________________
ધ્યાનાવસ્થામાં ઝિલાયેલ આ ગ્રન્થને ધ્યાનની પૃષ્ઠભૂ વિના આપણે
ભીતર નહિ ઉતારી શકીએ. અવતરણનો ક્રમ આવો રહે : પાંચ-સાત કડીઓનો અર્થ ખ્યાલ છે. હવે ધીરે ધીરે એ કડીઓને ગુનગુનાવો, દોહરાવો. ઘૂંટો. માત્ર તમે છો અને કડીઓ છે. તમારા પૂરા અસ્તિત્વનો કબજો એ પંક્તિઓ લઈ લેશે.
તમે એમાં ડૂબ્યા, ઓગળ્યા, એકાકાર બન્યા. એકાગ્રતા તૂટી તો ફરી કડીઓને ગુનગુનાવી. ફરી વહો.
આ ગ્રન્થ સાધકને ક્યાં પહોંચાડવા માગે છે ? આત્માનુભૂતિ સુધી. ‘કૈવલ આતમ-બોધ’... ફક્ત આત્માનુભૂતિ.
કઈ રીતે આત્માનુભૂતિ મળે ? કઠોપનિષદ્ કહે છે : આત્માનુભૂતિ પ્રવચન શ્રવણ વડે ન મળે, ન બુદ્ધિ વડે, ન ઘણા ગ્રન્થોના વાંચન વડે.
અનુભવાષ્ટકમાં જ્ઞાનસાર પ્રકરણ પણ કહે છે : નિર્બુદ્ઘ બ્રહ્મને- આત્માને - તમે નિર્ધદ્ઘ અનુભવ વિના કેમ જાણી શકો ?
વિચારો દ્વન્દ્વ પેદા કરે છે. એટલે જ સાધકે વિકલ્પોની ચુંગાલમાંથી છૂટવા અભ્યાસ કરવો જોઈએ.
-
શું છે વિકલ્પો ? — સિવાય કે ધુમ્મસ. આત્મજ્ઞાનનો સૂર્ય ઝળહળી ઊઠતાં જ એ ધુમ્મસ છંટાઈ જાય છે.
(૧) નાયમાત્મા પ્રવનનેન તથ્યઃ, ન મેધયા, ન વહુના શ્રુતેન। (૨) પશ્યતુ બ્રહ્મ નિર્દેન્દુ, નિર્દેન્દાનુભવં વિના /
સમાધિ શતક
|
૪
