Updeshmala Doghatti Bhavanuvad

SR No.: 023128
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
Publication Year: 2013
Total Pages: 664
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 602

પ૭૩
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
पडिसेवणा चउद्धा, आउट्टि-पमायदप्प-क्पेपसु ।
नवि जाणइ अग्गीओ, पच्छित्तं चेव जं तत्थ ||४०४।। અગીતાર્થ-આચાર પ્રકલ્પ આદિ ગ્રન્થોના અર્થો ન જાણનાર સાધુ દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવ તેમ જ આ પુરુષ અપવાદ સેવવા યોગ્ય છે કે કેમ ? આ પુરુષે સ્વવશે કે પરવશે થઇને પાપ સેવ્યું છે, તે જાણતો નથી, અપવાદ એટલે રોગાદિક કારણે અલ્પદોષ સેવવારૂપ અપવાદ અને છતી શક્તિએ શાસ્ત્રમાં કહ્યા પ્રમાણે અનુષ્ઠાન કરવું તે ઉત્સર્ગ ઈત્યાદિક જાણતો નથી, તેથી અગીતાર્થમાં જ્ઞાનનો અભાવ હોવાથી વિપરીત પ્રવર્તે કે પ્રવર્તાવે, તેથી કર્મબંધ અને તેથી અનંતો સંસાર વધે. આ દ્વારગાથાનો સંક્ષેપ અર્થ કહ્યો, હવે તેનાં દરેક પદ સમજાવે છે, તે પણ જાણતો નથી, અથવા બાલ, ગ્લાનાદિકને યોગ્ય કે અયોગ્ય તે જાણતો નથી.
વળી અગીતાર્થ યથાસ્થિત ક્ષેત્ર એટલે આ ક્ષેત્ર ભદ્રક કે અભદ્રક છે, તે જાણતો નથી, દૂર માર્ગવાળા જનપદ-દેશમાં વિહાર કરે, ત્યારે સિદ્ધાંતમાં કહેલ વિધિ જાણતો નથી, સુકાળ-દુષ્કાળ સમયે શું કણ્ય-અકથ્ય છે, તે જાણતો નથી, ભાવનો વિચાર કરીએ, તો નિરોગી અથવા રોગી તેને શું અપાય કે ન અપાય તે જાણતો નથી, તથા મોટા કારણમાં અને સામાન્ય કારણમાં અમુક જ કરવા યોગ્ય અને ન કરવા યોગ્ય તે પણ જાણતો નથી, તથા સમર્થ પુરુષ કે અસમર્થ પુરુષ છે, સુકુમાર છે કે ખડતલ છે, ટેવાએલો છે કે, વગર ટેવાએલો છે, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય કે સામાન્ય સાધુ છે, તે રૂ૫ વસ્તુને પણ જાણતો નથી, હવે પ્રતિસેવના એટલે નિષિદ્ધ વસ્તુનું કરવું તે ચાર પ્રકારે હોય છે. ૧ પાપ જાણીને કરવું તે આકુટ્ટી ૨ નિદ્રાદિક પ્રમાદ વડે કરવું તે પ્રમાદ, ૩ દર્પ એટલે ધાવન, વલ્સનાદિક વડે કરવું, ૪ અને કથ્ય એટલે સકારણ કરવું. એ ચાર પ્રકારનાં પાપને અગીતાર્થ જાણતા નથી. વળી પ્રાયશ્ચિત્ત-આલોચના તે જાતની પ્રતિસેવનામાં કેટલું પ્રાયશ્ચિત્ત આવે, તે અગીતાર્થ જાણતા નથી. શબ્દથી પાપ સેવનારના ભાવનું ઉપક્રમણ કેમ કરવું ? પ્રાયશ્ચિત્ત લેવામાં ઉત્સાહિત કેમ કરવો, તે આગમવચન ન જાણતો હોવાથી તે જાણતો નથી. મહામોહરૂપી સ્વબુદ્ધિથી જ સર્વત્ર વર્તે છે. (૪૦૦ થી ૪૦૪) આગમના જ્ઞાન વગર કંઇ પણ જાણી શકાતું નથી અને પોતાની બુદ્ધિથી કલ્પના કરવી, તે મહામોહ-અજ્ઞાન સ્વરૂપ છે. તે જણાવનાર અર્થનું અહિં એક દૃષ્ટાંત અપાય છે –
जह नाम कोइ रिसो, नयण-विहूणो अदेस-कुसलो य । તારવિ-ભીમ, મm-
પરસ સભ્યસ T૪૦૫TI