________________ 148 ભાવનામૃત-II : અનુકૂળ મધ્યસ્થભાવ-પ્રતિકૂળ મધ્યસ્થભાવ વેશ્યા પાસે પણ રૂપ-ઉદારતા આદિ હોઈ શકે છે. પણ તેના વખાણ ન થાય. વળી, જાહેર પ્રશંસામાં જેની પ્રશંસા થાય છે તેને પ્રોત્સાહન મળે છે. તેથી એક યા બીજી રીતે જો માર્ગવિરુદ્ધ કાર્યોને પ્રોત્સાહન મળે, તો અનર્થ થઈ જાય છે. તેથી જાહેરમાં પ્રશંસા કરવાની નથી. - બીજી એક વાત નોંધનીય છે કે - આપણા ગુણાનુરાગને ખીલવવા-પુષ્ટ કરવા કોઈના પણ માર્ગાનુસારી ગુણોની અનુમોદના કરવી એ જુદી ચીજ છે અને માર્ગમાં નથી એવા મિથ્યામતિનો પરિચયસંપર્ક ન કરવો - તેમની પ્રશંસા ન કરવી, એ જ્ઞાનીઓની આજ્ઞા પણ ધ્યાનમાં રાખવાની છે. સમ્યક્તની પ્રાપ્તિ-રક્ષા માટે એ ખૂબ જરૂરી છે. વિશેષમાં... માર્ગાનસારીપણું અન્યદર્શનમાં રહેલા જીવોને પણ સંભવે છે. પરંતુ તેમનું ચિત્ત જૈનશાસનનને અનુસરતું જ હોય. તેઓ તેવા પ્રકારના જ્ઞાનાવરણીય કર્મના અલ્પ ક્ષયોપશમને કારણે વાસ્તવિકતાને સમજી શકતા નથી. તેથી પોતાના દેવને (વીતરાગ ન હોવા છતાં) વીતરાગ માનીને પૂજે છે, પોતાના (આરંભમાં બેઠેલા) ગુરુને પણ નિગ્રંથ માનીને આરાધે છે અને તેઓના યજ્ઞાદિ ધર્મને પણ અહિંસામય માનીને પાળે છે. છતાં વાસ્તવિકતા સમજાય તો પોતાના ખોટા માર્ગને છોડવાની તૈયારીવાળા હોય છે. તથા અન્યદર્શનીઓનું માર્ગાનુસારીપણું સમ્યક્તની પૂર્વાવસ્થા સ્વરૂપ હોય છે અને તેથી જ તેમનું ચિત્ત જૈનશાસનને અનુસરતું હોય છે. એક વાત ઉલ્લેખનીય છે કે, ત્યાં રહીને તેઓ યોગની ચોથી દૃષ્ટિ સુધી જ પહોંચી શકે છે. તે પછી તેમને તેમના અસત્યનો - ભ્રાન્તિઓનો અવશ્ય ત્યાગ કરવો જ પડે છે. કદાચ કોઈક ત્યાં જ રહીને સમ્યગ્દર્શન પામીને યાવત્ મોક્ષમાં પહોંચી જાય એવું બને પણ તેમાં તે જીવે અંદરથી તો અસત્યનો-ભ્રાન્તિઓનો અવશ્ય ત્યાગ કરવો જ પડે છે. કદાચ કોઈક ત્યાં જ રહીને સમ્યગ્દર્શન પામીને યાવત્ મોક્ષમાં પહોંચી જાય એવું બને પણ તેમાં તે જીવે અંદરથી તો અસત્યનો
