________________
પંચસૂત્ર
૧૧૬
ચોથું સૂત્ર
રૂતિ પત્રજ્ઞાપરિપાનસુરં સમ तत्र कृत्वा निरवशेष कृत्यं यदुचितं महासत्त्वानां विधूतरजोमलः बध्यमानप्राग्बद्धकर्मरहितो व्यवहारतः सिद्ध्यति, बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति, सर्वदुःखानामन्तं करोतीति । अत्र सिध्यति सामान्येनाणिमाद्यैश्वर्यं प्राप्नोति । बुध्यते केवली भवति । मुच्यते भवोपग्राहिकर्मणा । परिनिर्वाति सर्वतः कर्मविगमेन । किमुक्तं भवति ? सर्वदुःखानामन्तं करोति, सदा पुनर्भवाभावात् । यद्वा सिध्यति सर्वकार्यपरिसमाप्त्या । बुध्यते तत्रापि केवलाप्रतिघातेन । मुच्यते निरवशेषकर्मणा । परिनिर्वाति समग्रसुखाप्त्या । एवं सर्वदुःखानामन्तं करोतीति निगमनम् । नयान्तरमतव्यवच्छेदार्थमेतदेवम् । इति प्रव्रज्यापरिपालनासूत्रं समाप्तम् । तत्त्वतः प्रव्रज्यापरिपालनासूत्रं समाप्तम्
॥ इति पञ्चसूत्रकव्याख्यायां चतुर्थसूत्रव्याख्या समाप्ता ॥ સૂત્ર-ટીકાર્થ– અંતિમ ભવમાં મહાન જીવોને જે ઉચિત હોય તે સઘળાં કર્તવ્યો કરીને રજથી અને મલથી રહિત બનેલો તે સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે, મુક્ત થાય છે, પરિનિર્વાણ પામે છે. આ રીતે તે ફરી જન્મ ન થવાના કારણે સર્વ દુઃખોનો અંત કરે છે.
રજ બંધાતાં કર્મો. મલ પૂર્વે બંધાયેલાં કર્મો. સિદ્ધ થાય છે=અણિમાદિ લબ્ધિઓને પામે છે. બુદ્ધ થાય છે કેવલજ્ઞાન પામે છે. મુક્ત થાય છે=ભવોપગ્રાહી કર્મોથી મુક્ત બને છે. પરિનિર્વાણ પામે છે=બધી તરફથી કર્મો દૂર થાય છે. અથવા સર્વ કાર્યોની સમાપ્તિ થવાથી સિદ્ધ થાય છે. અપ્રતિહત ( ક્યાંય રુકાવટ ન થાય તેવા) કેવલ જ્ઞાનથી બુદ્ધ થાય છે. સર્વ કર્મોથી મુક્ત થાય છે. સંપૂર્ણ સુખની પ્રાપ્તિથી પરિનિર્વાણ પામે છે. પ્રબ– નિશ્ચયનયથી આત્મા સિદ્ધ, બુદ્ધ, મુક્ત અને પરિનિર્વાત છે જ, તો
