________________
૨૮૨
પ્રવચન નવમું ગર્ભવતી સ્ત્રીને કોઈ ભારે તકલીફ ઊભી થઈ હોય તે વખતે ડૉકટર કહે કે “કાં તમે બચશો, કાં પેટનું બાળક ! બેમાંથી એકને જ જીવાડી શકાશે’ ત્યારે સ્ત્રી શું કરે? બાળકને મરાવીને પણ બચવાનો જ પ્રયાસ કરે ને?
પોતાના ભોગે કોઈ સામાન્યજન બીજને જીવાડવા રાજી હોતો નથી. કારણ પ્રત્યેક મનુષ્યની જિજીવિષા અત્યંત બળવાન હોય છે. જગતમાં જો કોઈને પણ સૌથી વધુ પ્રેમ ક્યાંય પણ હોય તો તે પોતાના ઉપર જ હોય છે. દશરથ અને જનક જંગલમાં પલાયન
રોષથી ધમધમી ઊઠેલા વિભીષણે દશરથને ખતમ કરવાનો સંકલ્પ જાહેર કર્યો. અને... એક દિવસ વિભીષણ રાજમહેલમાંથી નીકળી ગયા. એકલા; એકલવીર બનીને; આત્મબળ ઉપર મુસ્તાક બનીને.
નારદજીને એ વાતની માહિતી હતી. તરત જ વિદ્યાબળ મહારાજા દશરથ પાસે પહોંચ્યા. સઘળી વાત કરી અને જણાવ્યું કે “બળિયા સાથે બાથ ભીડવામાં મજા નથી. એના કરતાં અહીંથી ભાગી છૂટો એ જ કોષ્ઠ છે'
ભયંકર વંટોળિયો (સાયકલોન)વાયો છે એ વખતે મોટા મોટા પણ જો તાડના ઝાડ અક્કડને અક્કડ ઊભા રહે છે તો તૂટીને ખલાસ થઈ ય છે. જ્યારે નાનકડો છોડવો પણ નમી જાય છે તો બચી જાય છે.
રાજા જનકને પણ આ સમાચાર નારદે જ પહોંચાડી દીધા. લંકાના અધિપતિઓ પાસે અયોધ્યા કે મિથિલાના અધિપતિઓ તો સાવ વામણા હતા. યુદ્ધને આમત્રણ દેવું એટલે મોતને જ આમત્રણ દેવા બરાબર હતું.
મંત્રી મંડળ સાથે પરામર્શ કરી લઈને રાજા દશરથ અને રાજા જનકે પોતાની રાણીઓનો ત્યાગ કરી દીધો. સંન્યાસીના વાઘા સજી લઈને તે બે ય અટવી પ્રદેશોમાં ચાલ્યા ગયા. દશરથને બચાવવા મંત્રીઓને દેખાવ
મહારાજા દશરથનું મંત્રીમંડળ અત્યંત વિચક્ષણ હતું. એમણે સૂતેલા દશરથની માટીની આબેહૂબ પ્રતિકૃતિ બનાવી. જે દિવસે વિભીષણ અયોધ્યામાં ગાવવાના હતા તે દિવસે યુદ્ધની નોબત બજવી. લડવા માટે લશ્કર સાબદુ કરાયું. યુદ્ધ થયું. પણ ના એક છપકલા જેવું જ કરવામાં આવ્યું. વિભીષણથી ડરી જઈને કેટલાંક સૈનિકોએ નાસભાગ ક્યને દેખાવ કર્યો. રાજમહેલના દ્વારે આવીને ઊભેલા; ક્રોધથી ધમધમતા વિભીષણને સમજાવવા માટે સ્ત્રીઓએ ઘણા કાલાવાલાં કર્યા;
