SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 134
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ आओ संस्कृत सीखें 4109 पाठ-35 तद्धित 1. समास से भी ज्यादा संक्षेप करने के लिए भिन्न-भिन्न अर्थों में नाम के साथ अण आदि प्रत्यय लगते हैं, वे प्रत्यय-तद्धित-प्रत्यय कहलाते हैं | जनानां समूहः- जन + ता (तल्) जनता | 2. प्रकृष्ट अर्थ में नाम से तम (तमप) प्रत्यय लगता है | उदा. सर्वे इमे शुक्लाः अयम् एषां प्रकृष्ट शुक्लः शुक्ल + तम = शुक्लतमः (अत्यंत सफेद) 3. दो की तुलना में श्रेष्ठ बताना हो तो तर (तरप्) प्रत्यय लगता है | द्वौ इमौ पटू ! अयं अनयोः प्रकृष्टः पटुः, पटुतरः । पटु + तर = पटुतरः ये दो होशियार हैं, इन दोनों में यह ज्यादा होशियार है । उदा. 1. चैत्रात् मैत्रः पटुतरः । चैत्र से मैत्र होशियार है | 2. ब्राह्मणेभ्यः क्षत्रियाः शूरतराः । ब्राह्मणों से क्षत्रिय ज्यादा शूरवीर हैं । गुणवाचक शब्द द्रव्य का विशेषण हो तो उस शब्द से 'तम' और 'तर' के अर्थ में इष्ठ और ईयस् (ईयसु) प्रत्यय विकल्प से होते हैं । उदा. पटु + इष्ठ = पटिष्ठः = खूब होशियार पटु + ईयस् = पटीयस् = दो में ज्यादा होशियार 4. इष्ठ और ईयस् प्रत्यय पर प्रशस्य का श्र आदेश होता है । श्र + इष्ठ = श्रेष्ठः श्र + इयस् = श्रेयस् 5. ईयस् अंतवाले नामों को घुट् प्रत्यय पर स् के पहले न् जुडता है | पटीयस् + 0 = पटीयन्स् + 0
SR No.023123
Book TitleAao Sanskrit Sikhe Part 01
Original Sutra AuthorN/A
AuthorShivlal Nemchand Shah, Vijayratnasensuri
PublisherDivya Sandesh Prakashan
Publication Year2011
Total Pages226
LanguageHindi
ClassificationBook_Devnagari
File Size7 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy