________________
રામાયણમાં સંસ્કૃતિને સંદેશ
૨૮૩
અમારા નાનકડા રાજની હત્યા ન કરો;અમારા રાજ્યને અનાથ-અશરણ ન બનાવો.”
પણ વિભીષણે એમની વાતોની અવગણના કરી. વિભીષણ દ્વારા દશરથની પ્રતિમાને નાશ
મંત્રીઓને ધક્કો મારીને, એક બાજુ ઉપર હડસેલી મૂકીને વિભીષણ ખુલ્લી કટારી સાથે રાજભવનના શયનખંડમાં પ્રવેશ્યા અને આવેશમાં આવેલા તેણે પલંગમાં સૂતેલા દશરથના ગળા ઉપર ધડાક કરતી કટારી ફેરવી નાંખી. કામી અને ક્રોધી એ બેને આંખ હોતી જ નથી અર્થાત, છતી આંખે તેઓ અંધાપો ભોગવતા હોય છે.
લાલરંગે [લાખના લાલરંગે!] તરબોળ થઈ ગયેલી કટારીને વિજ્યના કેફમાં હાથમાં ઊંચી કરીને વિભીષણે અટ્ટહાસ કરતાં કહ્યું:“હાશ! પાપ ગયું! ધડ અને માથું જુદું થઈ ગયું !”
રાણીવાસમાં ક૨ણ વિલાપ શરૂ થયો, બાહોશ મત્રીમંડળે ખૂબ સારી રીતે આ નાટક ભજવી નાંખ્યું. વિભીષણને લેશ પણ ગંધ ન આવી.
બહાર નીકળીને વિભીષણે વિચાર્યું કે હવે જનકને મારવાની કશી જરૂર નથી. બેયના સંતાનથી મારા ભાઈનું મોત હતું ને? બે હાથે તાળી પડવાની હતી ને? પણ એક હાથ તો મેં ખતમ કર્યો છે. હવે એકલા જનકના સંતાનથી વડીલ– બંધુના મોતની શક્યતા સંપૂર્ણપણે મટી જાય છે. તો નાહકની હત્યા શા માટે કરવી?
વિભીષણ લંકા તરફ વળી ગયા.
મરવું કોઈને ન ગમે; જીવવું સહુને ગમે...પણ અફસોસ! પોતાના જીવનમરણને વિચાર કરતો સંસારી–જન પરાયાના જીવન-મરણનો લગીરે વિચાર કરવા લાચાર છે! કેવી હશે એની ભેગરસિકતા! જિજીવિષા!
પોતાના જીવન ખાતર પરાયા જીવનને નાશ એ કરે! પિતાના જીવન માટે બીજાને મેતના ઘાટ ઉતારી દે!
આ બાજુ દશરથ અને જનક ઉત્તરાપથમાં ભેગા થઈ ગયા. ત્યાં રાજગૃહી ન ગરીના શુભમતિ રાજાની પુત્રી કૈકેયીનો સ્વયંવર હતો. આથી બન્ને સ્વયંવરમંડપમાં ગયા. અને સમુચિત આસને બન્ને બેઠા. પુણ્યશાળીની વાત ન્યારી
પુણ્યશાળીની વાત તો સાવ ન્યારી છે. પુણ્યના ઉદય કાળમાં કોઈ કશી જ લાધા પહોંચાડી શકતું નથી.
