Page Text
________________
ચૌલુકયકાલીન અભિલેખા : પ્રાસ્તાવિક વિશ્લેષણુ
૧૫.
જો (૧૬૧) અને શો (૧૬-૮)માં પિંડમાત્રા નીચલે છેડેથી જમણી તરફ વળેલી છે. ઢો (૧૬-૬)માં પિંડમાત્રાનેા ગાળ મરેડ પ્રયાાયેલા છે.
A
સંયુકતાક્ષરોનાં લક્ષણા : (આકૃતિ ૩)
સંયુક્તાક્ષરા (સ યુક્ત વ્યંજના) ના મરેાડનું નિરીક્ષણ કરતાં તેને આધારે તેમનાં કેટલાંક લક્ષણા નજરે પડે છેઃ
(૧) અનુ મૈત્રક ઢાલની પ્રચલિત ત્રણ પદ્ધિતિએ જ આ કાલના વ્યંજના જોડાયેલાં જણાય છે : (૧) પૂર્વ વ્યંજનની નીચે ઉત્તર વ્યંજનને સીધા ઊભા જોડવાની પ્રથા, જેમ કે (૧, ૧,) (૧-૬), મા (૨–૩), મૈં (૩–૧), જ્ઞ (૪–૧), ૩૩ (૫–૧), ત્રી (૭–૫)માં. (૨) પૂર્વ વ્યંજનના છેડે સામાન્ય રીતે એ ટાચવાળા ઉત્તર વ્યંજનની ડાખી ટાંચ જોડવાની પદ્ધતિ, જેમ કે ય' (૧–૩), રમ્ય (૨–૫), ૫ (૪–૩), ત્ય’ (૭–૧), ૫ (૯-૩), ય (૧૭–૧) વગેરે. (૩) પૂર્વ વ્યંજનની જમણી ઊભી રેખા સાથે ઉત્તર વ્યંજનની ડાખી રેખા એકાકારે જોડવાની પદ્ધતિ, જેમ કે થય (૧-૫), ક્ષ્મી (ર–૪), રત્ન (૭–૮), સ્ત્ય (૧૩–૫) વગેરે.
આ કાલ દરમ્યાન આ ત્રણે પદ્ધતિઓને પ્રયાગ થતા હતા, પરંતુ તેમાં સૌથી વિશેષ પ્રથમ પદ્ધતિ પ્રયાનતી.
(૨) ય ના પ્રાચીન મરેાડ ઉત્તર વ્યંજન તરીકે કયાંક પ્રયેાાયેલા નજર પડે. છે. જેમ કે રમ્ય (૨-૫), ન્ય (૨-૭), ય, (૩-૨), ન્ય (૫-૭) વગેરે. (૩) કેટલાક વ્યંજનેામાં વણુના વિકસિત સ્વરૂપ હેાવા ઉપરાંત તેમના પ્રાચીન મરેડ પણ પ્રયેાજવામાં આવતા. જેમ કે બ્ર્ય (૩-૨), ય (૫-૭), 7 (૬-૬) વગેરે.
(૪) સંયુક્તાક્ષરા સ્વાભાવિક રીતે સપ્રમાણ છે. તેમ છતાં કયારેક તેમાં અનિયમિતતા જણાય છે. જેમ કે ૬ (૩૩), છે (૩-૫), સ્ત્ય (૭-૩) વગેરે. (૫) આ વ્યંજના સામાન્ય રીતે કલાત્મક મરાડ પણું ધરાવે છે, જેમાંના કેટલાકમાં તા એ ખાસ તરી આવે છે. જેમ કે સ્ય (૭-૨), થૈ (૧૦૩), ñ (૧૨-૫), ૯ (૧૬-૪), ૨ (૧૭-૧) અને સ્ત્ર (૧૭-૩) વગેરે.
આમ ચૌલુક્રયઢાલીન સંમુક્તાક્ષરા એક ંદરે તેમની અર્વાચીન નાગરી. અવસ્થાએ પહેાંચ્યા હતા.
| SR No. | 023317 |
| Book Title | Gujaratna Chaulukya Kalin Abhilekho |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Varsha Gaganvihari Jani |
| Publisher | Lilaben K Jani |
| Publication Year | 1991 |
| Total Pages | 362 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 36 MB |