________________
ભાવધારા પર ચડાવનારું મહત્વનું પરિબળ છે. ઇન્દ્રિય સંવરનો આચાર ચૂકીને પ્રસન્નચંદ્ર રાજર્ષિએ કર્મેન્દ્રિયના ઉપયોગને બે દૂતોના વાર્તાલાપ તરફ વાળ્યો તો અશુભ ભાવધારાને કેવો સ્ટાર્ટ મળી ગયો! અને, મુંડિત મસ્તકના આચારે તે વેગવંતી ભાવધારાને રીવર્સ-ગેર આપ્યો ! આમ, શુભ કે અશુભ આચાર શુભ કે અશુભ ભાવધારાનો પ્રારંભ અને વૃદ્ધિ કરે છે.
આચારધર્મનો આવો અજબગજબનો પ્રભાવ હોવાથી અરિહંત પરમાત્માના શાસનમાં આચારધર્મનું અદકેરું સ્થાન છે. શ્રી આચારાંગસૂત્ર, શ્રી કલ્પસૂત્ર, ઓધનિર્યુક્તિ પિંડનિર્યુકિત, શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર વગેરે અનેક આગમ ગ્રન્થોમાં અને શ્રીપંચવસ્તુ, ધર્મસંગ્રહ, ધર્મબિન્દુ, ચતિદિનચર્યા વગેરે અનેકાનેક પ્રકરણ ગ્રન્થોમાં ખૂબ વિસ્તારથી આચારમાર્ગ અને સાધુસામાચારીનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે.
આચારની થિઅરીને શાસ્ત્રીય પરિભાષામાં જ્ઞપરિઝા કહેવામાં આવે છે. અને, પ્રેકટીકલ આચારચર્ચા પ્રત્યાખ્યાન પરિજ્ઞા કહેવામાં આવે છે. આચારમાર્ગના પ્રતિપાદન માત્રથી જ્ઞાની ભગવંતોએ તોષ ન માન્યો. તે આચારોનું ચુસ્ત પાલન સ્વયં પોતાના જીવનમાં કર્યું અને અનેક જીવોને આચારમાં જોડ્યા. પરંતુ અવસર્પિણી કાળનો ઘસારો પ્રત્યેક સારી ચીજને લાગવાનો જ. તેમાં આચારધર્મ પણ બાકાત ન રહી શકે. પડતા કાળના પ્રભાવે આચાર પાલનમાં થોડી ન્યૂનતા આવે તે સહજ છે.
આચારમાર્ગ એ ધર્મશાસન નામના રાજાનો મહેલ છે. અને, જયારે જયારે આ મહેલને ઘસારો પહોંચ્યો ત્યારે પાળે-પળાવે પંચાચારની પ્રખ્યાતિને વરેલા પૂજ્ય આચાર્ય ભગવંતોએ આ ભવ્ય મહેલનું રિનોવેશન કરવાનું પોતાનું ઉત્તરદાયિત્વ નીભાવ્યું છે. ક્રિોધ્ધાર કે આચાર મર્યાદાપટ્ટકના માધ્યમથી સુવિદિત સૂરિવએ. આચારમાર્ગની દઢતા અને ગચ્છના અનુશાસનની ગંભીર જવાબદારી
સુપેરે વહન કરી છે. આવા ક્રિચોદ્વાર કે મર્યાદાપટ્ટકો શાસન પ્રસિદ્ધ 9 જીતવ્યવહારની ગરિમાને ધારણ કરે છે. જેના શાસનમાં જિત વ્યવહારને ૦
©
A19.
