એકેએક પ્રકારને પ્રયોગ કરવામાં કવિ નર્મદ અગ્રેસર રહ્યા છે તેમ, લોકગીત, લોકવાર્તા, લેખકહેવતો, લોકરમતો વગેરેના સંગ્રહકાર્યમાં અને તેના સંપાદનસંશોધનમાં પણ પહેલાં પગરણ તેમણે કરેલાં છે. નાની કન્યાઓનાં ગાયનાં ગીતો, નાગર સ્ત્રીઓમાં ગવાતાં લગ્નગીતે તથા રાજિયા અને મરશિયાને સંઘરવાનો પ્રયત્ન પણ પહેલા તેમણે જ કરેલો છે.
લોકસાહિત્યમાળા” ના છઠ્ઠા મણકામાં પ્રદેશવાર, કોમવાર, વિષયવાર કે પ્રસંગવાર ગીતાનાં જૂથ, આ પહેલાં પ્રગટ થયેલા મણકાઓને પગલે પગલે પ્રસિદ્ધિ પામ્યાં છે. એક રીતે જોઈએ તે આ “મણુકાઓમાં ઢગલાબંધ સુવર્ણકાને ખોદી લાવી એક થળે જમા કર્યા છે. હવે પછીની પ્રકિયા, ધૂળમાંથી સોનું શોધનાર ધૂળધોયાના કસબ જેવી હેતુલક્ષી થાય એવી અપેક્ષા સેવવામાં આવી છે.
પરિણામે, લોકસાહિત્ય સંપાદન સમિતિને હવે પછીના કાર્યક્રમ એક એક વિષય પરના સાહિત્યનું અધ્યયનક્ષમ સંપાદનસંશોધન પ્રગટ કરવાનો વિચાર્યો છે. આ કાર્ય માટે જેટલી જરૂર અભ્યાસનિષ્ઠ સંશાધકની રહેશે તેટલી જ જરૂર તેના પ્રકાશન
