________________
હોવાથી તત્ત્વની પ્રતિપત્તિ(અભ્યપગમ-સ્વીકાર...)ને અનુકૂળતા પ્રાપ્ત થવાથી તત્ત્વજિજ્ઞાસા તારાદષ્ટિમાં હોય છે. ખેદાદિ આઠ દોષોનું વર્ણન અને અદ્વેષાદિ આઠ ગુણોનું વર્ણન આ પૂર્વે કર્યું છે. (જુઓ બત્રીશી નં. ૧૮ અને ૨૦) તેમ જ ષોડશક એક પરિશીલન'માં વિસ્તારથી ક્યું છે. જિજ્ઞાસુઓએ ત્યાંથી જ તે જાણી લેવું જોઈએ. યોગદષ્ટિ એક પરિશીલનમાં પણ વિસ્તારથી એ વિષયમાં જણાવ્યું છે. ૨૨-૧ાા
તારાદષ્ટિમાં યોગના બીજા અડભૂત નિયમની પ્રાપ્તિ થાય છે. એ નિયમનું સ્વરૂપ વર્ણવાય છેनियमाः शौचसन्तोषौ स्वाध्यायतपसी अपि । देवताप्रणिधानं च योगाचार्यैरुदाहृताः ॥२२-२॥
શૌચ સંતોષ સ્વાધ્યાય તપ અને દેવતાનું પ્રણિધાન આ પાંચ નિયમ છે-એમ યોગાચાર્યોએ જણાવ્યું છે-આ પ્રમાણે બીજા શ્લોકનો અર્થ છે. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કેશુચિત્ર સ્વરૂપ શૌચ છે. બાહ્ય અને આત્યંતર ભેદથી એ શૌચ બે પ્રકારનું છે. માટી અને પાણી વગેરેથી કાયાનું પ્રક્ષાલન કરવા સ્વરૂપ બાહ્ય શૌચ(પવિત્રતા) છે અને આત્યંતર શૌચ, મૈત્રી પ્રમોદ વગેરે ભાવનાથી ચિત્તનું પ્રક્ષાલન કરવા સ્વરૂપ છે.
સંતુષ્ટિ સ્વરૂપ સંતોષ પ્રસિદ્ધ છે. પ્રણવ(ગ) પૂર્વક મંત્રોના જાપ સ્વરૂપ સ્વાધ્યાય છે. કુછુ અને ચાંદ્રાયણ વગેરે તપ છે. કછૂતપ અને ચાંદ્રાયણ તપ વગેરે તપનું
