________________
સુમુક્ષુનું સર્વપ્રથમ કર્તવ્ય
સંબંધમાં આત્મજ્ઞાનસંપન્ન પરમતત્વજ્ઞ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી ઉપદેશ છે કે–
જે મુમુક્ષુછવ ગૃહસ્થ વ્યવહારમાં વર્તતા હોય, તેણે તે અખંડ નીતિનું મૂળ પ્રથમ આત્મામાં સ્થાપવું જોઈએ, નહીં તે ઉપદેશાદિનું નિષ્ફળપણું થાય છે.
“વ્યાદિ ઉત્પન્ન કરવા આદિમાં સાંગોપાંગ ન્યાયસંપન્ન રહેવું તેનું નામ નીતિ છે. એ નીતિ મૂતાં પ્રાણ જાય એવી દશા આવે ત્યાગ વૈરાગ્ય ખરા સ્વરૂપમાં પ્રગટે છે અને તે જ જીવને સત્પરુષના વચનનું તથા આજ્ઞાધર્મનું અદૂભુત સામર્થ્ય, માહાસ્ય અને રહસ્ય સમજાય છે અને સર્વ વૃત્તિઓ નિજપણે વર્તવાને માર્ગે સ્પષ્ટ સિદ્ધ થાય છે.
વારંવાર, પળે પળે તથા કાર્યો કાયે સાવચેતીથી નીતિ આદિ ધર્મોમાં વર્તવું ઘટે છે. પ્રત્યક્ષ પુરુષો નિશ્ચય છે, તેને પ્રથમ ભૂમિકામાં એ નીતિ મુખ્ય આધાર છે.
આ વાત પર વારંવાર મુમુક્ષુઓએ લક્ષ કર્તવ્ય છે. કઠણ વાત છે માટે ન બને, એ કલ્પના મુમુક્ષુને અહિતકારી છે અને છેડી દેવા છે.” (પ. ૪૯૬)
દેહને વિષે આત્મબુદ્ધિ અને આત્માને વિષે દેડ બુદ્ધિ એવી જે વિપર્યાસ બુદ્ધિ તેનું બળ કેમ ઘટે તે વિષે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી વહે છે કે – “
