________________
પ્રથમ વિનય શ્રુત અધ્યયનમાં વિનય મૂળ ધર્મ બતાવ્યો છે બીજા પરિષહ અધ્યયનમાં પરિષહ સહન કરવાના બાવીશ ભેદ બતાવ્યા છે. ત્રીજા ચાતુરંગીય અધ્યયનમાં મનુષ્યભવની દુલભતા, આર્યક્ષેત્ર, સદગુરુને યોગ, શ્રદ્ધા અને સંયમમાં ઉત્સાહ વગેરે જણાવ્યું છે. પાંચમા અધ્યયનમાં અશુભ કર્મના કડવા ફળે બતાવી અપ્રમત્ત થવાને ઉપદેશ છે.
તેમજ અકાળમરણ, બાલપંડિતમરણ અને પંડિત મરણની વ્યાખ્યા સમજાવી છે. છઠ્ઠા અધ્યયનમાં સુલક મુનિનું સ્વરૂપ, જ્ઞાનદિયાની સાધનાથી મોક્ષ મળે તે જણાવ્યું છે, સાતમા અધ્યયનમાં કામગની વિનશ્વરતાદિ પાંચ મુદાઓ દષ્ટાંત સાથે જણાવ્યા છે. આઠમા અધ્યયનમાં સ્વયં બુદ્ધ કપિલ કેવળીનું ચરિત્ર છે અને નવમા અધ્યયનમાં નમિરાજર્ની ને ઈન્દ્રને સંવાદ છે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર અન્ય આગમ ગ્રંથની તુલનામાં વિશેષ પ્રસિદ્ધ છે. શ્રી જિનદાસગણિ, મુનિનેમિચંદ્ર, મુનિ ભાવવિજય, શાતિસૂરિ, મુનિ લક્ષમીવલભ આદિ મુનિવરોએ આ સૂત્રની ટીકાઓ રચી છે. તેમાંથી વિશેષ માહિતી ઉપલબ્ધ થઈ શકશે.
ઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં પ્રગટ થયેલી પ્રભુની અમૃતમય વાણી માત્ર સાધુઓને નહિશ્રાવકને પણ દેશવિહતી ધર્મના પાલનમાં અનન્ય પ્રેરક છે. આચારધર્મ જાણીને તેમાં પ્રવૃત્ત થવા માટે આ સૂત્રને સ્વાધ્યાય ચિંતન ને મનન માનવ જીવનના કલ્યાણ માટે દિશા સૂચન કરવાનું પુણ્ય કાર્ય કરે છે.
લિ. ડો, કવિન શાહ-બીલીમેારા
