________________
પરમાત્માનું દર્શન ઃ નિર્વિકલ્પતાની પૃષ્ઠભૂ પર. ચિત્તની તરંગાયિત દશા ગઈ. પ્રભુસ્વરૂપની / પ્રભુગુણોની છબી ચિત્તની નિસ્તરંગ સપાટી પર ઝલકી. સમાધિરસનું પ્રતિબિમ્બન...
નિર્મળ હૃદયની ભોમકા પર પ્રભુના સમાધિરસનું પ્રતિબિમ્બ્રિત થવું. જ્ઞાનસાર પ્રકરણ આ પ્રક્રિયાને વર્ણવતાં કહે છે કે ક્ષીણવૃત્તિ, નિર્મળ અન્તરાત્મદશાની પૃષ્ઠભૂ પર ધ્યાનદશામાં પ્રભુગુણોનું પ્રતિબિમ્બન પડે છે.(૧)
‘દીઠો સુવિધિ જિલંદ સમાધિરસે ભર્યો હો લાલ...’ સમાધિરસથી પૂર્ણ પરમાત્મસ્વરૂપનું દર્શન કોણ કરી શકે એની વાત ઉપર આવી... ક્ષીણવૃત્તિતા (ક્ષીણવિચારતા / ઓછા વિકલ્પોવાળી દશા)ને કારણે હૃદયની ભોમકા રાગ, દ્વેષ, અહંકારના ડાઘડૂધ વગરની, નિર્મળ બને. આવો સાધક ધ્યાનદશામાં આવે ત્યારે તો એની ચિત્તદશા વધુ નિર્મળ બનેલી હોય... એ સમયે પ્રભુના સમાધિરસનો આછો સો અનુભવ એને થઈ રહે.
રાજાને ત્યાં બે ચિત્રકારો આવ્યા. બેઉને સામ-સામી પરશાળ ચીતરવા માટે અપાઈ. વચ્ચે પડદો. ખબર ન પડે કે બેઉ ચિત્રકારો શું કરે છે.
શું
છ મહિના થયા. બેઉ ચિત્રકારોએ રાજાને કહ્યું : અમારી ચિત્રકળાને આપ હવે જુઓ. રાજા આવ્યા. વચ્ચેનો પડદો દૂર થયો. રાજા નવાઈમાં ડૂબી ગયા. બેઉ બાજુ એક જ સરખું ચિત્ર... કેવી રીતે આ બન્યું ? પછી
(૧) માવિવ પ્રતિચ્છાયા, સમાવત્તિ: પરાત્મનઃ ।
ક્ષીળવૃત્તૌ ભવેત્ ધ્યાના-વન્તરાત્મનિ નિર્મલે ॥ - જ્ઞાનસાર.
સમાધિ શતક ૧૫૨
