________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર
આવી છું.” યોગીની અપૂર્વ શક્તિ પર વિશ્વાસ કરતા રાજાએ પેલી સ્ત્રીને વિદાય કરી અને યોગીને કહ્યું. “મારે એક પુત્ર જોઈએ છે.” યોગી બોલ્યો, “હે રાજન ! આ કાર્ય તો મારા કોઈ વિસાતમાં નથી. કૃષ્ણ ચતુર્દશીના દિવસે રાત્રે ખડ્ગ ધારણ કરી તમે એકલા (સ્મશાન) પિતૃવનમાં આવજો. ત્યાં જ્વલિની દેવી તમને પુત્ર આપશે, બીજી પણ અભિલાષા પૂર્ણ કરશે અને મને પણ લાભ આપશે.” યોગીની વાત રાજાએ સ્વીકારી લીધી. મંત્રીઓએ રાજાને રોક્યો કે, “તમારાથી એકલા ના જવાય માયાવી યોગીનો વિશ્વાસ ના થાય.”
147
તેમ છતાં રાજાએ યોગીની વાતનો સ્વીકાર કર્યો હોવાથી કૃષ્ણ ચતુર્દશીની રાત્રીએ સંધ્યા સમયે સ્મશાનમાં આવ્યો. યોગી પણ સર્વ સામ્રગી સાથે ત્યાં આવી દીપક પ્રગટાવી ત્યાં મંત્ર જપવા બેઠો. તેણે દેવતાઓને બિલ બાકુળ આપીને રાજાને કહ્યું, “દક્ષિણ દિશાએ જતા મોટું વડલાનું વૃક્ષ આવે છે એની શાખાએ એક શબ બાંધેલું છે તે લાવીને અહીં હાજર કર.” યોગીની આજ્ઞા માનીને રાજા વડલા નજીક આવ્યો. વડલાની શાખા ઉપર ચઢી તેની સાથે બાંધેલા મૃતકના બંધન કાપી એ મૃતકને લઈ રાજા વડલાની નીચે ઊતર્યો. એ દરમિયાન મૃતક ફરી વડ પર બંધાઈ ગયો. રાજા ફરી ચડ્યો અને બંધન કાપીને લઈને નીચે ઉતર્યો. રાજાના સાહસની પરીક્ષા કરવા એ મૃતકની અંદર રહેલો વ્યંતર બોલ્યો, “હે રાજન ! જો મારો પીછો નહિ છોડે તો તને મારી નાખીશ.' વ્યંતરની ધમકીથી રાજા ડગ્યો નહિ તેણે પોતાનું મૌન છોડ્યું નહિ. રાજાને ભયભીત કરવા માટે ભયંકર રૂપો પ્રગટ કરી ભયંકર ત્રાડો પાડવા માંડ્યો. તો પણ રાજા સ્હેજ પણ ડગ્યો નહિ. રાજાના સત્યથી પ્રસન્ન થયેલો વ્યંતર બોલ્યો.
“હે વીર ! તારા નિશ્ચયપણાથી હું પ્રસન્ન થયો છું. સત્ય વાત એમ છે કે તું પુત્રની ઇચ્છાવાળો છું છતાં આ યોગી તારી ઇચ્છા પૂરી કરશે નહિ. યોગી માયાવી છે. તું સરળ છે. તારા દેહનું બલિદાન કરી યોગી પોતાની વિદ્યા સિદ્ધ કરવા માગે છે. એ દુર્જન શિરોમણીની વાતામાં તુ આવતો નહિ.
