________________
અભ્યતર તપ સંબંધી અતિચાર નીચે પ્રમાણે છે – અત્યંતર તપ પાયચ્છિત્ત વિણઓ૦
મનશુદ્ધ ગુરુકને આલોયણ લીધી નહીં. ગુરુદત્ત પ્રાયશ્ચિત્ત તપ લેખાશુદ્ધ પહોંચાડ્યો નહીં. દેવ, ગુરૂ, સંઘ, સાહંમી પ્રત્યે વિનય સાચવ્યો નહીં. બાળ, વૃદ્ધ, ગ્લાન, તપસ્વી પ્રમુખનું વૈયાવચ્ચ ન કીધું. વાચના, પૃચ્છના, પરાવર્તના, અનુપ્રેક્ષા, ધર્મકથા લક્ષણ પંચવિધ સ્વાધ્યાય ન કીધો. ધર્મધ્યાન - શુક્લધ્યાન ન ધ્યાયાં, આર્ત - રૌદ્ર ધ્યાન ધ્યાયાં. કર્મક્ષય નિમિત્તે લોગસ્સ દશ-વશનો કાઉસ્સગ્ન ન કીધો. અત્યંતર તપ વિષઇઓ અનેરો જે કોઈ અતિચાર પક્ષ દિવસમાંહી,
ઇતિ અત્યંતર તપાતિચાર.
અત્યંતરતપ સંબંધી અતિચારના અર્થ આ અત્યંતર તપના છ પ્રકારસૂચક ગાથાનું પહેલું પદ પાયચ્છિત્ત વિણઓ૦ કહ્યું છે. તે ગાથામાં ફક્ત છ પ્રકારનાં અત્યંતર તપનાં નામો જ આપેલા છે. “૧. પ્રાયશ્ચિત્ત, ૨. વિનય, ૩. વૈયાવચ્ચ, ૪. સ્વાધ્યાય, ૫. ધ્યાન અને ૬. ઉત્સર્ગ - આ છ પ્રકારનો અત્યંતર તપ છે.” અતિચારની
૧૦૪
