Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI mahArAjA viracita lAlAsTiIzI thIjI puSiItavI :saMkalana pU.A.bha.zrI.vi. candraguptasU.ma. : prakAza88 zrI aMrtakAnta prakAzana jenArIlijIyasa TrasTa
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImadyazovijayajI mahArAjAviracita'dvAtrizat-TvAtriMziSThA' prakaraNA ta tArAditraya batrIzI-eka pariddhina (22 : parizIlana : pU. paramazAsanaprabhAvaka pUjyapAda sva.A.bha.zrI.vi. rAmacandrasU. ma.sA. nA paTTAlaMkAra pU. sva. A. bha. zrI.vi. muticandrasU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. sva. A. bha. zrI. vi. amaraguptasU. ma. sA. nA ziSyaratna pU. A. bha. zrI. vi. candraguptasU. ma. : prakAzana : zrI anekAnta prakAzana jaina rIlIjIyasa TrasTa eka sagRhastha - muMbaI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tArAditraya batrIzI-eka parizIlana - 22 AvRtti - prathama : prakAzana : vi. saM. 2060 nakala - 1000 zrI anekAnta prakAzana- jena rIlIjIyasa TrasTa : prAptisthAna : zA. sUryakAnta caturalAla jatInabhAi hemacaMda zAha mu. po. murabADa (ji. ThANe) 'kamala' chAparIyArI : mahIdharapurA, surata - 395003 mukuMdabhAI Ara. zAha vijayakara kAMtilAla jhaverI 5, navaratna le premavardhaka phleTsa navA vikAsagRha mArga navA vikAsagRha mArga-pAlaDI pAlaDI- amadAvAda-7 amadAvAda- 380007 pramoda choTAlAla zAha 102, vorA AziSa, 5. solIsITara roDa, malADa (IsTa), muMbaI-400 097. : Arthika sahakAra : eka sahastha - muMbaI : mudraNa vyavasthA : kumAra 203 kenTa gArDana, jAmalI galI, borIvalI (vesTa), muMbaI-92. phona : 3107 8540
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ parizIlananI pUrve.. anaMtopakArI zrI arihaMta paramAtmAnA paramatAraka zAsananI ekamAtra ArAdhanAthI ja mokSanI prApti thAya che. e mosaikalakSI ArAdhanA karavAnI bhAvanA hovA chatAM dareka ArAdhaka mumukSu AtmAne tathAbhavyatyAdinA yoge ArAdhanAnI sAmagrI ekasarakhI maLI jatI nathI. maLelI sAmagrIno zrI vItarAgaparamAtmAnI paramatAraka AjJA mujaba upayoga karI letAM AvaDe to uttarottara viziSTa sAmagrInI prApti dvArA krame karI AtmAne mokSaprApti saraLa bane che. AtmAnA A vikAsakramanI vAta yoganI ATha daSTiomAM samAI che. mitrAdi daSTionI avasthAnuM varNana AraMbheluM che. A pUrve mitrAbatrIsImAM 'mitrAdaSTinuM varNana karyuM che. A batrIsImAM tArA, balA ane dIprA : A traNa daSTionuM varNana karAya che. bIjI tArA'daSTimAM chANAnA agninA kaNa jevo bodha hoya che. yoganA ATha aMgamAMthI bIjA niyama'nI prApti thAya che. yoganA adveSAdi ATha guNomAMthI bIjA guNa svarUpe tattvajijJAsAnI prApti thAya che ane yoganA avarodhaka evA khedAdi doSomAMthI uga nAmano doSa jAya che. zauca saMtoSa svAdhyAya tapa ane IzvaranuM praNidhAna : A pAMca niyamonuM svarUpa varNavIne tenA phaLanuM varNana pAtaMjala yogasUtranA AdhAre kyuM che. A daSTimAM avicchinna (akhaMDapaNe) yogakathAnI prIti thAya che. te eka tArAdaSTinI adbhuta siddhi che. azubha pravRttinA abhAve bhavano bhaya raheto nathI. potAnA vikala AcaraNathI trAsa pAme che. yogIonA vizuddha AcaraNane joIne A kaI rIte thAya.. ItyAdi prakAranI jijJAsA A daSTimAM thatI hoya che ane potAmAM prajJAno abhAva che ema mAnIne ziSTa puruSonA vacananuM prAmANya A daSTimAM bahumAnapUrvaka svIkArAya che. jethI trIjI balAdaSTine prApta karavA mATe khUba ja anukULatA maLe che... ItyAdinuM varNana nava zloka dvArA karAyuM che. | dazamA zlokathI trIjI balAdaSTinuM varNana karAya che. kASThanA agninA kaNa jevo ahIM bodha hoya che. Asana nAmanuM trIjuM yoganuM aMga hoya che. yoganA viSayamAM kSepa nAmanA doSano abhAva hoya che ane yoganA guNamAMthI tattvazuzruSA nAmano gusavizeSa prApta thAya che, je sAdhakane cothI daSTie laI javA mATenuM mahattvapUrNa sAdhana che.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asana, mepAbhAva ane tattvazuzraSAnuM phaLa yogasUtramAM je rIte varNavyuM che, te pramANe jaNAvIne paMdaramA zlokathI A daSTimAM prApta thatI anuSThAnanI puchatA jaNAvI che. soLamA zlokathI cothI dIprAdaSTinuM varNana zarU thAya che. ahIM dIpaprabhAsamAna bodha hoya che. utthAna nAmanA doSano abhAva hoya che. yoganA aDa tarIke prANAyAmanI prApti thAya che ane tattvazravaNa svarUpa guNanI prApti thatI hoya che. ethI madhura pANInA sicanathI jema bIjono prAdurbhAva thAya che, tema ahIM yogabIjono prAdurbhAva thAya che. prANAyAmanuM svarUpa yogasUtramAM jaNAvyA mujabanuM jaNAvIne tenI yogAtA kaI rIte che-tenuM varNana ahIM vistArathI karyuM che. te prANAyAma yoganI sAdhanAmAM badhA mATe upayogI banato na hovAthI bhAvaprANAyAmanuM ahIM varNana karyuM che, je yoganI sAdhanAmAM anivArya che-e spaSTa rIte jaNAvyuM che. A daSTimAM bhAvaprANAyAmanA kAraNe potAnA prANa karatAM paNa dharmanuM mUlya atyadhika che-e samajAya che. tethI dharma mATe prANano tyAga karavAnuM sarva pragaTe che...ItyAdinuM varNana karIne bAvIzamA zlokathI tattvazravaNanuM phaLa varNavyuM che. Ama chatAM arthAt tattvazravaNa karavA chatAM ahIM sUkSmabodha prApta thato nathI. kAraNa ke ahIM vedyavedyapadanI prApti thatI nathI. sUkSmabodhanA prayojaka evA e vedyasaMvedyapadathI viparIta evuM adyasaMvedyapada ja A daSTimAM hoya che. A banne padanuM spaSTa nirUpaNa ahIM karAyuM che. enA tAttvika ane atAtvika svarUpane jaNAvIne tethI AtmAnI je sthiti thAya che tenuM paNa varNana ahIM vistArathI karyuM che. aMte bhogasukhamAM Asakta banelA evA AtmAo A avedyasaMvedyapadanA kAraNe asat ceSTAothI potAnA AtmAne malina kare che e jaNAvIne avedyasaMvedyapadane jItavAno upAya darzAvyo che. e mujaba satsaka ane AgamanA yogane prApta karI; durgatiprada evA kaThora avedyasaMvedyapadane jItavA ApaNe sau prayatnazIla banI rahIe e ja eka zubhAbhilASA.. 'ratnapurI' malADa (IsTa) vai.va. 10 tA. 13-5-2004 A.vi. candraguptasUri
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha prArabhyate tArAditrayadvAtriMzikA | mitrAdaSTinuM nirUpaNa A pUrve karyuM. have tArA, balA ane dIprA-e traNa daSTionuM nirUpaNa karAya che tArAyAM tu manAk spaSTaM, darzanaM niyamAH zubhAH / anudvego hitArambhe, jijJAsA tattvagocarA / / 22 - 1 | "tArAdaSTimAM thoDuM darzana spaSTa hoya che; niyamo zubha hoya che; hitanA AraMbhamAM udvega hoto nathI; ane tattvanA viSayamAM jijJAsA hoya che...'-A pramANe prathama zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke A pUrvenI batrIzImAM mitrAdaSTinuM nirUpaNa karyuM. A batrIzImAM tArA, balA ane dIprA daSTinuM nirUpaNa karavAnuM che. emAM tArAdaSTinuM nirUpaNa A prathama zlokathI karAya che. mitrAdaSTimAM tRNanA agninA kaNa jevo bodha hovAthI darzana maMda hatuM. tenI apekSAe ahIM tArAdaSTimAM thoDuM spaSTa darzana che. kAraNa ke chANAnA agninA kaNa jevo bodha ahIM hoya che. yoganAM ATha aGgamAMthI bIjA niyama svarUpa aGganI prApti thAya che. jenuM svarUpa have pachI varNavAze. sAmAnyapaNe tenA, IcchA pravRtti sthiratA ane siddhine AzrayIne cAra prakAra che. prazasta e niyamonI prApti tArAdaSTimAM thAya che. yoganA bAdhaka evA khedAdi ATha doSomAMthI bIjo udvega nAmano doSa A dRSTimAM hoto nathI. tethI paralokasaMbaMdhI prazasta anuSThAnanI pravRtti svarUpa hitAraMbhamAM ahIM anudvega hoya che. tema ja tattvane jANavAnI IcchA svarUpa je jijJAsA guNa che; teno ahIM AvirbhAva thAya che. A pUrve tattva pratye adveSa siddha $$$$$ 1
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovAthI tattvanI pratipatti(abhyapagama-svIkAra...)ne anukULatA prApta thavAthI tattvajijJAsA tArAdaSTimAM hoya che. khedAdi ATha doSonuM varNana ane adveSAdi ATha guNonuM varNana A pUrve karyuM che. (juo batrIzI naM. 18 ane 20) tema ja SoDazaka eka parizIlana'mAM vistArathI kyuM che. jijJAsuoe tyAMthI ja te jANI levuM joIe. yogadaSTi eka parizIlanamAM paNa vistArathI e viSayamAM jaNAvyuM che. 22-1aaaa tArAdaSTimAM yoganA bIjA aDabhUta niyamanI prApti thAya che. e niyamanuM svarUpa varNavAya cheniymaaH zaucasantoSau svAdhyAyatapasI api / devatApraNidhAnaM ca yogAcAryairudAhRtAH // 22-2 // zauca saMtoSa svAdhyAya tapa ane devatAnuM praNidhAna A pAMca niyama che-ema yogAcAryoe jaNAvyuM che-A pramANe bIjA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che kezucitra svarUpa zauca che. bAhya ane AtyaMtara bhedathI e zauca be prakAranuM che. mATI ane pANI vagerethI kAyAnuM prakSAlana karavA svarUpa bAhya zauca(pavitratA) che ane AtyaMtara zauca, maitrI pramoda vagere bhAvanAthI cittanuM prakSAlana karavA svarUpa che. saMtuSTi svarUpa saMtoSa prasiddha che. praNava(ga) pUrvaka maMtronA jApa svarUpa svAdhyAya che. kuchu ane cAMdrAyaNa vagere tapa che. kachUtapa ane cAMdrAyaNa tapa vagere tapanuM
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarUpa bAramI yogapUrvasevA batrIzImAM jaNAvyuM che. (juo bAramI batrIzI zlo.naM. 19-18.) tyAMthI enuM svarUpa yAda karI levuM joIe. laukika tapanuM e svarUpa che. lokottaraprasiddha tapanuM svarUpa tenI apekSAe juduM che. sAmAnya rIte pAMca niyamo lokamAM prasiddha hovAthI lokaprasiddha tapanuM ahIM varNana che. Ama paNa mitrAdi cAra daSTio lokamAM paNa saMbhave che. tethI ahIM tArAdaSTimAM prApta thayelA niyamamAM aMtargata tapa, lokane AzrayIne jaNAvyo che. IzvarapraNidhAna svarUpa devatApraNidhAna che. jeTalAM paNa ApaNe satkarma karIe; te badhAMya satkarmonA phaLanI apekSA rAkhyA vinA tenuM paramAtmAne samarpaNa karavuM e IzvarapraNidhAna che. zauca saMtoSa svAdhyAya tapa ane IzvarapraNidhAna : A pAMcane pataMjalI vagere yogAcAryoe niyama tarIke varNavyA che. zauca saMtoSa tapa svAdhyAya ane IzvaranuM praNidhAna : niyama che.'-A pramANe yogasUtramAM (2-3ramAM) jaNAvyuM che. rara-rA zauca-niyamanuM tenA phaLane AzrayIne nirUpaNa karAya che. zaucabhAvanayA svAGgajugupsA'nyairasaGgamaH / sattvazuddhiH saumanasyaikAgryAkSajayayogyatA // 22-3 // "zaucabhAvanAthI potAnA zarIra pratye jugupsA thAya che. bIjAnA zarIra sAthenA saMsargano abhAva thAya che. sattvanI zuddhi prApta thAya che. saumanasya, ekAgratA, Indriyo
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara vijaya ane yogyatA prApta thAya che."-A pramANe trIjA zlokano zabdaza: artha che. kahevAno Azaya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba zauca, bAhya ane AtyaMtara bhedathI be prakAranuM che. tenA abhyAsa(vAraMvAra sevana)thI je phaLa prApta thAya che, te A zlokathI jaNAvyuM che. bAhyazaucanI bhAvanAthI prApta thanAra phaLanuM varNana, A zlokanA pUrvArdhathI karyuM che ane uttarArdhathI AtyaMtara zaucabhAvanAthI prApta thanAra phaLanuM varNana karyuM che, jenuM tAtparya nIce jaNAvyA mujaba che. mATI ane pANI vagerethI potAnA zarIranI vAraMvAra zuddhi karavAmAM Ave to ya zarIra to sadAne mATe zuci (pavitra-zuddha) rahetuM ja nathI. tethI ja to tene vAraMvAra zuddha karavuM paDe che... ItyAdi rIte zaucabhAvanAthI bhAvita banavAnA kAraNe potAnA zarIranA kAraNasvarUpanI vicAraNAthI sAdhakane zarIra pratye dhRNA utpanna thAya che. arthAd A kAyA apavitra che, eno Agraha(mamatva) rAkhavAjevo nathI.. ItyAdi pariNAma utpanna thAya che. tema ja bIjAnA zarIranI sAtheno saMparka paNa dUra thAya che. je potAnA zarIranI ja jugupsA rAkhe che te bIjAnA azuci zarIranI sAthe saMparka kaI rIte kare ? arthA na ja kare-e samajI zakAya che. A rIte sAdhaka ekAMtavAsane sevavA prayatnazIla banI jAya che, je zaucabhAvanAnuM phaLa che. "zaucathI potAnA zarIramAM jugupsA ane bIjAonI sAthenA sakhano abhAva prApta thAya che.'-A pramANe yogasUtra(2-40)mAM jaNAvyuM bAhya zaucabhAvanAnuM phaLa varNavIne have zlokanA
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttarAddhathI AtyaMtara zaucabhAvanAnuM phaLa varNavAya che. maitrI, pramodAdi bhAvanAthI citta nirmaLa bane che. kalezathI rahita e citta sAtvikabhAvAnvita prakAzamaya ane sukhAtmaka hoya che. rajoguNa ane tamoguNathI teno abhibhava thato na hovAthI sattvazuddhi thAya che. khedano anubhava thato na hovAthI mAnasika prIti svarUpa saumanasya prApta thAya che. niyata(vicAraNIya) viSayamAM cittanI sthiratA svarUpa mananI ekAgratA(aikAgraya) prApta thAya che. IndriyonA viSayothI parAmukha thavAnA kAraNe AtmA svasvarUpamAM je sthiratA prApta kare che, te svarUpa Indriyajaya prApta thAya che. svasvarUpamAM ramaNatA karavA svarUpa ja Indriyajaya che. A rIte AMtarmukha avasthA prApta thavAthI vivekakhyAti svarUpa AtmadarzanamAM AtmAne sAmarthya prApta thAya che. prakRtithI sarvathA bhinna svarUpe jyAre puruSanuM jJAna thAya che; tyAre viveka khyAtisvarUpa Atmadarzana(AtmasAkSAtkAra) thAya che. A badhAM AvyaMtara zaucabhAvanAnAM phaLo che. "susattvazuddhi, saumanasya, ekAgratA, Indriyajaya ane AtmadarzananI yogyatA zaucabhAvanAthI prApta thAya. che -A pramANe yogasUtramAM (2-41mAM) jaNAvyuM che, jeno Azaya upara jaNAvyo che. ra2-3 saMtoSAdi niyamanuM, tenA phaLane AzrayIne nirUpaNa karAya chesNtossaaduttmN saukhyaM, svAdhyAyAdiSTadarzanam / tapasoDakSiyoH siddhi, samAdhi: pradhAnataH rara-jA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtoSathI uttama sukhanI prApti thAya che, svAdhyAyathI ISTanuM darzana thAya che, tapathI zarIra ane IndriyonI siddhi thAya che ane IzvarapraNidhAnathI samAdhi prApta thAya che."-A pramANe cothA zlokano akSarArtha che. enuM tAtparya e che ke sAmAnya rIte puyayoge je sukhanI sAmagrI prApta thaI che tenAthI adhikanI IcchAnA abhAvane saMtoSa kahevAya che. tenA vAraMvAra abhyAsathI uttama evuM Atmika sukha prApta thAya che. saMtoSathI uttama sukhalAbha thAya che.'-A pramANe yogasUtramAM jaNAvyuM che. (juo sU.naM. 2-42) pUrve jaNAvyA mujaba maMtrajApasvarUpa svAdhyAya che. tenA prakRSTa abhyAsathI jApanA viSayabhUta abhISTa devatAnuM darzana(sAkSAtkAra) thAya che. je devatAne anulakSIne maMtrajApa karAya che, te devatAnuM puNyadarzana tAdaza svAdhyAyathI prApta thAya che. svAdhyAyathI ISTadevatAno sampayoga thAya che - ema yogasUtra(2-44)mAM jaNAvyuM che. sArI rIte abhyasta karelA tapathI rAgAdi kaleza vagere azucino kSaya thAya che ane tenAthI zarIra ane IndriyanI siddhi thAya che. arthAt potAnI IcchA mujaba zarIrane nAnuM moTuM vagere banAvavAnI zakti prApta thAya che ane IndriyanA viSayamAM sUkSma, vyavadhAnasahita ane dUra rahelA evA paNa viSayone grahaNa karavAnuM sAmarthya prAma thAya che. tapathI phlezAdi azucino kSaya thavAthI kAyA ane IndriyonI siddhi thAya che.'-e pramANe yogasUtra(2-43)thI jaNAvyuM che. AvA prakAranA zarIra ane IndriyonA sAmarthavizeSasvarUpa je kAyAdino utkarSa che;
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ te svarUpa ja kAyA ane IndriyonI ahIM siddhi che, je tapavizeSathI prApta thAya che. IzvarapraNidhAnathI samAdhi prApta thAya che. yogasUtramAM jaNAvyA mujaba IzvarabhaktithI prasanna thayelA Izvara; samAdhimAM aMtarAya svarUpa-avidyA, asmitA, rAga, dveSa ane abhiniveza: A pAMca klezone dUra karI samAdhine pragaTa kare che. 'IzvaranA praNidhAnathI samAdhinI siddhi thAya che.'... e pramANe yogasUtra(2-45)mAM jaNAvyuM che. tapa, svAdhyAya ane IzvaranuM praNidhAna : A traNa zubha adhyavasAya svarUpa hovAthI avidyAdi klezasvarUpa kAryano pratibaMdha karavA dvArA te samAdhine anukULa che. A vastune jaNAvatAM yogasUtramAM (2-1 ane 2-2mAM) jaNAvyuM che ke 'tapa, svAdhyAya ane IzvaranuM praNidhAna : e kriyAyoga che. samAdhinI bhAvanA(siddhi) mATe ane avidyAdi klezone sUkSma-patalA karavA mATe e kriyAyoga che. ahIM yAda rAkhavuM joIe ke hita mita ane pathya evA AhArane grahaNa karI zIta-uSNa; sukha-du:kha... vagere dvandvonI sahanazIlatA sAthe Indriyono nirodha karavA svarUpa tapa ja ahIM mukhyatve vivakSita che. zarIrane pIDA pahoMcADanArA te te (kRcchu ke cAMdrAyaNAdi) tapanI vivakSA ahIM mukhyapaNe karI nathI. svAdhyAya paNa oMkArapUrvakanA maMtrajApa svarUpa vivakSita che ane IzvarapraNidhAna, niSkAmabhAve karAtA karmanuM Izvarane samarpaNa karavA svarUpa ja vivakSita che. anAdikALanA lezonI maMdatA vinA samAdhinI siddhi thatI nathI. tethI klezonI alpatA karavAnuM Avazyaka che, je tapa svAdhyAya ane IzvaranA praNidhAnathI ja zakya 7
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ che... ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. 22-4 upara jaNAvyA mujaba niyamanuM svarUpa samajIne tArASTimAM rahelA jIvo te niyamane je rIte prAma kare che, te have jaNAvAya che vijJAya niyamAnetAnevaM yogopakAriNaH / advaitevu to to, bhalevinchAviopu phri rara-bA "zauca, saMtoSa vagere yogamAM upakArI che-ema jANIne A tArAdaSTimAM IcchA pravRtti vagere niyamane vize jIva tatpara bane'...A pramANe pAMcamA zlokano sAmAnya artha che. enuM tAtparya e che ke A tArAdaSTimAM rahelA jIvane zauca vagere niyama svAGgajugupsAdinA sAdhaka hovAthI yogamAM upakArI arthAt samAdhinA sAdhaka che-evuM jJAna hoya che. tethI te; IcchA pravRtti sthiratA ane siddhi svarUpa niyamamAM rata(tatpara) bane che. kAraNa ke tevA prakAranuM (yogopakAritvanuM) jJAna tevA prakAranI rucinuM (yogopakArInI rucinuM) kAraNa che. tethI A rIte tArAdaSTimAM thoDAghaNA aMze niyamono svIkAra thayelo jaNAvAya che. Azaya e che ke zauca saMtoSa tapa svAdhyAya ane IzvaranuM praNidhAna : A pAMca niyamono svIkAra sarvAMze to ahIM zakya nathI. paraMtu avidyAdi klezone dUra karavA dvArA e niyamo samAdhinA sAdhaka che : eno khyAla AvavAthI A dRSTimAM IcchAdi rUpe e niyamono svIkAra thAya che. vastunI upayogitAnuM jJAna thavAthI vastunI ruci thAya ja ane ruci thayA pachI
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ enI aMzataH paNa prApti mATe pUrato prayatna thAya : enI pratIti A dRSTimAM rahelA AtmAone jovAthI thAya che. aprazasta yogomAM evo anubhava kaMIkeTalIya vAra ApaNe karyo che. paNa prazastayogamAM evo anubhava sauthI prathama A daSTinI prAptithI zakya bane che... ItyAdi samajI levuM. ||22-5NA acc A dRSTimAM bIjA je guNo prApta thAya che-te jaNAvAya che bhavatyasyAmavicchinnA, prItiryogakathAsu ca / yathAzaktyupacArazca bahumAnazca yogiSu ||22 - 6 // "A dRSTimAM rahelA AtmAne yoganI kathAmAM akhaMDa prIti thAya che ane yogIone vize potAnI zaktine anusAra upacAra ane bahumAna hoya che.''... A pramANe chaThThA zlokano sAmAnyArtha che. kahevAno Azaya e che ke tArASTimAM rahelA AtmAne yoganI kathAmAM vicchedathI rahita evI akhaMDa prIti thAya che. koI vAra saMyogavizeSanA abhAve yoganI kthAno yoga na maLe toya bhAva to tenAmAM ja hoya che. tethI ahIM yoganI thAnI prIti bhAvapratibaMdhasAravALI hoya che. jethI te prIti vicchedathI rahitapaNe niraMtara bane che. sadAne mATe yoganI kathAmAM prIti TakI rahe che. pravRttinA virahamAM paNa mana to yoganI kathAmAM ja hoya che. na tethI ja bhAvayogIone(paramArthathI yogIone) vize potAnI zaktine ucita upacArane teo karanArA bane che. 9
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAra, vastra vagere ApIne sevA karavA svarUpa upacAra che. bhAvayogIone vize upacAra karavA pUrvaka teo bahumAna kare che. bhAvayogIone jotAMnI sAthe UbhA thavuM, temanA guNa gAvA... vagere svarUpa bahumAna che. A upacAra ane bahumAnanuM phaLa zuddhano pakSapAta; puNyanA vipAkanA kAraNe yogavRddhi ane lAbhAMtara(labdhanI apekSAe vizeSano lAbha), ziSTasammatapaNuM ane sudraupadrava-roganI hAni vagere che. bhAvayogIono upacAra karavAthI ane temanI pratye bahumAna rAkhavAthI zuddhayoga ane yogIono pakSapAta karyo che-e samajI zakAya che. upacArAdithI puNyanA vipAka dvArA uttarottara yoganI vRddhi ane anya anyano lAbha thAya? e banavAjoga che. upacArAdine karanArAne zirapuruSo mAna Ape che tethI ziSTasammatatva prApta thAya che ane sAmAnya rogAdi svarUpa kSudraupadravanI hAni tema ja zraddhAnvita upacAra vagerenI prApti thAya che. AthI spaSTa che ke bhAvayogIone vize karelA upacArAdi zuddhapakSapAtAdi phaLavALA che, je A tArAdaSTinI siddhi che. ra2-6 A daSTimAM prApta thanArA guNAdinuM ja nirUpaNa karAya bhayaM na bhavaja tIvaM, hIyate nocitakriyA / na cAnAbhogato'pi syAdatyantAnucitakriyA // 22-7 // "A daSTimAM bhavano tIvra bhaya raheto nathI. ucita kriyA sidAtI nathI. ajANatA paNa atyaMta anucitakriyA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatI nathI....... A pramANe sAtamA zlokano artha che. kahevAno Azaya spaSTa che ke A tArAdaSTine pAmyA pachI A saMsArano bhaya raheto nathI. atyAra sudhI A saMsArano bhaya hato. saMsAranI bhayaMkaratA samajyA pachI teno bhaya pedA thAya che. paraMtu have eno tIvra bhaya raheto nathI. kAraNa ke A daSTimAM enA kAraNabhUta azubha pravRttino abhAva hoya che. azubha pravRttine kAraNe A bhayaMkara saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDeluM. azubha pravRttino abhAva thavAthI A saMsAramAM paribhramaNa karavAno have evo tIvra bhaya raheto nathI. pUrve upArjelAM azubha karmonA yoge saMsAramAM rahevAnuM to banavAnuM ja che. paraMtu azubha pravRttino abhAva thavAthI have lAMbo kALa saMsAramAM rahevuM nahIM paDe, tethI saMsArano evo tIvra bhaya raheto nathI. badhe ja, dharma pratye Adara hovAthI koI paNa kAryaprasaDe ucita kriyA rahI jatI nathI. sarvatra aucityanuM Asevana thatuM hovAthI ucita kriyAnI hAni na thAya e samajI zakAya che. dharma pratye anAdarabhAva hoya to e rIte ucita pravRtti rahyA vinA nahIM rahe. zakitanA abhAva karatAM paNa AdaranA abhAvanA kAraNe ja vadhAre to ucita pravRtti rahI jatI hoya che. tArAdaSTi prApta thaye chate evuM banatuM nathI. Ano vicAra karIe to samajAze ke ApaNe hajI ghaNuM vicAravAnuM che. vartamAnanI ApaNI dharmakriyAomAM paNa jyAM ucita kiyA dekhAtI na hoya to sarvatra kAryamAM ucita kriyAno avakAza kyAMthI hoI zake ? AvI ja rIte ajJAnathI paNa atyaMta anucita evI sAdhujananI niMdAdi svarUpa anucita kriyAo A
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ daSTimAM thatI nathI. jANI-joIne to A daSTimAM rahelA AtmAo atyaMta anucita kriyA na ja kare; paraMtu anupayogAdithI paNa e AtmAo sAdhujanonI niMdAdi svarUpa anucita kriyAo karatA nathI. bIjI daSTimAM prApta thayelI A siddhi eka adbhuta yogyatA che. dharma pAmavA mATenI yogyatAne prApta karavAnuM paNa saraLa nathI. |22-zA. AThamA zlokathI paNa tArAdaSTimAM prApta thanArA guNAdinuM nirUpaNa karAya che svakRtye vikale trAso, jijJAsA saspRhAdhike / kuvo cheArthanAM citra, rathanAthI pazcime rara-TA "A daSTimAM vikala evA potAnA AcArane vize trAsa thAya che; potAnI bhUmikAnI apekSAe adhika evA gurubhagavaMtonA AcArane vize tene pAmavAnI spRhA pUrvaka jijJAsA jAge che ane pAramArthika du:khano(saMsArano) uccheda karavAnI IcchAvALA yogIonA judA judA prayatno vize 'e samagra rIte kaI rIte jANI zakAya !" evI buddhi thAya che.."-A pramANe AThamA zlokano artha che. enuM tAtparya e che ke A daSTine pAmelA AtmAo jyAre paNa kAussagga(kAyotsarga) vagere kyiA kare tyAre jo koI vidhithI e rahita thaI hoya to temane trAsa thAya che; arthA hA virAdhaka banyo'. ItyAdi prakArano Azaya utpanna thAya che. jANIjoIne to teo te te kriyAo vidhithI rahita banIne karatA nathI. paraMtu koI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAra anupayogAdinA kAraNe paNa vidhithI rahita thAya tyAre evA prakArano trAsa thAya che. potAnI bhUmikA karatAM utkRSTa evI pU. AcArya bhagavaMtAdinI parizuddha kriyAne joIne evI kriyAnI utkaTa IcchA sAthe te te kriyA kaI rIte karI zakAya evI jijJAsA A daSTimAM utpanna thAya che. mArAthI AvI kriyA thatI nathI ane A pU.A.bha. Adi mahAtmAo AvI kSiAo kevI rIte karI zake che.. ItyAdi jijJAsA ahIM utpanna thAya che. tema ja duHkhonA ucchedanA arthIjano arvAd A saMsAranA phalezono tyAga(dUra) karavAnI IcchAvALA janono tenA upAya tarIke judA judA prayatnone joIne A daSTimAM rahelA AtmAone ema thAya che ke A kaI rIte thAya arthI badhA ja mumukSuonI lezasvarUpa saMsAranA ucchada mATenI saghaLIya pravRtti kaI rIte jANI zakAya'... ItyAdi prakAranI buddhi thAya che. A vAtane jaNAvatAM yogadaSTi samuccaya'mAM (zlo.naM. 47) pharamAvyuM che ke "janma jarA ane maraNAdi svarUpa A samagra saMsAra duHkhasvarUpa che; eno uccheda kSamA vagere hetuthI (kyA hetuthI) kaI rIte thAya ? dukhasvarUpa bhavano uccheda karavAnI IcchAvALA mahAtmAonI tene lagatI pravRtti judA judA prakAranI che. e badhI kaI rIte jANI zakAya'. A pramANe bIjI daSTimAM rahelA AtmAo vicAratA hoya che. A daSTinI mahattvanI siddhi jijJAsA che. arthakAmane AzrayIne AvA prakAranI jijJAsA ApaNe anubhavIe chIe. paraMtu bhavanA ucchedanA viSayamAM AvI jijJAsA lagabhaga anubhavAtI nathI. eTaluM ja nahIM, e
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMge je duHkhano anubhava thavo joIe e paNa kyAM anubhavAya che ? bIjI tArAdaSTinI jijJAsAne AtmasAt karavA prayatna karyA vinA cAle evuM nathI. 22-dA. duHkhocchedanA arthI janonI judI judI pravRttine jovAthI bIjI daSTimAM rahelA AtmAne e badhI pravRttio kaI rIte jANI zakAya ?' AvI zaTTA thavAnuM kAraNa jaNAvAya che nAsmAkaM mahatI prajJA, sumahAn zAstravistaraH / ziSTAH pramANamiha tadityasyAM manyate sadA // 22-9 // "amArI prajJA moTI nathI ane zAstrano vistAra moTo che. tethI ziSTa puruSo ahIM pramANa che - A pramANe A daSTimAM rahelA AtmAo mAne che."-A pramANe navamA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke-A daSTine prApta karI lIdhelA AtmAo vAstavika rIte ema mAne che ke ApaNI buddhi moTI nathI arthAH avisaMvAdinI buddhi nathI. kAraNa ke potAnI prajJAthI kalpelA arthamAM visaMvAda jaNAya che. tethI ApaNI buddhi moTI nathI. tenI sAme zAstrano vistAra ghaNo ja moTo-apAra che, jeno potAnI buddhithI pAra pAmI zakAya evo nathI. tethI duHkhanA ucchedanA arthI janonI sakala pravRttine jANavAdinA viSayamAM sAdhujanone saMmata evA zirapuruSo ja pramANabhUta che. arthAdda e ziSTa puruSonuM je AcaraNa che evuM ja AcaraNa sAmAnyathI karavAnuM yogya che : A pramANe A daSTimAM rahelA AtmAo niraMtara mAne che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnI buddhino jene khyAla che ane zAstranI apAratAno paNa jene paricaya che, e badhAne ziSTapuruSonuM prAmANya samajAvavAnI AvazyakatA nathI. ApaNI buddhi alpa che ane zAstra apAra che-emAM koI saMdeha nathI. je koI paNa savAla che te ziSTane pramANa mAnavAno che. A dRSTimAM e savAla paNa hoto nathI. utkaTa jijJAsA; ziSTa pratyenI agAdha zraddhA ane potAnI buddhinI alpatAno khyAla Avavo...ItyAdi A dRSTinI vizeSatA che, jenA yoge trIjI daSTinI prApti saraLa bane che. 22-9 / / 000 trIjI balAdaSTinuM nirUpaNa karAya chesukhsthiraasnopetN, balAyAM darzanaM dRDham / pA ca tattvazuzrUSA, 6 kSette yoLoSaH ||22-2nA "sukhakAraka ane sthira evA AsanathI yukta dRDha darzana(bodha) balAdaSTimAM hoya che. tema ja A dRSTimAM zreSTha evI tattvaviSayiNI zuzrUSA ane yoganA viSayamAM kSepano abhAva hoya che...'-A pramANe dazamA zlokano sAmAnya artha che. kahevAno Azaya e che ke A balA nAmanI trIjI daSTimAM yama ane niyama vagere ATha yoganAM aGgomAMthI 'Asana' svarUpa trIjA aGganI prApti thAya che. AsanasvarUpa e yoganuM aGga sukhakAraka arthAt tenAthI udvega na thAya evuM hovuM joIe; tema ja sthira-niSkampa hovuM joIe. sukha-sthira ja Asana yoganA aGga tarIke varNavAya che. yogasUtramAM sUtrakAra patajhalie jaNAvyuM che ke; jenAthI sukhano lAbha thAya che te sthira evA Asanane 15
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Asana kahevAya che. (juo sU.naM. 2-46) padmAsana, vIrAsana ane bhadrAsana vagere Asana prasiddha che. yogamArgamAM manavacanakAyAnI sthiratA jethI prApta thAya che, tene sAmAnyathI Asana kahevAya che. Asana evuM to na ja hovuM joIe ke jethI ApaNe yogamArgamAMthI khasI jaIe. Asanano upayoga sthiratA mATe che. A trIjI balAdaSTimAM, mitrA ane tArA daSTimAMnA darzana karatAM daDha darzana hoya che. kAraNa ke ahIM kAinA agninA kaNa jevo bodha hoya che, je tRNa ane chANAnA agninA kaNa jevA bodha karatAM viziSTa che-e samajI zakAya che. jijJAsAnA kAraNe thayelI hovAthI tattvazravaNanI IcchA; ahIM utkaTa hoya che. tema ja yoganA viSayamAM uga na hovAthI ahIM yoganA viSayamAM ugathI utpanna thanAro kSepa nAmano doSa hoto nathI. je kriyA karavAnuM nizcita karyuM hoya te kriyA karatI vakhate vacce vacce tenAthI bIjI kriyAmAM citta jAya tyAre kSepadoSa utpanna thAya che, jenuM kAraNa uga che. A kSepadoSanA kAraNe kSiAmAM sAtatya rahetuM nathI. phaLanI siddhimAM yiAnuM sAtatya Avazyaka che. A daSTimAM yoganA viSayamAM kSepa nAmano doSa na hovAthI kriyAnuM sAtatya jaLavAya che. yoganA pratibaMdhaka ATha doSonuM varNana poDazaprakaraNamAM vistArathI che. 22-1nA A daSTimAM yoganAM aDDomAMthI trIjA aDu AsananI siddhi thAya che. tenA upAyane have jaNAvAya che
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ asattRSNAtvarAbhAvAt, sthiraM ca sukhamAsanam / prayatnazlathatAnantyasamApattibalAdiha // 22-11 // asat tRSNA ane tvarAno abhAva hovAthI prayatnanI zithilatA ane AtaMtyanI samApattinA sAmarthyathI sthira ane sukhakara Asana balAdaSTimAM thAya che."-A pramANe agiyAramA zlokano sAmAnya artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke A balAdaSTimAM asuMdara(asa6) evI lAlasAno abhAva hovAthI tema ja uttarottara bIjA bIjA phaLanI utsukatA svarUpa tvarAno abhAva hovAthI sthira ane sukhakara Asana siddha thAya che. | 'koI paNa kaleza vinA ja Asana karuM AvI IcchA hovAthI ahIM zarIranI laghutAthI Asana thAya che. tethI prayatna(zarIranI ceSTAvizeSa)nI zithilatA hoya che. arthAdda khUba ja saraLatAthI Asana thatuM hovAthI te sukhakara bane che. tema ja AkAzAdinA AmaMtyamAM mana ekAkAra bane che tethI te svarUpa AtaMtyanI samApatti ahIM hoya che. tethI duHkhanA kAraNabhUta ahaTTArano abhAva thAya che. duHkhanuM kAraNa, zarIrano ahaTTArabhAva che. mana AkAzAdinA AmaMtyamAM tadAkAra hovAthI zarIrano adhyAsa raheto nathI. tethI yogasUtra(2-47)mAM jaNAvyA mujaba prayatnanI zithilatA ane AtaMtyanI samapatti' A baMnnenA kAraNe A trIjI balAdaSTimAM sthira sukhAsananI siddhi thAya che... ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. ra2-11 sthira sukhAsananI siddhinuM phaLa varNavAya che
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ ato'ntarAyavijayo, dvandvAnabhihatiH parA / lopiDiyA, dhAnapuraH rara-zA "upara jaNAvelA sthira-sukhAsananA kAraNe; zarIranA kaMpanAdi svarUpa aMtarAyono vijaya, zIta-uSNa. ItyAdi dvandothI duHkha na pAmavA svarUpa zreSTha anabhihati ane praNidhAnapUrvaka mananA sakalezAdino parityAga thAya che."A pramANe bAramA zlokano akSarArtha che. kahevAno Azaya e che ke A daSTimAM sthira sukhAsananI siddhi thavAthI zarIramAM kaMpa(dhrujArI) nathI thato. tAtparya e che ke yoganI sAdhanAmAM pravRtti karatI vakhate yogAthae dhyAna rAkhavuM joIe ke e pravRttimAM sthiratA AvavI joIe. e pravRtti vakhate, tenA AraMbha pUrve je laukika pravRtti vadhAre karI hoya to zarIra thAkeluM hovAthI zarIra kaMpAyamAna thAya che. tethI jema bane tema laukika pravRtti ochI karI AsananI sthiratA prApta karI ameja (zarIranuM kaMpana) upara vijaya meLavI zakAya che, je A daSTimAM prApta thanAra AsanasiddhinuM phaLa che. tema ja A daSTimAM AsananI siddhinA kAraNe zItauSNa; mAna-apamAna ane harSa-viSAda... ItyAdi dvandrothI duHkhanI prApti thatI nathI. kAraNa ke yogAthIne AsananA kAraNe pIDA nathI ane asat tRSNA nathI. duHkhanI aprApti svarUpa anabhihati zreSTha che, cirakALasthAyinI che. AvI ja rIte mananA prazasta avadhAna(upayogavicAraNA)pUrvaka doSono parityAga thAya che. mananI sthitinA kAraNe je phaleza vagere dekhItA doSo udbhavatA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA teno parityAga; AsananI sthiratA ane sukharUpatAnA kAraNe thAya che. 'to vrundAnakhiyAta: 2-48'-A yogasUtramAM upara jaNAvyA mujaba jaNAvyuM che. zarIranI sthiratA, dvandvonI sahiSNutA ane mananI prazastabhAvamAM ekAgratA pUrvaka lezAdi dRSTa doSono parityAga : e A dRSTimAM thatI AsanasiddhinuM phaLa che. 22-12 de zuzrUSAnuM svarUpa varNavAya che kAntAjuSo vidagdhasya, divyageyazrutau yathA / yUno bhavati zuzrUSA, tathA'syAM tattvagocarA / / 22 - 13 // ''manohara evI patnIthI sahita ane vicakSaNa evA yuvAnane divyagIta sAMbhaLavAnI jema IcchA hoya che tema A balAdaSTimAM tattva sAMbhaLavAnI IcchA hoya che.'-A pramANe teramA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke ramaNIya strInuM sAnnidhya hoya, pote gIta-gAnano nipuNa hoya ane yuvAna hoya : evA kAmI(viSaya-rasika)ne kinnarAdi devonA divyagItane sAMbhaLavAnI jevI IcchA hoya che evI tattva sAMbhaLavAnI IcchA(zuzrUSA) A trIjI daSTine pAmelA AtmAne hoya che. : anAdikALathI A saMsAramAM paribhramaNa karatAM je sAMbhaLavA maLyuM na hatuM e tattvanA zravaNamAM atyaMta prIti thAya : e samajI zakAya che. bhavanI du:khagahanatAne jANyA pachI enA ucchedanAM sAdhanonI prApti mATe tattvazravaNa sivAya bIjo koI upAya nathI. dhanAdinI IcchAvALAne jema dhaMdhAdinI vAtane sAMbhaLavAnI IcchA hoya che tema 19
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahIM tattvazravaNanI IcchA hoya che. bhavasvarUpa gahana duHkhanA ucchedano upAya ahIM tattva che. A daSTimAM niraMtara ene sAMbhaLavAnI utkaTa IcchA hoya che. rogIne game tevI paNa sukhanI anukULatAmAM jema roganA ucchedanA upAyanI vAta sAMbhaLavAnI IcchA hoya che tema ahIM paNa bhavarogIne tenA ucchedanA upAyane sAMbhaLavAnI tIvra IcchA hoya che. bhavaroga roga lAge to A daSTimAM ubhavanArI zuzruSA prApta karavAnuM khUba ja saraLa bane. 22-13 zuzruSAnA abhAvamAM ane bhAvamAM(vidyamAnamAM) zuM thAya che, te jaNAvAya che abhAve'syAH zrutaM vyarthaM, bIjanyAsa ivoSare / zratakhAveDaji bhAveDacA, dhruva: varmakSayaH punaH rara-4nA zlokano artha spaSTa che ke sAMbhaLavAnI IcchAno abhAva hoya to; Ukhara bhUmimAM vAvelA bIjanI jema sAMbhaLavAnI pravRttinuM phaLa zrama sivAya bIjuM koI nathI ane artha sAMbhaLavAnI pravRttino abhAva hoya to paNa sAMbhaLavAnI IcchA hoya to cokkasa ja karmakSaya thAya che.'.. kahevAno Azaya e che ke A zuzraSA bodhasvarUpa pANInI prApti mATe pANInI sera-saravANI jevI che. jyAM paNa bhUmimAM evI saravANI hoya tyAM khodavAthI niraMtara pANIno pravAha prApta thayA ja kare che. paraMtu jyAM evI saravANI na hoya tyAM khodavAthI jema pANI maLatuM nathI ane mAtra zrama ja prApta thAya che tema ahIM paNa zuzraSAnA abhAve zravaNa nirarthaka bane che. tenuM koI ja phaLa
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prApta thatuM nathI. koI vAra zuzrUSA hovA chatAM saMyogavaza zravaNanI pravRttinA abhAvamAM paNa karmakSaya svarUpa phaLa; nizcita ja prApta thAya che. AthI samajI zakAze ke zuzrUSAnA bhAvamAM phaLanI prApti thAya che ane tenA abhAvamAM phaLanI prApti thatI nathI. anukrame A anvaya ane vyatirekathI bodhAdi svarUpa phaLanI prAptimAM A zuzrUSA ja mukhya kAraNa che. zravaNanA abhAvamAM paNa ene TakAvI rAkhavI joIe ke jethI karmakSaya to thayA kare ! Aje lagabhaga taddana viparIta dazA che. zuzrUSAnA abhAvamAM paNa zravaNanI pravRtti cikAra che. sAMbhaLavA khAtara sAMbhaLavAthI koI lAbha nathI. hajAmanI pAse sUtAM sUtAM kathAnuM zravaNa karanAra rAjA-mahArAjAnI jema sAMbhaLavAthI zuzrUSAnA abhAve bodhanI prApti zakya nahIM bane. bodhanI keTalI AvazyakatA che : e A dRSTine pAmelAne samajAvavAnI AvazyakatA nathI. teo sArI rIte e samaje che. ajJAnajevuM koI du:kha nathI, enI pIDAno jeNe anubhava karyo hoya te tene dUra karavA prayatna karyA vinA na ja rahe-e samajavAnuM agharuM nathI. / / 22-14|| kSepanA abhAvanuM phaLa jaNAvAya cheyogaarmbh ihAkSepAt, syAdupAyeSu kauzalam / mukhyamAne tarI dRSTA, payaHsena vInatA ||22-zA "A balAdaSTimAM kSepano abhAva hovAthI yoganA AraMbhamAM tenAM sAdhanonA viSayamAM kuzaLatA prApta thAya che. vavAtAM vRkSomAM pANInA siMcanathI puNatA dekhAya che.'' 21
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ A pramANe paMdaramA zlokano akSarArtha che. kahevAnuM tAtparya e che ke yoganI sAdhanAmAM avarodha karanArA evA ATha doSomAM trIjo kSepa nAmano doSa che, jeno abhAva A trIjI dRSTimAM hoya che. AraMbhelI kriyAne choDIne bIjI bIjI kriyAmAM je citta jAya che tene kSepa nAmano doSa kahevAya che. A doSane laIne kriyAmAM sAtatya rahetuM nathI; ane tethI AraMbhelI kriyA ISTanI siddhinuM kAraNa banatI nathI. A dRSTimAM e doSano abhAva hovAthI cittano nyAsa AraMbhelI kriyAmAM ja hoya che. anyakriyAomAM cittano nyAsa na hovAthI yoganA AraMbhamAM sAtatya jaLavAya che, jethI yogasAdhaka upAyomAM kauzalya prApta thAya che. e kuzaLatAnA kAraNe yoganI sAdhanAmAM uttarottara vRddhi thAya che. zlokanA uttarAddhathI daSTAMta dvArA ukta vAtanuM ja samarthana karyuM che. vavAtAM vRkSone pANI siMcAya to te vRkSo puTa(moTAM) thAya che. tenI jema ja yoganI sAdhanA kSepanA abhAvanA kAraNe ja atyaMta puSTa bane che. te svarUpa ahIM upAyanI kuzaLatA che. anyathA pANInA siMcana vinA jema vRkSo kRza bane che arthAt sukAya che; tema AraMbhela yoganuM anuSThAna akuzaLatA svarUpa kRzatAne pAme che. AthI samajI zakAze ke kSepa nAmano doSa AraMbhelA anuSThAnane kRza banAvanAro che. e doSanA abhAve A balAdaSTimAM anuSThAna puSTa bane che. pANInA siMcana vinA thanArI vavAtA vRkSanI sthitino jene khyAla che; te kSepadoSanI bhayaMkaratAne samajI zake che. ApaNe ja AraMbhelA kAryanA phaLathI ApaNane dUra rAkhavAnuM kArya kSepadoSa kare che, jeno 22 ***
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhAva A balAdaSTimAM che. A rIte balAdaSTinuM varNana ahIM pUrNa thAya che. 22-15 cothI dIprAdaSTinuM varNana karAya chepraannaayaamvtii dIprA, yogotthAnavivarjitA / tattvazravaNasaMyuktAH, sUkSmabodhamanAzritA // 22-16 // "prANAyAmavALI yoganA utthAnathI varjita tatvazravaNathI saMyukta ane sUkSmabodhathI rahita evI cothI dIprAdaSTi che. A pramANe soLamA zlokano sAmAnya artha che. eno Azaya e che ke yoganAM yama niyama Asana ane prANAyAma... vagere ATha aphamAMthI cothA prANAyAma svarUpa yogAthI sahita A dIprAdaSTi che. tema ja kheda uga kSepa ane utthAna vagere, yogAvarodhaka ATha doSomAMthI cothA utthAnadoSathI rahita A daSTi hoya che. kAraNa ke prazAntavAhitAnI ahIM prApti thayelI hoya che. aSa, jijJAsA ane zukrUSA... vagere yogaguNomAMthI cothA guNa svarUpe tattvazravaNanI ahIM prApti thAya che. kAraNa ke A pUrve trIjI daSTimAM tAtvika zuzruSAnI prApti thaI hovAthI tenA phaLasvarUpe cothI daSTimAM tattvazravaNanI prApti thAya che. Ama chatAM A dRSTimAM sUkSmabodha hoto nathI. kAraNa ke ahIM vevasaMvedyapadanI prApti thatI nathI. sUkSma bodha, vedasaMvedyapadanI prAptithI ja prApta thAya che. ahIM nAmathI ja varNavelA prANAyAmAdinuM varNana have pachI karAze. 22-16
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAmanuM varNana karAya chereckH syAd bahirvRttirantavRttizca pUrakaH / kumbhakaH stambhavRttizca, prANAyAmastridhetyayam // 22-17 // bAhyavRtti zvAsane recaka kahevAya che; AtyaMtara vRtti prayAsane pUraka kahevAya che ane stabbavRtti e baMnnene kumbhaka kahevAya che-A rIte traNa prakArano prANAyAma kahevAya che."-A pramANe sattaramA zlokano zabdaza: artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke-yoganA trIjA ana AsananI siddhi thayA pachI zvAsa-prazvAsanI svAbhAvika gatino je abhAva thAya che, tene prANAyAma kahevAya che. bahAranA vAyune aMdara levo tenuM nAma zvAsa che ane udaramAM(peTamAM) rahelA vAyune bahAra kADhavo tenuM nAma prazvAsa che. te zvAsaprazvAsano je abhAva te prANAyAma che. pUraka prANAyAmamAM zvAsano abhAva hoya che ane recaprANAyAmamAM prazvAsano abhAva hoya che. arthA banne prANAyAmamAM eka-ekano abhAva hoya che. banneno abhAva na hovAthI yadyapi tene prANAyAma kahI zakAya nahIM, paraMtu banne sthAne zvAsa ane prazvAsanI svAbhAvika gatino abhAva hovAthI te apekSAe tene prANAyAma kahevAya che-ema tenA jJAtAo kahe che. prazvAsa dvArA svAbhAvika prANagatino je abhAva che; tene bAhyavRtti recaka kahevAya che. zvAsa dvArA je prANanI gatino abhAva che; te AtyaMtaravRtti pUraka che ane prayatnathI eka sAthe zvAsa-prazvAsano je abhAva che tene stabbavRtti kumbhaka kahevAya che, je hote chate ghaDAmAM
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcalapaNe rakhAtA pANInI jema prANane sthApana karAya che. A rIte traNa prakAra vaDe prANanI gatino viccheda karAya che tethI prANAyAma traNa prakArano che. A viSayanuM varNana karatAM yogasUtra(2-49)mAM jaNAvyuM che ke-pUrve jaNAvelA Asanano pUrNa lAbha thaye chate je zvAsa-prazvAsanI svAbhAvika gatino abhAva thAya che, tene prANAyAma kahevAya che. A prANAyAma, nAsikAthI bAra AMgaLa vagere deza vaDe; chavvIzamAtrAdi (ahIM chatrIzamAtrAdi Avo pATha hovo joIe) pramANayukta kAla vaDe ane ATalI vAra (amuka vAra) ItyAdi saMkhyAnA pramANa vaDe karAyo che. arthAt te deza, kALa ane teTalI vArane(sakhyAne) AzrayIne zvAsa-prazvAsathI prathama uddaghAta thAya che.. ItyAdi svarUpe jaNAto e prANAyAma dIrghasUkSma tarIke varNavAya che. Azaya e che ke jyAre yogI prANAyAma kare che tyAre prathama dezane AzrayIne tenI parIkSA kare che. nAsikAnA agrabhAgathI eka AMgaLa pradeza upara rU rAkhI bAhyavAyuviSayaka recaka prANAyAmanI parIkSA karavI ke re sudhI vAyu pahoce che ke nahIM ? rU hAle to nizcaya thAya ke ahIM sudhI bAhyavAyu sthiratApUrvaka vahe che. tyAra pachI eka veMta dUra ra rAkhI parIkSA karavI. ema karatAM jyAre bAra aMgula paryata recaka sthira thaI jAya tyAre te dIrghasUkSma kahevAya che. AvI ja rIte kiDInA sparza jevA sparzathI AtyaMtara pUrakanI parIkSA karavI. e vAyu nAbhicakra sudhI jAya tyAre te(pUraka) dIrghasUkSma kahevAya che. dezane AzrayIne prANAyAmanI parIkSA upara jaNAvyA mujaba pachI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALane AzrayIne tenI parIkSA karavI. ATalI mAtrA sudhI te recaka pUraka sthira rahe che. eno khyAla e parIkSAthI Ave che. hAthane jAnu(DhIMcaNa) uparathI cAre tarapha pheravIne eka capaTI vagADavAmAM jeTalo samaya jAya che, te samayane eka mAtrA kahevAya che. AvI chatrIsa mArA sudhI vadhato prANAyAma sthira thAya tyAre tene dIrghasUkSma kahevAya che. A rIte deza ane kALane AzrayIne prANAyAmanI parIkSA kya pachI sakhyAne AzrayIne tenI parIkSA karavAmAM Ave che. amuka pramANa pAsa-prazvAsathI prathama udyAta thayo. ATalA zvAsa-prazvAsathI bIjo ughAta thayo.. ItyAdi rIte saMkhyAne AzrayIne prANAyAmanI parIkSA karAya che. Urdhvagamana karato prANa jyAre nIce sthira thAya tyAre tene uddAta kahevAya che. bAra mAtrA kALa parvatanI e avasthAne prathama uddAta kahevAya che. covIza mAtrA kALa parvatanI e avasthAne bIjo ughAta kahevAya che ane trIjo ughAta; chatrIza mAtrA kALanI e avasthAthI thAya che. A pramANe deza kALa ane sakhyAthI parIkSA karAyela ane abhyAsathI parivartita thayelo je prANAyAma che, tene dIrghasUkSma prANAyAma kahevAya che. jema pajelo rUno Dhagalo pasarIne lAMbo ane sUkSma thaI jAya che. tema ja ahIM paNa deza kALa ane saMkhyAdithI parIkSita ane parivaddhita prANAyAma dIrdha-sUkSma thAya che. A viSayanuM nirUpaNa yogasUtra(2-50)mAM karyuM che, jeno artha upara jaNAvyo che. A zlokamAM upara jaNAvyA mujaba prANAyAma traNa prakArano che. sAmAnya rIte mika bhUmikAnI apekSAe e nirUpaNa che. paraMtu yogInI vizeSa yogyatAe tapelA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ paththara upara paDatAMnI sAthe jaLa jema zoSAI jAya che tema ekAeka dezakALanI apekSAe parIkSA vinA ja kuMbhaka prANAyAma thAya che. te caturtha prANAyAma che. bAra aDyula jeTalo je, nAsikAthI mAMDIne deza svarUpa pUrakano bAhmaviSaya che ane hRdayathI mAMDIne nAbhicakAdi sudhInA deza svarUpa je AtyaMtara viSaya recakano che, tenI parIkSA vinA ekadama(sahasA e bAhyAbhaMtara viSayanA vicAra vinA) tapelA paththara upara paDelA pANInA nyAye stambhavRttithI thatA kumbhaka prANAyAmane laIne caturtha prANAyAma manAya che. arthAd je kuMbhakano pUrakarecakasaMbaMdhI dezakALAdinI parIkSA ryA vinA ekadama ja AraMbha karAya che te caturtha kuMbhaka prANAyAma che ane je, pUraka-recakanA viSayanI parIkSA karavA pUrvaka AraMbha karAya che, te tRtIya kuMbhaka prANAyAma che. e bannemAM pUrvokta rIte viSayanA paryAlocana ane aparyAlocanane laIne bheda che. ahIM A lokanI TIkAmAM vAhayaMtaviSayo Avo pATha che. tyAM vAhaSyataviSaya Avo pATha hovo joIe. tema ja hatyanAviui a pa... ItyAdi pATha che. tyAM hatyanAkhavahipAvipa...ItyAdi pATha hovo joIeema mAnIne upara jaNAvyA mujaba TIkAno artha jaNAvyo che. "vAhanavyaMtaviSayo vAI" ti (2-12) A yogasUtramAM jaNAvyA mujaba caturtha prANAyAmanuM svarUpa upara jaNAvyuM che. e sUtrano paramArtha jaNAvatAM pAtaMjala darzana prakAzamAM bIjI rIte paNa trIjA cothA prANAyAmanuM svarUpe varNavyuM che, je upara jaNAvelA svarUpathI juduM che. A viSayanuM tattva to tenA jANakAro pAsethI samajI levuM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe. 22-17 - prANAyAmanuM prayojana jaNAvAya chedhaarnnaayogytaa tasmAt, prakAzAvaraNakSayaH / anyairuktaH kvaciccaitad, yujyate yogyatAnugam // 22-18 // tethI(prANAyAmathI) dhAraNAnI yogyatA prApta thAya che tema ja prakAzanA AvaraNabhUta kalezono kSaya thAya che. AvA prakArano prANAyAma patali vageree varNavyo che te, koI yogIvizeSanI yogyatAne anulakSIne yogya che, sarvatra e yogya nathI."-A pramANe aDhAramA zlokano artha che. eno kahevAno Azaya e che ke prANAyAmanI siddhi thavAthI citta sthira thAya che ane tethI sthira thayelA e cittane sukhethI niyata karelA deza(viSaya)mAM dhArI zakAya che. A rIte prANAyAmathI dhAraNAnI yogyatA prApta thAya che tema ja sAttvika(sattvaguNapradhAna) cittamAM je vivekajJAna svarUpa prakAza che; tenA AvaraNabhUta avivAdi kalezono kSaya thAya che. A pramANe yogasUtramAM paNa varNavyuM che. (juo sU.naM. 2-53 ane 2-52) AvA prakAranA prANAyAmane patali vageree yoganI siddhi mATe varNavyo che. paraMtu bhagavAna zrI jinezvaradevonA pravacanamAM to e prANAyAma vyAkuLatAmAM kAraNa hovAthI zvAsa-prazvAsano nirodha niSiddha ja che. manavacanakAyAnA yogonI samAdhi TakI rahe evI pravRtti ja kalyANane karanArI che. zvAsano virodha karavA svarUpa vyAghAta siddhi era
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ (svAdhyAyAdi vyAghAta)nuM koI ja prayojana nathI. zrI AvazyasUtranI niyuktimAM; e viSayamAM varNavyuM che kekAussaggamAM Ubho rahelo navo sAdhaka ucchvAsane rUMdhe nahi; to pachI ceTAsahita kAyotsarga karanAranI to vAta ja kyAMthI hoya ? arthAt te to ucchvAsane na ja rUMdhe; kAraNa ke zvAsane sadaMtara rokavAthI turaMta ja maraNa Ave che. tethI kAussaggamAM rahelo sAdhaka sUkSma ucchvAsane jayaNAthI choDe. Ama chatAM pata'li vageree je jaNAvyuM che te koI puruSavizeSamAM tenI yogyatA pramANe yogya che. kAraNa ke yogIonI ruci bhinna bhinna hoya che. ukta prANAyAmanI rucivALA jIvone prANAyAmathI paNa phaLanI siddhi thAya che. potAnI rucinA kAraNe sArI rIte siddha thayelo utsAha yogano upAya che. 'yogabiMdu' (411)mAM e aMge jaNAvyuM che ke-'utsAha, nizcaya, dhairya, saMtoSa, tattvadarzana ane janapadano tyAga : A chathI yoganI prApti thAya che. vIryollAsane utsAha kahevAya che; kartavyanA ja ekamAtra pariNAmane nizcaya kahevAya che; saphrUTa paDe paNa pratijJAthI vicalita na thavA svarUpa dhairya che; AtmAmAM ramaNatA svarUpa saMtoSa che; 'yoga eka ja paramArtha che' AvI samAlocanAne tattvadarzana kahevAya che ane bhavanuM anusaraNa karanArA lokavyavahArano tyAga karavo-e janapadatyAga che. e cha upAyothI yoganA arthI janone yoganI prApti thAya che. AthI samajI zakAze ke prANavRttinirodha(prANAyAma)thI ja jene IndriyonI vRttiono nirodha prApta thAya che; tene prANAyAmano upayoga che. paraMtu 29 ****
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAyAma vinA ja jene IndriyavRttinirodha prApta thAya che tene teno(prANAyAmano) koI ja upayoga nathI...ItyAdi barAbara samajI levuM. 22-185 bhAvane AzrayIne prANAyAmanuM svarUpa varNavAya cherecnaad bAhyabhAvAnAmantarbhAvasya pUraNAt / kumbhanAnnizcitArthasya prANAyAmazca bhAvataH || 22 - 19 // "bAhyabhAvonA recanathI, atyaMtarabhAvanA pUraNathI ane nizcita arthanA kuMbhanathI je prANAyAma thAya che tene bhAva-prANAyAma kahevAya che." A pramANe ogaNIsamA zlokano artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke-patajJali ItyAdie jaNAvela prANAyAma; upara jaNAvyA mujaba badhA mATe jo yoganuM aGga bane nahIM to ahIM dIprAdaSTimAM prApta thanAra yoganA aGga tarIke tenuM varNana karavAnuM prayojana nathI-ema lAge; paraMtu anyAbhimata prANAyAmanuM varNana karIne svAbhimata prANAyAmanuM(bhAvaprANAyAmanuM) A zlokathI varNana karAya che. A bhAvaprANAyAma badhA mATe sarvathA upayogI hovAthI yoganuM avyabhicArI aMga che. potAnuM kuTuMba, strI ane dhana vagere saMbaMdhI je mamatvabhAva che; tene bAhyabhAva kahevAya che. bhAva prANAyAmamAM tenuM recana karAya che. trIjI daSTimAM karelA tattvazravaNathI utpanna thayela heyopAdeyanA tema ja bhakSyAbhakSyAdinA viveka svarUpa ahIM AtyaMtarabhAva che. tenA pUraNane ahIM bhAvapUraNa tarIke varNavyuM che ane 'prANo karatAM atyaMta zreSTha dharma che.'... ItyAdi prakAranA 30
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizcayathI nizcita thayelA dharmane(nizcitArthane) sthira karavA svarUpa; ahIM kuMbhana che. A bhAvane AzrayIne prANAyAma che, je avyabhicArI yogAGga che. arthAt cothI dRSTimAM badhAne ja AvA bhAvaprANAyAmanI prApti thayelI hoya che. AthI ja yogadiSTa samuccayanA zlo.naM. 57 nI TIkAmAM paNa pharamAvyuM che ke-"A dIprAdaSTi prANAyAmavALI che. kAraNa ke emAM bhAvarecaka AdinA kAraNe cothA yogAGga(prANAyAma)no sadbhAva hoya che arthAd bhAvaprANAyAma hoya che.'' AtmA ane tenA guNone anulakSIne je koI vicAraNA karAya che; tene sAmAnya rIte aMtarbhAva ane enAthI bhinna bhAvone bAhyabhAva kahevAya che. mokSanI prApti mATe bAhyabhAvothI dUra thavAnuM ane AtyaMtarabhAvone prApta karavAnuM khUba ja Avazyaka che. anAdikALathI abhyasta karelA bAhyabhAvone dUra karavAnuM ghaNuM ja kaparuM che ane sarvathA aprAma jevA AtyaMtara bhAvone meLavavAnuM paNa eTaluM ja kaparuM che. 'prANathI paNa adhika dharma che.'... ItyAdi nizcayane sthira karyA vinA bAhyabhAvonuM recana ane AtyaMtara bhAvonuM pUraNa zakya nathI. bhAvaprANAyAmamAM mumukSu AtmAone bAhyabhAvonA recananI; AvyaMtara bhAvonA pUraNanI ane tAdaza nizcitArthanA kuMbhana(sthirIkaraNa)nI avasthA prApta thAya che...ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. ||22-19nA 06 bhAvarecakAdinA guNonuM varNana karAya che 31
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANebhyo'pi gururdharmaH, prANAyAmavinizcayAt / prANAMstyajanti dharmArtha, na dharma prANasaGkaTe // 22-20 // zlokArtha spaSTa che ke bhAvaprANAyAmanA kAraNe; prANo karatAM paNa dharma zreSThatara che.'-A pramANe nizcaya thavAthI A daSTimAM mumukSuo dharmanA arthe prANono tyAga kare che. paraMtu prANo upara saMkaTa Ave to ya dharmano tyAga karatA nathI. eno Azaya e che ke bhAvaprANAyAmanA kAraNe A cothI daSTimAM dharmanuM mahattva samajAya che. atyAra sudhI ApaNane zreSThamAM zreSTha ApaNA potAnA prANa lAgatA hatA. pAMca Indriyo, manavacanakAyAnA traNa baLa ane AyuSya tathA zvAsozvAsa : A daza prANo che. yathAyogya jIvamAtrane koIne koI prANa hoya che. saMjJIpasendriya paryApta avasthAne pAmelA jIvane daza prANa hoya che. AvA prakAranI avasthAmAM jyAre cothI daSTi prApta thAya che, tyAre e prANo karatAM paNa mahattara(zreSThatara) A dharma jaNAya cothI daSTino sAra ja e nizcaya che. ethI dharma mATe e mumukSu AtmAo prANano tyAga kare che. kAraNa ke utsargathI teo pravRtti kare che. prANanI apekSA rAkhe to game tyAre paNa utsargathI karAtI pravRttino tyAga karavAno ja prasaMga Avaze. tethI ja game tevA prANanA saMkaTamAM paNa teo dharmano tyAga karatA nathI. kaSTa veThIne paNa dharmanI pravRtti utsargathI karatA hoya che. prathama guNasthAnakanI A cothI daSTi chellI daSTi che. prANa karatAM dharma mahattara che - Avo nizcaya ja A daSTino sAra che. e nizcaya na hoya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ to pAMcamI.... vagere daSTio kaI rIte prApta thAya ? je dharmathI; zarIrAdinA mULabhUta karmano uccheda(nAza) karavAno che e dharma karatAM; karmanA yoge prApta thayelA zarIrAdi zreSTha lAge to tenA mULabhUta karmano uccheda na ja thAya-e samajI zakAya che. lokottaradharmanI pUrvabhUmikAno sparza karyA vinA lokottaradharmanI sAdhanA ApaNane siddhi sudhI pahoMcADeemAM bahu tathya nathI. dharmanuM vAstavika mUlya samajyA vinA ja dharma karAya to tenA vAstavika phaLane prApta karavAnuM zakya nathI. "je marelAne paNa anusare che te dharma eka ja mitra che. bIjuM badhuM to zarIranA nAzanI sAthe ja nAza pAme che.' ItyAdi tattvazravaNanA prabhAve A daSTimAM dharmanI mahattA samajAya che ane tethI mumukSujano svabhAvathI ja teno svIkAra cothI daSTimAM kare che. cothI daSTinI e eka adbhuta siddhi che. e tattvazravaNanA kAraNe lokottara dharmanI prApti mATe ghaNI ja anukULatA prApta thAya che. 22-20gA. dhana siddhi che. jemAM kare che e vabhAvathI tattvazravaNanA guNanuM varNana karAya chepunnybiijN nayatyevaM, tattvazrutyA sadAzayaH / bhavakSArAmbhasastyAgAda, vRddhiM madhuravAriNA // 22-21 // A cothI daSTimAM bhavasvarUpa khArA pANIno tyAga karavAthI suMdara-zubha AzayavALo AtmA mIThA pANInI jema tattvazravaNathI puNyanA bIjane vadhAre che."-A pramANe ekavIsamA zlokano artha che. Azaya e che ke
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANo karatAM dharma adhika che ema samajIne utsargathI dharmanI pravRtti karavAvaDe dharmanI adhikatAnI (mahattaratAnI) pratipatti(svIkAra) karavAthI; suMdara pariNAma che. jenA evA AtmAo A cothI daSTimAM bhavasvarUpa khArA pANIno tyAga kare che, jethI tattvazravaNasvarU5 mIThA pANI vaDe puyasvarUpa bIjanI vRddhi kare che. jema madhura pANIthI bIjanI vRddhi thAya che, vRkSanA bIjane madhura pANIno yoga maLavAthI tenA mAdhuryano anubhava na hoya topaNa bIjanI vRddhi thaI ja jAya che, tema tattvazravaNanA acinya sAmarthyathI; tattvanA viSayanuM spaSTa saMvedana na hoya to ya atattvazravaNano tyAga karavAnA kAraNe tatvazravaNanA yoge puNyanI vRddhi thAya che ja. tattvaviSayaka spaSTa avagama na hoya to ya atattvazravaNano tyAga karavAthI puNyavRddhi thAya che. AthI samajI zakAze ke puSyavRddhinuM bIja(kAraNa) atattvazravaNano tyAga che. atyAra sudhInA ApaNA saMsAranuM mukhya kAraNa paNa atatvazravaNa che. atattvanI jijJAsA, tenI zuzruSA ane tenuM zravaNa lagabhaga akhaMDapaNe cAlu che. jenA yoge bhavasvarUpa khArA pANIno tyAga paNa na thayo. tattvazravaNa svarUpa madhura pANInA abhAve; yoganAM bIjono praroha paNa na thayo. cothI daSTimAM e madhura pANInA yogathI puNyabIjo vRddhine pAme che. AtmA ane tenA guNone anulakSIne je zravaNa karAya che, tene tatvazravaNa kahevAya che. AnAthI bhinna vastune anulakSIne je koI zravaNa karAya che, te badhuM ja
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ atattvazravaNa che. AthI ja A cothI daTimAM bhavasvarUpa khArA pANIno tyAga karavAnuM Avazyaka che. anyathA tattvazravaNasvarUpa madhura pANInA yogano saMbhava nathI raheto. A samagra saMsAra khArA pANI jevo che. emAM koI tattva nathI. tethI tenA zravaNAdino tyAga karI mAva tattvazravaNamAM ja ruci keLavavI joIe, je A cothI daSTimAM zakya bane che. enA yoge puNyabIja (yoganA bIja) vRddhine prApta kare che. AmAMthI ja AgaLa jatAM pAMcamI daSTimAM atyaMta suMdara evA lokottara dharmanI sAdhanAno prAraMbha thAya che. bIjanA prarohamAM madhura pANInA mahatvano khyAla jene che tene A tattvazravaNanuM mahattva samajatAM vAra nahIM lAge. tattva pratye prIti hoya to tattvazravaNamAM koI takalIpha nathI. ra2-21nA tattvazravaNanuM ja phaLa varNavAya chetttvshrvnntstiivaa, gurubhaktiH sukhAvahA / samApattyAdibhedena, tIrthakRddarzanaM tataH // 22-22 // tattvazravaNathI sukhane karanArI utkaTa evI gurubhakti prApta thAya che ane tethI samApatti. vagere prakAre zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM sAkSAdda darzana thAya che."-A pramANe bAvIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke tattvazravaNa karavAthI sAMbhaLanArane potAnA paramaIdasiddhinI sAdhanatAnuM cokkasa jJAna thAya che. tethI tenuM jJAna ApanArA ane tattvanuM zravaNa karAvanArA paramatAraka gurudevazrInI pratye utkaTa koTino bhaktibhAva janme che. tene
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ laIne A paramatAraka gurudevazrIno; ArAdhyasvarUpe mumukSu A daSTimAM svIkAra kare che. ArAdhyasvarUpe je pratipatti(aMtarathI svIkArI che tene bhakti kahevAya che. A bhakti A loka ane paraloka: ubhaya lokamAM sukha-hitane karanArI che. evI utkaTa bhakti tattvazravaNathI cothI daSTimAM prApta thAya che. * e gurubhaktithI samApatti vagere prakAre bhagavAna zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM sAkSAd darzana prApta thAya che. e pramANe ghogadaSTisamuccayamAM(sso.naM. 64) jaNAvatAM pharamAvyuM che ke-gurubhaktiprabhAvathI arthAt tene laIne upArjana karelA zubhakarmathI samApatti vagere prakAre zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM darzana mAnavAmAM AvyuM che, je mokSanuM cokkasa kAraNa che. ahIM je zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM darzana; samApatti vagere prakAre thAya che ema jaNAvyuM che tyAM samApattidhyAna ja sparzanAsvarUpa che. paramAtmAe upadezelA paramatAraka tattvazravaNathI zrotAne niraMtara paramAtmAnuM puNyasmaraNa thAya che. e rIte satata paramAtmadhyAnathI dhyeyasvarUpe paramAtmAnI sAthe je tanmayatA prApta thAya che te svarUpa ja ahIM samApatti che. tema ja A tattvazravaNathI samyagdarzanAdinI prApti dvArA zrI tIrthaMkaranAmakarmano baMdha thAya che, teno vipAka anubhavAya che ane tIrthakarapaNAnI prApti thAya che. te svarUpe zrI tIrthaMkara paramAtmAnuM darzana; A daSTimAM tattvazravaNathI thAya che. jenA mULamAM utkaTa gurubhakti kAma kare che. e spaSTa che ke gurubhagavaMta pratyenI bhakti, paramagurunA darzananuM prabaLa kAraNa che. ra2-22A 3s
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ praNAlImatI..ItyAdi (slo. naM. 16) zlomAM jaNAvyuM che ke A daSTimAM sUkSmabodha hoto nathI. (sUkSmavothamanAzritA) have tenuM kAraNa jaNAvAya che karmavajravibhedenAnantadharmakagocare / vedyasaMvedyapadaje, bodhe sUkSmatvamatra na // 22-23 // karmasvarUpa vajanA vibhedathI; vedhasaMvedyapadanA kAraNe utpanna thanAra; anaMtadharmAtmaka vastune te svarUpe grahaNa karanAra bodhamAM sUkSmatva manAya che. e sUkSmatva A daSTi hoya tyAre hotuM nathI..'-A pramANe trevIsamA zlokano sAmAnyartha che. eno Azaya spaSTa che ke anAdikALathI AtmAnI sAthe karmono saMyoga che. e karmo atyaMta durbhedya hovAthI vajajevAM kaThora che. AtmAnA vizuddha pariNAmathI jyAre eno vibheda thAya che; arthAt pharI pAchA na baMdhAya te rIte teno nAza thAya tyAre vedasaMvedyapadamAM A sUkSma bodhanI prApti thAya che. bheda-abheda, nityatva-anityatva, vagere anaMta dharmathI vyAsa evI vastune te svarUpe grahaNa karanAra bodhamAM ja sUkSmatva manAya che. arthAt tevo bodha ja sUkSma bodha che, je bodha A dIprAdaSTimAM hoto nathI. kAraNa ke vedyasaMvedyapadanI apekSAe A daSTinI bhUmikA thoDI nIcI che. A daSTimAM evo karmavibheda(graMthibhedo thato nathI. A vAtane jaNAvatAM yogadaSTisamuccayamAM (zloka naM. 6 6) pharamAvyuM che ke sUkSma bodha, lokottara pravRttino hetu hovAthI bhavasamudrathI tAranAro hoya che. karmanA pharI pAchA baMdhAya nahIM te rIte thayelA vibhedathI te prApta thAya '
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane anaMtadharmAtmaka vastune te svarUpe te jaNAvanAro hoya che. arthAt saMsArasAgarathI pAra utAranAra; karmanA vibhedathI utpanna thanAra ane samagrarUpe zeya vastune grahaNa karanAra sUkSma bodha che. AvA prakArano sUkSma (nipuNapaTu) bodha A daSTimAM ane enI pUrvenI daSTimAM hoto nathI. kAraNa ke tyAM ane ahIM graMthino (rAga-dveSanI tIvrapariNatino) bheda thayelo nathI. enA bheda pachI ja sUkSma bodha hoya che. 22-23 vedyasaMvedyapadano paNa pahelI cAra daSTimAM abhAva hovAthI tyAM sUkSma bodhano abhAva hoya che, te jaNAvAya che avedyasaMvedyapadaM, catasRSvAsu dRSTiSu / pakSicchAyAjalacarapravRttyAbhaM yadulbaNam // 22-24 // "jethI; pakSIonI chAyAmAM jalacara-masyAdichavonI pravRtti jevuM prabaLa evuM adyasaMvedyapada pahelI cAra daSTimAM hoya che. (tethI tyAM sUkSma bodha hoto nathI.)"-A pramANe covIsamA zlokano artha che. tAtparya e che ke mitrA, tArA ane balA daSTimAM tema ja A cothI dIprAdaSTimAM khUba ja prabaLa (adhika) avedhasaMvedyapada hoya che. e avedhasaMvedyapada jaLamAM paDatI AkAzamAM UDatA paMkhInI chAyAmAM, pakSinI buddhie tene grahaNa karavAnA AzayathI jalacara jIvo-matsya vagere je pravRtti kare che, tenA jevuM che. pANImAM pakSI nathI paraMtu pakSInI chAyA ja che. ene paMkhI mAnIne jalacara jIvo ene grahaNa karavAnI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtti kare che paraMtu e jema tAttvika nathI tema ja ahIM paNa vedyasaMvedyapada tAttvika nathI. paNa Aropano viSaya hovAthI atAttvika che. AthI ja A cAra dRSTiomAM te (vedyasaMvedyapada) atyaMta maMda-avyakta hoya che. sAmAnya rIte je vastu jenA jevI hoya che te vastune tenA koI dharmane laIne te rUpe jaNAvAya che tyAre te vastumAM teno Aropa karavAmAM Ave che. jema AhlAdakatva, vartulatva ane suMdaratvAdi dharmane laIne mukhamAM caMdrano adhyavasAya karAya che, te Aropa che tema ahIM paNa sUkSmabodha na hovA chatAM tenA jevuM jaNAya che. tethI vedyasaMvedyapadano pahelI cAra dRSTiomAM Aropa karAya che. AropanuM adhiSThAna sAdazya che. jemAM jeno Aropa karAya che temAM te atAttvika hoya che... ItyAdi adhyApakAdi pAsethI samajI levuM joIe... AvuM atAttvika paNa vedyasaMvedyapada pahelI cAra daSTiomAM caramayathApravRttakaraNa(zuddha yathApravRttakaraNa)nA kAraNe che-ema yogAcAryo kahe che. 'yogadRSTisamuccaya'nA zlo.naM. 67 thI A viSayamAM jaNAvyuM che ke-je kAraNe A pahelI cAra daSTiomAM je avedhasaMvedyapada che te pakSInI chAyAmAM pakSInI buddhie thatI jalacara jIvonI pravRtti jevuM atyaMta prabaLa che. tethI ahIM vedyasaMvedyapada tAttvika nathI. kAraNa ke graMthibheda ahIM thayelo nathI. atAttvika paNa e vedyasaMvedyapada; carama yathApravRttakaraNane kAraNe che- ema yogAcAryo kahe che. / / 22-245 000 39
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama cAra daSTiomAM atAttvika vedhasaMvedyapada hoya che. emAM vedasaMvedyapadanuM svarUpa varNavAya chevedyN saMvedyate yasminnapAyAdinibandhanam / padaM tad vedyasaMvedyamanyadetadviparyayAt // 22-25 / / "je AzayavizeSamAM apAyAdinA kAraNabhUta vedano (jANavAyogyano) anubhava thAya che; te AzayavizeSane vevasaMvedyapada kahevAya che. enAthI viparIta svarUpavALuM bI(anya) avedhasaMvedya pada che.'-A pramANe pacIsamA zlokano sAmAnya artha che. kahevAnuM tAtparya e che ke-tevA prakAranA(vAstavika) bhAvayogI sAmAnya vaDe arthAt dareka bhAvayogI vaDe vastunA vAstavika svarUpathI koI paNa prakAranA vikalpathI rahita evA jJAnano je grAhya-viSaya che tene vedya kahevAya che. apAyAdibhUta naraka-svargAdinuM je kAraNa hiMsAahiMsAdi che te badhA apAyAdinA nibaMdhana kahevAya che. apAyAdinA nibaMdhanabhUta vedyanuM potAnA kSayopazama mujaba nizcayAtmaka je jJAna che tene te vedhanuM saMvedana kahevAya che. ahIM apAyAdinA nibaMdhana tarIke hiMsAhiMsAdi jaNAvyA che. yogadaSTisamuccaya zlo.naM. 73nI TIkAmAM strI vagere jaNAvyA che. e mujaba ahIM naravahipa hi Avo pATha sudhArI zakAya che. je Azaya(AtmapariNAma)vizeSamAM upara jaNAvyA mujaba apAyAdinA kAraNabhUta vedyanuM saMvedana thAya che, tene vedyasaMvedyapada kahevAya che. enAthI anya je avedyasaMvedyapada che te upara jaNAvelA svarUpathI viparIta svarUpe samajavuM arthAt tyAM tAdaza
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedyanuM saMvedana hotuM nathI. AvA yathAvad vedanA zuddha saMvedanane laIne ja vedyasaMvedyapadano vyavahAra thato hoya arthAt "vedyasaMvedyapadanI vyavahArasvarUpa pravRttinuM nimitta tAdaza saMvedanane mAnavAnuM hoya to mahAmuni zrI mApatuSAdimAM tAdaza saMvedana na hovAthI teozrImAM vedyasaMvedyapadane nahi mAnavAno prasa Avaze. enA nivAraNa mATe tAdaza saMvedananI yogyatAne ja vedyasaMvedyapadanA vyavahAranuM nimitta mAnavAmAM Ave to mASatuSAdi mahAtmAomAM tevA prakAranI yogyatA hovAthI vevasaMvedyapada mAnavAmAM koI doSa nathI. paraMtu evA prakAranI yogyatA to mitrAdi cAreya daSTiomAM paNa saMbhave che. tethI pahelI cAra daSTie vakhate paNa vedasaMvedyapada mAnavAno prasa Avaze. A rIte banne rIte yadyapi doSa che, paraMtu vedasaMvedyapadanI pravRttinuM nimitta; tAdaza saMvedana ke tenI yogyatA manAtuM nathI paNa graMthibhedanA kAraNe utpanna rucivizeSa manAya che. tethI koI doSa nathI. kAraNa ke mASatuSAdi mahAtmAomAM tAdaza rucivizeSa che ane mitrAdi cAra daSTiomAM graMthibheda thayelo na hovAthI tAdaza rucivizeSa tyAM nathI. vedyanuM saMvedana jyAM che, tene vevasaMvedyapada kahevAya che-A pramANe "vedyasaMvedyapada'no vyutpatyartha che, zabdanI pravRttimAM e nimitta nathI. koI vAra pravRttinimitta ane vyutpattinimitta banne judA paNa hoya che. ItyAdi enA jANakAro pAsethI samajI levuM joIe. ||22-2pA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ revIsamA zlokamAM vedyasaMvedyapadamAM sUkSmabodha hoya che-e pramANe jaNAvyuM che, tenuM kAraNa jaNAvAya che apAyazaktimAlinyaM, sUkSmabodhavighAtakRt / na vedyasaMvedyapade, vajrataNDulasannibhe // 22-26 // vajanA cokhA jevA vedasaMvedyapadamAM; sUkSma bodhanA vighAtane karanAruM apAyanI zakti svarUpa mAlinya hotuM nathI.'-A pramANe chavvIsamA zlokano artha che. kahevAno Azaya e che ke cothI daSTimAM prANAyAmanI prApti vagere thavAthI aneka vizeSatAonI upalabdhi thatI hovA chatAM tyAM sUkSmabodhanI prApti thatI nathI. kAraNa ke tyAM vevasaMvedyapadanI prApti thatI nathI- e A pUrve jaNAvyuM che. e jANyA pachI svAbhAvika rIte ja jijJAsune zaThThA udbhave che ke vedasaMvedyapadamAM ja sUkSmabodhanI prApti thAya che ane anyatra e thatI nathI-enuM kyuM kAraNa che ? e zaphAnuM samAdhAna A zlokathI karAya che. eno Azaya e che ke sUkSmabodhano vighAta karanAruM apAyazaktinuM mAlinya che. narakAdisvarUpa apAyane prApta karAvanAra te te karmonA baMdhanI je yogyatA che te svarUpa apAyanI zakti che. e ja AtmAnuM malinatva che. jyAM sudhI apAyanA hetunuM Asevana karAvanAra kliSTa bIjano sadbhAva che tyAM sudhI sajJAnAvaraNakarmanA kSayopazamano abhAva hoya che. vajanA cokhA jevuM vedasaMvedyapada che. game teTalo agnino tApa ApavAmAM Ave to paNa vajanA cokhAmAM jema pAkano saMbhava nathI, tema vedyasaMvedyapadanI prAptimAM apAyazaktinuM mAlinya hotuM nathI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI vAra bhUtakALamAM baMdhAyelA azubha karmanA yoge prApta thayela narakAdigatimAM paNa mAnasika du:khono abhAva hoya che. tethI vedyasaMvedyapadavALA(pAMcamI... vagere daSTivALA) AtmAone bhAvapAka(kaSAyAdino udaya) thato nathI. A vAta vyavahAranayane AzrayIne karI che. arthAd vyavahAranayane abhimata vedyasaMvedyapadasvarUpa bhAvane AzrayIne e vAta karI che. nizcayanayane abhimata evA vizuddha vedyasaMvedyapadanI apekSAe to jeo samyagdarzanathI paDelA anaMtasaMsArI che, temane vedyasaMvedyapadabhAva ja nathI. nizcayanayasaMbaMdhI vedyasaMvedyapadavALA kSAyika samyagdaSTi zreNika mahArAjAdimAM to pharIthI durgatimAM teo gayA na hovAthI tapelA loDhA upara paga mUkavA jevI paNa pApapravRtti chellI ja hatI. e viSayamAM yogadaSTisamuccayamAM (zlo.naM. 70-71) pharamAvyuM che ke-'"avedhasaMvedyapadathI anya vedyasaMvedyapada chellI cAra daSTimAM (sthirAdidaSTimAM) hoya che. A vedyasaMvedyapadathI prAyaH pApakarma-hiMsAdimAM pravRtti thatI nathI. koI vAra bhUtakALamAM bAMdhelA karmanA vipAkathI pApakarma-hiMsAdimAM je paNa pravRtti thAya te tapelA loDhA upara paga mUkavA jevI atyaMtakaMpasahita nAchUTake hoya che ane saMveganA sAravALI hoya che. vedyasaMvedyapadathI saMvega(tIvra mokSAbhilASA-nizcalazraddhA)nA atizayathI e pApanI pravRtti chellI ja hoya che. kAraNa ke zreNika mahArAjAdinI jema pharIthI temane durgatino yoga thato nathI...'' A vAta nizcayanayane abhimata evA kSAyikasamakitI AtmAonA vedyasaMvedyapadane AzrayIne samajavI joIe. vyavahAranayane AzrayIne paNa A 43
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ vedyasaMvedyapada ja sAruM che. kAraNa ke e vakhate e hote chate prAye karI durgatimAM paNa mAnasika du:khano abhAva hoya che. upara jaNAvyA mujaba vajrataGgalanI jema bhAvane AzrayIne pAka thato nathI... ItyAdi barAbara samajI levuM joIe. / / 22-26 // aveghasaMvedyapadamAM sUkSmabodha hoto nathI paNa skUlabodha ja hoya che. tenuM kAraNa jaNAvAya che tacchaktiH sthUlabodhasya, bIjamanyatra cAkSatam / tatra yatpuNyabandho'pi hantApAyottaraH smRtaH || 22 - 27 // ''avedyasaMvedyapadamAM apAyazaktisvarUpa; sthUlabodhanuM bIja akSata hoya che. te asaMvedyapadamAM je kAraNe puNyabaMdha paNa apAyottara (apAyavALo) thAya che, tethI te puNyabaMdha pApAnubaMdhI hoya che.'-A pramANe sattAvIsamA zlokano artha che. enuM tAtparya spaSTa ja che ke vedyasaMvedyapadathI anyatra avedyasaMvedyapadamAM narakAdi apAyane prApta karavAnI yogyatA akSata eTale ke abhibhUta thayelI nahi evI anabhibhUta hoya che. tethI skUlabodhanA bIja svarUpa e apAyanI zakti, sUkSma bodhano pratibaMdha karavAnuM kArya kare che. A avedyasaMvedyapadamAM je paNa puNyabaMdha thAya che, te bhaviSyamAM prApta thanArA vighna-apAyathI saMbaddha manAya che. tethI te puNyabaMdhane pApAnubaMdhIrUpe varNavAya che. ahIM vedyasaMvedyapadathI bhinna evA avedhasaMvedyapadane AzrayIne 44
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAnyathI varNana karyuM che. vizeSathI; AgaLanA zloko dvArA varNavelA arthanuM anusaMdhAna karI enA tAryane samajI levuM joIe. pApAnubaMdhI puNyabaMdhanuM prayojaka mAtra avedhasaMvedyapada ja nathI. bIjI paNa sAmagrI enI prayojaka che... ItyAdi anyatra anusaMdheya che. ||22-27NA avedyasaMvedyapadanI vidyamAnatAmAM skUlabodha hoya chetenuM kAraNa ja prakArAMtare jaNAvAya che pravRttirapi yogasya, vairAgyAnmohagarbhataH / prasUte'pAyajananImuttarAM mohavAsanAm // 22 - 28 / / ''avedyasaMvedyapadamAM yoganI pravRtti paNa mohagarbhita vairAgyathI uttarottara apAyane utpanna karanArI mohavAsanA(saMskAra)ne utpanna kare che.'-A pramANe aThThAvIsamA zlokano artha che. eno Azaya samajI zakAya che ke avedyasaMvedyapadanI vidyamAnatAmAM graMthino bheda thayelo na hovAthI vairAgya mohagarbhita hoya che. e vairAgyanA kAraNe thatI yoganI pravRtti paNa; jo sadgurudevazrInuM pArataMtrya na hoya to apAya(narakAdi gamana)ne utpanna karanArI uttarottara mohavAsanAne utpanna kare che. kAraNa ke sadgurudevazrInuM pArataMtrya na hoya to mohamUlaka anuSThAna mohanA saMskAranuM avaMdhya (cokkasa ja phaLane utpanna karanAra) kAraNa che. AthI ahIM aveghasaMvedyapadamAM 45
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ yoganI pravRtti akiMcitkare che. arthA e kare ke na kare tethI koI lAbha nathI. AvI sthitimAM paNa sadgurupArataMtryano yoga meLavI laIe to je yoganI pravRtti mohavAsanAne utpanna karatI hatI; te ja pravRtti mohanA unmelananuM kAraNa banI jAya. avedyasaMvedyapadathI veghasavedyapadane pAmavA mATe saddagurudevanA pAtaMtryane choDIne bIje kyo upAya che ? mohotpAdaka mohanAzaka bane : e eka adbhuta camatkAra che; sadgurudevazrInA pAtaMtryano. 22-28 na ? sadaguruparataMtryasahita ane tenAthI rahita evA avevasaMvedyapada vakhate je puNyabaMdhAdi thAya che-te jaNAvAya che avedyasaMvedyapade, puNyaM niranubaMdhakam / bhavAbhinaMdijantUnAM, pApaM syAtsAnubaMdhakam // 22-29 // avedasaMvedyapadamAM anubaMdha vinAnuM puNya baMdhAya che ane bhavAbhinaMdI jIvone anubaMdhasahita pApano baMdha thAya che."-A pramANe ogaNatrIsamA zlokano artha spaSTa che. kahevAno Azaya e che ke vedhasaMvedyapadathI bhinna avedyasaMvedyapada che. sAmAnyathI e pada graMthino bheda thavAnI pUrvAvasthAmAM hoya che. pahelI cAra daSTiomAM ane bhavAbhinaMdIpaNAmAM avedyasaMvedyapada hoya che. pahelI cAra daSTiomAM bhavAbhinaMdI jIvo na hovAthI e jIvone jyAre paNa koI vAra pApAnubaMdhI puNyabaMdha na thAya to te vakhate puNyabaMdha; anubaMdhathI rahita hoya che. sAnubaMdha (puNyAnubaMdhI) puNya to graMthibhedathI thAya che. arthAd
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA puNyabaMdhano niyAmaka graMthibheda che. bhavAbhinaMdI jIvone; zuddhatva yAcAzIlatva dInatva mAtsarya bhaya zaThatva ane sarvatrAbhiniveza. ItyAdi doSonA kAraNe rAgadveSAdinI prabaLatA hovAthI pApano baMdha sAnubaMdha (pApAnubaMdhI) thAya che. kAraNa ke pApAnubaMdhI pApanuM avaMdhya bIja; rAgadveSAdinI prabaLatA che. bhavAbhinaMdI jIvomAM evI rAga-dveSAdinI prabaLatA ghaNI ja hoya che. kRpaNa, mAMgaNa, dIna, bIjAnA kalyANathI duHkhI, bhayavAna, mAyAvI, mUrkha ane sarvatra atatvanA abhinivezI : A badhA jIvo bhavAbhinaMdI arthAt saMsAra pratye bahumAnavALA hoya che. e jIvono bodha asatpariNAmathI anuviddha hoya che. tethI ja viSayukta annanI jema e suMdara hoto nathI. AvA prakAranA avedyasaMvedya padavALA viparyAsane ja prApta karatA hoya che, hitAhitanA vivekathI rahita hoya che, mAtra vartamAnakALane jonArA teo pade pade khedane pAme che. 22-29aaaa bhavAbhinaMdI evA avedyasaMvedyapadavALA chavo kevA hoya che : te jaNAvAya chekukRtyN kRtyamAbhAti, kRtyaM cAkRtyameva hi / atra vyAmUDhacittAnAM, kaNDUkaNDUyanAdivat // 22-30 // ahIM avedyasaMvedyapadamAM vyAmUDhacittavALA AtmAone; khaMjavALanA rogIne khaMjavALamAM jema viparIta
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhi thAya che tema duSkRtya nRtya ane kRtya akRtya jaNAya che.''-A pramANe trIsamA zlokano artha che. eno Azaya samajI zakAya che ke avedyasaMvedyapadavALA bhavAbhinaMdI jIvonuM citta vyAmUDha hoya che. arthAt mohathI grasta hoya che. tethI temane prANAtipAta asatya...vagere kuSkRtyo, kRtya (karavA yogya) lAge che ane ahiMsAdi dhRtyo anAcaraNIya (karavA mATe ayogya) lAge che. khaMjavALano roga jene thayo hoya tene jema khaMjavALavAnI pravRtti akRtya hovA chatAM kRtya lAge che; tema ja kRmithI AkuLa-vyAkuLa banelA koDhanA rogIne jema agninA sevanamAM kartavyatvanI buddhi thAya che tema ahIM bhavAbhinaMdI AtmAone kRtyAdine vize akRtyatvAdinI buddhi thAya che. bhavAbhinaMdI jIvone avedyasaMvedyapadanA kAraNe ja evI viparIta buddhi thAya che. 'DUcanAvij' AnuM tAtparya varNavatAM yogadRSTi samuccayanI TIkAmAM (zlo.naM. 81) kthAnaka jaNAvyuM che. koI khaMjavALano rogI hato. khaMjavALavAnA atirekathI enA nakha paNa khalAsa thaI gayA. eTale te ghAsanI saLI vagerethI khaMjavALato hato. paraMtu eka vAra khaMjavALavA mATe tene ghAsanI saLI maLI nahIM. evAmAM jenI pAse ghAsano pULo che evA vaidyanuM tene darzana thayuM. teNe tenI pAse ghAsanI saLI mAMgI. teNe tene te ApI paNa kharI. tethI te khuza thayo. saMtuSTa thayelA teNe vicAryuM ke-kharekhara A dhanya puruSa che ke jenI pAse khaMjavALavA mATe ATalI ghAsanI saLIo che. Ama manamAM ciMtavIne teNe te vaidya 48
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ musApharane pUchayuM ke kyAM ATalI cikAra pramANamAM ghAsanI saLIo maLe che ? tyAre teNe te rogIne kahyuM ke-lAdezamAM maLe che, paraMtu tAre enuM zuM kAma che ?' tethI khaMjavALanA rogIe kahyuM ke-"mAre khaMjavALavA mATe joIe che.' A sAMbhaLIne vaidyapathike tene kahyuM ke-"A ghAsanI saLInuM kAma ja nahIM paDe. sAta divasamAM ja tArI khaMjavALa dUra karI dauM! triphaLAno prayoga zarU kara.' tyAre e vAta sAMbhaLIne rogIe kahyuM ke-je khaMjavALa ja dUra thaI jAya, to khaMjavALavAno AnaMda jato rahe, pachI jIvavAnuM ja vyartha bane ! tethI triphaLAnA prayoga vaDe saryuM ! thAnakano Azaya spaSTa che ke khaMjavALanA rogIne jema khaMjavALavAnI buddhinI nivRtti thatI nathI, paNa uparathI vadhyA ja kare che tema A bhavAbhinaMdI evA avedyasaMvedyapadavALA AtmAonI bhogecchAnI nivRttimAM buddhi thatI nathI paNa uparathI vadhyA ja kare che, jethI vRddhAvasthAmAM paNa auSadhAdinuM sevana karI teo bhogecchAne vadhAryA karatA hoya che. ra2-3nA upara jaNAvyA mujaba bhavAbhinaMdI jIvone jethI viparIta buddhi thAya che tethI teo je kare che te jaNAvAya che. arthAt viparIta buddhinuM phaLa varNavAya che ete'sacceSTayAtmAnaM, malinaM kurvate nijam / baDizAmiSavattucche, prasaktA bhogaje sukhe // 22-31 // ""A bhavAbhinaMdI jIvo, mAchalAne pakaDavAnA kAMTAmAM rahelA mAMsanA kaTakA jevA atyaMta tuccha evAM
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogajanya sukhomAM atyaMta Asakta banelA, asat ceSTA dvArA potAnA AtmAne malina kare che.'-A pramANe ekatrIsamA zlokano artha che. eno Azaya spaSTa che ke baDizAmiSanI jema alpa-tuccha ane khUba ja bhayaMkara vipAka(phaLa)vALA; bhogathI utpanna thatA sukhamAM khUba Asakta banelA bhavAbhinaMdI jIvo; mahAraMbha ane mahAparigrahAdinI duSTa pravRtti dvArA potAnA AtmAne karmarajanA saMbaMdhathI malina kare che. bhavAbhinaMdI jIvo prANAtipAtAdi asa-vRtti dvArA avicArI kAryo vaDe potAnA AtmAne pApasvarUpa dhULathI malina kare che. karmabhUmimAM dharmanA kAraNabhUta manuSyajanmane pAmIne paNa dharmanA bIjAdhAnAdine vize prayatna karatA nathI ane tuccha evA bhogonI pravRttimAM Asakta banI sat ceSTA(dharmasAdhanA)no tyAga kare che. A dAruNa ajJAnadazAno vipAka che.... ItyAdi yogadaSTisamuccayathI (lo.naM. 82-83-84 thI) vicAravuM joIe. 22-31aaaa avedyasaMvedyapadanA nirUpaNano upasaMhAra karAya cheavedysNvedypdN, satsaGgAgamayogataH / tadurgatipradaM jeyaM, paramAnaMdamicchatA // 22-32 // je kAraNathI A avedhasaMvedyapadano dAruNa vipAka che, "tethI durgatine ApanAra evA avedyasaMvedyapadane; paramAnaMdanI IcchAvALAe satsa; ane AgamanA yoge jItavuM joIe..."-A pramANe batrIsamA zlokano artha
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. kahevAnuM tAtparya e che ke pUrve jaNAvyA mujaba A avedasaMvedyapada atyaMta kaThora ane dAruNa vipAkavALuM che. tethI te narakAdi durgatimAM laI janAruM che. jemane paramAnaMda svarUpa mokSanI(mokSasukhanI) IcchA hoya teoe tene jItavuM joIe. e avedyasaMvedyapadane jItavA mATe satya ane Agama : e bannenA yoga sivAya bIjuM koI sAdhana nathI. pU. sAdhubhagavaMto pAse ucita rIte AgamanuM puNyazravaNa karavAmAM Ave to avedyasaMvedyapadano parAbhava karI zakAya che. ApaNe pU. sAdhubhagavaMto pAse jatA nathI-evuM nathI ane AgamanuM zravaNa karatA nathI-evuM paNa nathI. paraMtu sAdhumahAtmAono sadga AgamanA puNyazravaNa mATe karavo joIe ane AgamanuM puNyazravaNa sAdhumahAtmAnI pAse ja karavuM joIe. eno khyAla ApaNe lagabhaga rAkhatA nathI. AgamanuM jJAna AgamanA zravaNathI meLavavuM joIe ane AgamanuM zravaNa pU. sAdhumahAtmA pAse vidhipUrvaka karavuM joIe, jethI adyasaMvedyapadane jItavAnuM khUba ja saraLa bane. . Ama to avedhasaMvedyapada pahelI traNa daSTiomAM paNa hatuM. paraMtu tene jItavA mATenI bhUmikA A cothI daSTimAM ja prApta thAya che. e pUrve evI bhUmikA ja na hovAthI tyAM tene jItavAnuM koI paNa rIte zakya nathI ane A cothI daSTimAM to evI bhUmikA taiyAra hovAthI aghasavedyapadane jItavAnuM sahaja ja bane che. AthI samajI zakAze ke ahIM cothI daSTimAM avedyasaMvedyapadane jItavAnA upadezanI AvazyakatA nathI ane e pUrve eno upadeza
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirarthaka bane che. AthI ja AvA prasaDuM Agamane pravartaka na mAnatA anuvAdaparaka manAya che. prasiddha arthane jaNAvavuM: e anuvAda che ane aprAmanI prApti mATe upAya jaNAvavo : e upadeza che. Agama upadezaka ja hoya che. evuM nathI. kavacidra e anuvAdaparaka paNa hoya che-ema yogAcAryo varNave che... aMte graMthakAra paramarSie jaNAvelI dizAe satsaka ane AgamanA yoge avedyasaMvedyapadane jItIne ApaNe sau paramAnaMdanA bhAjana banI rahIe e ja eka abhyarthanA... ra2-3rA // iti zrIdvAtriMzadvAtriMzikAyAM tArAditrayadvAtriMzikA // analpAnativistAramanalpAnatimedhasAm / vyAkhyAtamupakArAya candraguptena dhImatA // E - - -
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
_