________________ ભાવનામૃતII : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ ‘શાસ્ત્ર સર્વાર્થસાધનમ્ - સર્વપ્રયોગનનિષ્પત્તિદેતુઃ | - શાસ્ત્ર સર્વે પ્રયોજનો (કાર્યો) ની સિદ્ધિનું સાધન (હેતુ) છે. શાસ્ત્ર દ્વારા આત્મહિતકર સર્વે પણ પ્રયોજનો સિદ્ધ થાય છે. શાસ્ત્ર નિર્દિષ્ટ વિધિના પાલનથી અને નિષિદ્ધના નિવર્તનથી અર્થાત્ હિતની પ્રવૃત્તિ અને અહિતની નિવૃત્તિથી આત્મલક્ષી સર્વે પણ કાર્યો સિદ્ધ થાય છે. શાસ્ત્રનિર્દિષ્ટ ઉપાયોના સેવનથી આત્મા કર્મનિર્જરાને સાધે છે. એના યોગે આત્મા સદ્ગતિની પરંપરા સર્જતો મોક્ષનગરે પહોંચી જાય છે. આથી જ મોક્ષમાર્ગના સાધકે કોઈપણ વિષયમાં પ્રવૃત્તિ કે નિવૃત્તિ શાસ્ત્રાધારે જ કરવાની છે. કોઈપણ વિચાર-માન્યતાનું ઘડતર પણ શાસ્ત્રાધારે જ કરવાનું છે. આત્મલક્ષી અને આરાધનાલક્ષી તમામ ભાવોઆશયો પણ શાસ્ત્રસાપેક્ષ જ રાખવાના છે. જગતના કોઈપણ પદાર્થની મૂલવણી (હેય કે ઉપાદેય, કર્તવ્ય કે અકર્તવ્ય, પ્રાપ્તવ્ય કે અપ્રાપ્તવ્ય રૂપે જે મૂલવણી) કરવાની છે, તે શાસ્ત્રની નજરે જ કરવાની છે. આરાધના સંબંધી વિધિ-નિષેધો, આરાધના માટેનો કાળનિર્ણય-દિનનિર્ણયતિથિનિર્ણય આદિ સર્વે પણ શાસ્ત્રના આધારે જ નક્કી કરવાના છે. આથી જ વિ.સં. 1976 માં ખંભાત મુકામે આયોજાયેલા તપાગચ્છીય શ્રમણસંમેલને સર્વસંમતિથી કરેલા દેવદ્રવ્ય સંબંધી આઠ ઠરાવો પૈકીના પ્રથમ ઠરાવમાં સ્પષ્ટપણે ઠરાવ્યું હતું કે - શાસ્ત્ર (સાક્ષા–અનંતર અને પરંપરરૂપ) વિના કોઈપણ જાતની સિદ્ધિ જ નથી.” - પૂર્વકાલીન મહાપુરુષોએ પણ એક જ અવાજે શાસ્ત્રને જ આગળ કર્યું છે. - પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રીયશોવિજયજી મહારાજાએ બત્રીસી ગ્રંથમાં ચિત્તશુદ્ધિને પામવા અને અખંડ રાખવા માટે શાસ્ત્ર ઉપર આદર રાખવાનું ભારપૂર્વક જણાવ્યું છે. આ રીતે આપણા સૌ માટે શાસ્ત્ર જ એક માત્ર પરમ આધાર છે, શાસ્ત્ર જ પ્રમાણ છે અને શાસ્ત્ર જ રક્ષક છે.
