________________
૩૧૧ અથ પંચમઃ પુષ્કરદ્વીપાર્ધ અધિકારતા
હવે માનુષાર પર્વતનું સ્વરૂપ કહે છે– પુખરાલબહિજગઈ–વવ સંઠિઓ માણસુર સેલે; વેધગિરિમાણે, સીહણિસાઈ સિવણ.૧૨૪૨ પુખરદલ-પુષ્કરવર દ્વીપના | વેલંધરગિરિધર પર્વતે અધ ભાગથી
સરખા બહિ-બહાર
માણો–પ્રાણવાનો જગદેવ-જગતી કરો
સીહણિસાઈ-બેઠેલા સિંહ સંઓ-રહેલે
| સરખા આકારવાળા માણસુત્ત સેલે-માનુષેત્તર || સિવો-નિષધ પર્વતના
પર્વત | અર્થ–પુષ્પરાધની બહાર ફતે જગતીની જેમ માનુષત્તર પર્વત આવેલો છે તે વેલંધર પર્વત સરખા પ્રમાણવાળ, સિંહનિષાદી આકારવાળા અને નિષધ પર્વત સરખા વર્ણવાળે છે. ૧-૨૪ર.
વિવેચન-કાલેદધિ સમુદ્રની બહાર ફરતે વલયને આકારે સોળ લાખ જનના વિસ્તારવાળો પુષ્કાવર નામને દ્વીપ છે. તેની મધ્ય ભાગમાં એટલે દ્વીપમાં આઠ લાખ
જન જતાં વલયને આકારે માનુષેત્તર (અહીં સુધી જ મનુષ્યની ઉત્પત્તિ હોવાથી, મનુષ્ય ક્ષેત્રની હદ બાંધતો હોવાથી માનુષેત્તર કહેવાય છે.) પર્વત છે, આઠ લાખ
જનના વિસ્તારવાળા પુષ્કરકરદ્વીપના અર્ધભાગની બહાર જગતીની (કોટ) જેમ ચારે બાજુએ ફરતે માનુષેત્તર
