________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુ
ગરનું સરલ - ચરિત્ર
-
૪ સ્વયંવર છે
રવિતેજ રાજાએ સ્વયંવરને સુશોભિત બનાવવા અથાગ પરિશ્રમ લીધો હતો. એના બુદ્ધિશાળી મંત્રીઓએ એ વિશાળ મંડપમાં રાજકુમારોના આસન એવી ખૂબીથી ગોઠવેલા કે કોઈને એમાં પોતાનું અપમાન જણાય નહિ સ્વયંવરના દિવસે રાજકુમારો સજ્જ થઈને મંડપમાં આવવા માંડ્યા તેમને મંડપના પુરુષો યોગ્ય સ્થાને બેસાડવા માંડ્યા. મંડપમાં જવા તૈયારી કરતા દેવરથકુમારને એકાએક નવીન વિચાર સફૂર્યો, “અરે આ સુંદર વસ્ત્રો અને આભૂષણોથી સાથે જશે? અનેક રાજકુમારી પોતાના વૈભવનું પ્રદર્શન કરવામાં બાકી રાખશે નહિ છતાં પણ બાળા તો એક જ જણને પસંદ કરશે. આવા સ્વયંવરનો હર્ષ શોક શું? ભવાંતરમાં કન્યા સાથે જેને ઋણાનુબંધ હશે તે જીતી જશે બાકી બધાનો પરાભવતો સમાન જ ગણાશે. તો મારા નિર્ણય માટે હું કંઈક કૌતુક કરું.” દેવરથકુમારે પોતાના જેટલા કદવાળા મિત્રને પોતાનું પદ અર્પણ કરી સ્વયંવર મંડપમાં મોકલ્યો, વૈક્રિય લબ્ધિથી પોતે પોતાનું કુરૂપ બનાવી હાથમાં વીણા વગાડતો એક ગંધર્વ બની ગયો. હાથમાં વગાડતો કદરૂપ, ગાંધર્વ લોકોને ખુશ કરતો નગરમાંથી ચાલીને અનુક્રમે સ્વયંવર મંડપમાં પ્રવેશ્યો. અને બધાનું મનોરંજન કરવા માંડ્યો. - તેજ સમયે સખીઓ સાથે સુંદર તૈયાર થઈ રત્નાવલી સ્વયંવર મંડપમાં પોતાના નાજુક હાથ સુંદર વરમાળાને લઈને મંદ મંદ ડગલાં ભરતી આવી પહોંચી. મંડપમાં શાંતિ છવાઈ ગઈ. રાજકુમારોની દષ્ટિ રાજબાળાના સૌંદર્યમાં સ્થિર થઈ ગઈ. બધા તેની સામે જોતા હોવા છતાં ગભરાયા વગર વૈર્યથી ડગલા માંડતી મંડપમાં આવી. એક નિપુણ દાસી રાજકુમારોના રૂપ, ગુણ અને શક્તિનું વર્ણન કરતી ગઈ તેમ તેમ તે તે રાજકુમારને છોડીને બાળા મંડપમાં આગળ વધતી ગઈ. કોઈના તરફ તેનું મન આકર્ષાયું નહિ. વરમાળા એના હાથમાં જ રહી. છેક છેલ્લે આસન આવી ગયું. હીરા-માણેકથી ઝળહળી રહેલા બધાય રાજકુમારો એને મન કોડી સમાન હશે કોઈનાથ
