________________
શ્રી પૃથ્વીચંદ્ર - અને ગુણસાગરનું સરલ - ચરિત્ર હાથમાં છે અને તે પુરુષની મુદ્રિકા કન્યાના હાથમાં છે. તેટલામાં તેના પિતા ગંધર્વરાજ આવી પહોંચ્યા અને હકીકત જાણી તે બંનેને પરણાવી દીધા. બંને જણાએ સુખમાં ઘણો કાળ વ્યતીત કર્યો. એકવાર અમે દક્ષિણસમુદ્રના કિનારે ક્રીડા કરીને પાછા ફરતા હતા ત્યારે માર્ગમાં મારા ફોઈનો પુત્ર સુમેધ વિદ્યાધર મળ્યો. મને જોઈને ઈષ્યની આગમાં બળતો મારી સાથે લડવા આવ્યો. હું પણ તેની સાથે લડવા તૈયાર થયો. પરંતુ ચિત્તની વ્યગ્રતાથી વિદ્યાનું એક પદ ભૂલી ગયો, જેથી ભૂમિ પર પડી ગયો, તેનો લાભ લઈ તે મારી પ્રિયાને લઈને ચાલ્યો ગયો. હું એ ભૂલેલા પદને ઘણું યાદ કરું છું. પણ યાદ આવતું નથી એટલે ઊડી શકાતું નથી. ભૂમિ પર પડી જવાય છે.” તે વિદ્યારે પોતાની કથા ટૂંકાણમાં કહી.
વિદ્યાધરની કથા સાંભળી દેવરથકુમાર દુઃખી થયો. અને નમ્રતાથી બોલ્યો, “ભાઈ ! તમારા જેવા સમર્થ પુરુષને હું શું મદદ કરું? છતાં તમારી વિદ્યાનો કલ્પ જેટલો યાદ હોય તેટલો બોલી જાઓ.”
રાજકુમારની મધુર વાણી સાંભળી વિદ્યાધરે આકાશગામી વિદ્યાનો કલ્પ પોતાને યાદ હતો તેટલો બોલી ગયો પણ છેલ્લો યાદ આવ્યો નહિ એટલે અટકી ગયો. પદાનુસારી લબ્ધિથી કુમાર આગળના પદ સંભળાવીને બોલ્યો કે બાકીનો પાઠ આ પ્રમાણે છે ? “એકદમ બરાબર છે.” કહીને વિદ્યાધર પોતાની વિદ્યા સિદ્ધ કરીને બોલ્યો, “તમારા જેવા ગુણી પુરુષ ભાગ્યે જ હોય છે. પણ મારા સારા ભાગ્યને લીધે તમે મળ્યા અને મારું કાર્ય સિદ્ધ થયું. હવે મારે મારા શત્રુની ખબર લેવા જવું પડશે. વિલંબ કરવો પાલવે તેમ નથી. તમારા ઉપકારના બદલામાં મારી પાસેથી આ વૈક્રિય વિદ્યાને ગ્રહણ કરો જે પાઠ કરવાથી જ સિદ્ધ થશે.”
રાજકુમાર બંને વિદ્યાઓથી શોભતો આગળ ચાલ્યો અને સુપ્રતિષ્ઠપુર નગરે આવી પહોંચ્યો. વિદ્યાધરને સહાય કરવાથી તેના મનમાં હર્ષ હતો. પરોપકારીઓનો સ્વભાવ જ એવો હોય છે કે જેઓ પારકા પર ઉપકાર કરીને રાજી થાય છે.
