________________ 434 સાપક્રમ = ઉપકમ સહિત. | જો આયુષ્ય બાંધતી વખતે ઉપકમ એટલે શસ્ત્રાઘાત આદિ પરિણામ તીવ્ર હોય તે આયુષ્યબાદ નિમિત્તો કે જેનો ઉપક્રમ | નો બંધ ગાઢ થાય છે. આના પરિણામે શસાદિ બાહ્ય ઉપકમનાં આઘાત લાગતાં જ આયુષ્ય નિમિત્તો મળવા છતાં પણ સમાપ્ત થઈ જાય, તૂટી જાય તે આયુષ્ય તૂટતું નથી. અર્થાત્ સેપક્રમ આયુષ્ય. બંધકાળની મર્યાદા ઘટતી નથી. એટલે બધેલી આયુષ્યસ્થિતિ જે આયુષ્યને ભેગકાળ પૂરેપૂરી ભેગવે. આયુષ્યકાળ બંધકાળની સ્થિતિની મર્યાદાથી પૂરો થયા પછી જ મરે. આ ઓછો હોય તે અપવર્તનીય પ્રમાણે જેને ભેગકાળ અને આયુષ્ય કહેવાય છે. અપવર્તનીય | સ્થિતિકાળ બને સરખા હોય આયુષ્યવાળાને શસ્ત્રાદિ ઉપક્રમ- 1 તે અનપવર્તનીય આયુષ્ય. વાળા કેઈ ને કઈ નિમિત્ત મળી રહે છે. જેના કારણે અકાળ અનપવર્તનીય આયુષ્યને શસ્ત્રાદિ ઉપક્રમના ગમે એટલા નિમિત્ત મળે છતાં પણ આયુષ્ય વર્તમાનકાલિક આપણું સર્વ નિયતકાળ-મર્યાદાની પહેલાં પૂર્ણ મનુષ્યનું તથા પશુ-પક્ષી આદિ થતું જ નથી. તિર્યચેનું આયુષ્ય સેપકમ શૌrvinતવરમદ્યત્તમપુરહોય છે. શાસ્ત્રાદિ ઉપક્રમનું षासंख्येयवर्षायुषोऽनपवाનિમિત્ત મળતાં તૂટી જાય. જેમનું | યુષ તત્વાર્થસૂત્ર તથા શ્રીઆવનિરુપકેમ કહ્યું છે તે સિવાય | શ્યકનિયુક્તિમાં કહ્યું છે કે— બાકીના સર્વ સંસારી જીન “રેવા જોરથા વા ૩idવા. નિરુપકમ પણ હોઈ શકે અને સાડા ચ તિરિયમનુ” સેપક્રમ પણ હેય. દેવતા, નારકી, અસંખ્યવર્ષના આયુષ્યવાળા તિર્યંચે તથા
