________________
અણુ-જગત
૧૩
નાનામાં નાના ટુકડાના બે ટુકડા કરી શકે જ નહિ. વૈજ્ઞાનિકે કહે છે કે જેના બે ટુકડા થઈ શકે નહિ તે છેલ્લામાં છેલ્લા નાનામાં નાના ટુકડાને પરમાણુ કહેવાય. જૈન તત્વજ્ઞાનમાં પણ આ જ વ્યાખ્યા કરવામાં આવી છે.
પરન્તુ વિજ્ઞાનિકોએ તે તેમના શસ્ત્રથી જેના બે ટુકડા ન થાય તેવા છેલ્લા નાનામાં નાના ટુકડાને પરમાણુ કહ્યો. જ્યારે જૈન દાર્શનિકે કહે છે કે જેની ઉપર શસ્ત્ર પ્રયોગ થાય, જે સૂક્ષમદર્શક યંત્રથી જોઈ શકાય તે વસ્તુના તે અનેક વાર અનેક ટુકડાઓ થતા જ રહે
આથી જ વિજ્ઞાનિકે એ જેને એક વાર પરમાણુ (એટમ) કહ્યું હતો તે હવે તૂટ છે અને તેમાં ઈલેકટ્રોન, પ્રોટેન, અને હવે તે પ્રોટોન પણ શેધા છે. જૈન દાર્શનિકેના મતે તે આ પ્રોજન પણ છેલ્લે અણુ નથી. હજી એના ય અનંત ટુકડા થઈ શકે છે. એટલે એના પણ અગણિત વાર વિભાજન થતાં જ જાય અને સર્વજ્ઞ દ્રષ્ટિથી જ્યારે વિભાજન અશક્ય બની જાય ત્યારે છેલ્લી વાર વિભાજિત થયેલા ટુકડાને પરમાણુ કહેવાય છે. આ પરમાણુ અવિનાશી છે કેમકે વિભાજન થવા દ્વારા એને વિનાશ થતો નથી, એને આગ કાંઈ કરી શકતી નથી. સમુદ્રની ભરતીનાં પાણીની થપાટો પણ ત્યાં બિચારી છે; એ અવિભાજ્ય પરમાણુ ઉપર બસે મેગાટનને એટમ બોમ્બ પડે તેય એને કંઈ જ ન થાય. અવિનાશીને વિનાશ અશકય છે.
