________________
૨૭૪
પ્રવચન નવમું સાચા માણસોને ખમવું તે પડે જ..
રાષ્ટ્રને, સંસ્કૃતિને કે ધર્મશાસનને વફાદાર રહેનારાઓને કેટલી ગાળી ખાવી પડે છે? કેટલું કેટલું ખમવું પડે છે? બધું જ બને. સારા અને સાચા માણસના માથે માછલા ધોનારાઓ આ સમાજમાં હમેશ માટે રહેવાના.
મારી સામે આરોપ? મારા ઉપર જૂઠા આક્ષેપ?” આવું બેલીને સાચા માણસોએ અકળાવાની કોઈ જ જરૂર નથી. જીવનની ચાદર ઉજળી હોય તે ડરવાની શી જરૂર?
જ્યાં સુધી જીવનની ચાદર ઉજળી રહે ત્યાં સુધી કોઈ ડર રાખવો નહિ. આજે તે સારા માણસોના પણ મન એટલાં આળાં થઈ ગયાં છે કે કોઈક આક્ષેપબાજીને નનામો કાગળ લખે તોય રાજીનામું આપી દેવા તૈયાર થઈ જાય છે.
કોઈ આવીને ગમે તે કહે કે ગમે તેવું લખે અમે કદી રાજીનામું. સિાધુ જીવનમાંથી] આપવાનો વિચાર સુદ્ધાં કરીએ ખરા? સહકુટુમ્બ કુવામાં ઉતારાતા મંત્રીશ્વર ક૯૫ક
રાજા નંદની પાસે કલ્પકના સંદર્ભમાં ખૂબ જ ખોટી કાનભંભેરણી કરીને કલ્પકના વિરોધી દુષ્ટ તત્ત્વો, રાજાને ઉશ્કેર્યો. કાચા કાનના રાજાએ પણ કલ્પકને મારી નાંખવાનો હુકમ છોડ્યો. પરંતુ પેલા નીચ માણસોને કલ્પક એમ સીધી રીતે મરી જાય તે ઈષ્ટ ન હતું. એમની ઈચ્છા તો કલ્પકને એના આખા કુટુંબ સાથે રિબાવી રિબાવીને મારવાની હતી. આથી એ લોકોએ રાજને સલાહ આપી કે, “રાજન !
એ રીતે એને મારી ન નાંખો. પરંતુ કોઈ અવાવરા કૂવામાં એના આખા કુટુમ્બને પણ ઉતારી દો. અને ત્યાં જ ભૂખ્યા તરસ્યા એની મેળે જ એ બધાને મરી જવા દો.”
કાચા કાનના રાજાને આ યોજના પસંદ પડી ગઈ. જૂના જમાનાના એ કાળમાં એવા અવાવરા કૂવા આવી સજાઓ માટે રખાતા હતા. કલ્પસહિત એના આખા ય કુટુમ્બને કૂવામાં ઉતારી દેવામાં આવ્યું. માત્ર એક મોટો છોકરો બહારગામ ગયો હતો, તે માત્ર ઉગરી ગયો. કવામાં ઉતારાતી ભજનની એક જ થાળી
રાજાની આજ્ઞાથી તે કૂવામાં એ આખા કટુમ્બ વચ્ચે રોજ માત્ર એક ભેજનની થાળી ઉતારવામાં આવતી. એક થાળીનું ભોજન આખા કુટુમ્બના સભ્યોને શી રીતે પૂરું પડે? ચાર-પાંચ દિવસમાં જ નાના બાળકોના શરીર સુકાવા લાગ્યા. પંદર દિવસ થયા એટલામાં તો અનેક મડદાં પડવા લાગ્યા. કૂવામાં ઘોર અંધકાર હતો. સાંકડી જગ્યા હતી. મડદાની ભયંકર બદ પણ આવવા લાગી.
આવા કરણ સંયોગોમાં ઉપરથી ઉતરતી ભજનની થાળી કોણ ખાવા તૈયાર