________________
ચિંતામણિ રત્ન સમાન મનુષ્ય ભવ હાથથી ગયો તે ફરીને પામ મહા દુર્લભ સમજશે. અર્થાત્ તે કાર્ય ઉપરના સરસવ જુદા કરવા કરતાં પણ કઠિન સમજશે.
દષ્ટાંત બીજું. એક લાખ જન પ્રમાણુવાળા દ્રહમાં એક મેટે કાચબે રહેતે હતો. તેણે એકદા પ્રસ્તાવે વાયરાના ગે સેવાળ ફાટે થકે આકાશમંડળને વિષે આ શુદિ પુનમની રાત્રે સકલકળાએ સંપૂર્ણ અને ચક્ષુને આનંદકારી ચંદ્રમા દીઠો. તેથી મનમાં ખુશી થયે. પછી તે પોતાના કુટુંબને દેખાડવા માટે ફરી પાણીમાં ડુબકી ખાઈને કુટુંબને તેડવા ગયે અને તેડી લાવ્યા. તેટલામાં વાયુના ગે શેવાળ મળી ગઈ. તેથી ચંદ્રમાનાં દર્શન થઈ શક્યા નહીં. હવે તે શેવાલમાં જ્યારે ફાટ પડે ત્યારે ચંદ્રમાના દર્શન થાય. તે ફાટ કાંઈ જલદી પડતી નથી. કદાચ દેવતાની સહાયથી ફરીથી તેમાં ફાટ પડે ને કાચબાનું કુટુંબ ચંદ્રના દર્શન કરે પરંતુ મનુષ્ય ભવ હારી ગયા તે મળી શકે નહીં.
દષ્ટાંત ત્રીજું. સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર અર્ધી રાજ પ્રમાણ ભૂમિને રૂંધીને પડ્યો છે. તેમાં તેની પૂર્વ દિશાએ ધું સરું નાખીએ અને પશ્ચિમ દિશાએ સમલ નાખીએ, તે બંને વસ્તુ કેવી રીતે ભેગી થાય અને ધુંસરાના છિદ્રમાં સમેલ ક્યારે પ્રવેશ કરે ? કારણ જે અસં.
ખ્યાતા દ્વીપ સમુદ્રો બમણું બમણું પ્રમાણુવાળા છે, તેમાં છેવટ અસંખ્યાતા જનને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે. તેમાં
ક્યાં પત્તો લાગે ? છતાં દેવતાની સહાયથી ધુંસરાના છિદ્રમાં સમલ પ્રવેશ કરે, પરંતુ હાથથી ગુમાવી દીધેલ મનુષ્ય ભવ : કરીને મળે નહીં.
