________________
ગુણસ્થાનકને વિષે બંધસ્થાનકાદિ
૧૬૧
મિથ્યાત્વથી (ત્રીજા ગુ. વિના) અપ્રમત્ત ગુણઠાણા સુધીના જીવો સાત અથવા આઠ કર્મ બાંધે છે.
આયુષ્યનો બંધ કરતા હોય ત્યારે આઠ કર્મ બાંધે અને શેષકાળે સાત કર્મ બાંધે છે. આયુષ્યનો બંધ આખા ભવમાં એક જ વાર થાય છે. અને તે પણ અંતર્મુહૂર્ત માત્ર જ હોય છે. તેથી અંતર્મુહૂર્ત કાલ સુધી આઠનો બંધ, અને શેષકાળે સાતનો જ બંધ હોય છે.
- ત્રીજું મિશ્રગુણઠાણું, આઠમા અપૂર્વકરણ અને નવમા અનિવૃત્તિ બાદર સંપરાય આ ત્રણ ગુણમાં વર્તતા જીવો આયુષ્ય વિના સાત કર્મ જ બાંધે છે. કારણકે મિશ્રગુણઠાણે વર્તતો જીવ તથાસ્વભાવે આયુષ્યનો બંધ કરતો નથી. અને અપૂર્વકરણ તથા અનિવૃત્તિકરણે અતિ વિશુદ્ધ પરિણામ હોવાથી આયુષ્યનો બંધ થાય નહિ.
સૂક્ષ્મસંપરાય ગુણઠાણે આયુષ્ય અને મોહનીય વિના ૬ કર્મનો બંધ છે. અતિશય વિશુદ્ધ પરિણામ હોવાથી આયુષ્યનો બંધ થાય નહિ. અને મોહનીય કર્મનો બંધ બાદર કષાયના ઉદયથી થાય છે. દેશમાં ગુણઠાણે બાદર કષાય નથી તેથી દશમે ગુણઠાણે વર્તતા જીવો મોહનીય અને આયુષ્ય વિના ૬ કર્મ બાંધે.
દશથી ઉપર એટલે ૧૧-૧૨ અને ૧૩મા ગુણસ્થાનકે વર્તતા જીવો માત્ર એક જ વેદનીય કર્મનો બંધ કરે છે. કારણકે જ્ઞાનાવરણીય આદિ સાતે કર્મોનો બંધ કષાયથી થાય છે. ૧૧મા આદિ ગુણસ્થાનકે કષાયનો ઉદય નથી તેથી સાત કર્મો બંધાતા નથી. વેદનીય કર્મનો બંધ યોગના નિમિત્તથી થાય છે. આ ત્રણે ગુણઠાણે મન-વચન અને કાયાનો યોગ છે. તેથી એક વેદનીય કર્મનો બંધ છે.
અયોગી ગુણઠાણે કર્મબંધના એક પણ બંધહેતુઓ ન હોવાથી એકપણ કર્મ જીવો બાંધતા નથી. (જુઓ પેજ ૧૨૬ ગા-૫૪)
ચૌદ ગુણસ્થાનને વિષે ઉદયસ્થાન, સત્તાસ્થાન.”
आसुहुमं संतुदए अट्ठवि मोह विणु सत्त खीणमि । चउ चरिम दुगे अट्ठउ संते उवसंति संतुदए ॥६०॥
