________________
(૪૭) કાવી. વિક્રમ સંવત સોળસેની સાલમાં શ્રી હીરવિજયસૂરિ મહારાજ થયા. તેમણે અકબર બાદશાહને પ્રતિબોધ આપે. તેમના વખતમાં શ્રી ધર્મસાગરજી ઉપાધ્યાયે ખરતર આદિ અન્ય ગચ્છનું ખંડન કર્યું હતું તેથી ખરતર તપાગચ્છ આદિ ગચ્છના આચાર્યો તથા શ્રાવકોને પરસ્પર સારી રીતે સંપ તથા સંબંધ રહી શક્યો નહિ. જેમાચાર્યો પોતાના જૈનધર્મ રૂપ ઘરમાં ગચ્છના ભેદે પરસ્પર વિવાદ કરીને પિતાના આત્મવીર્યને ક્ષય કરવા લાગ્યા. પિતાની ધર્મ સત્તાને કેટલો બધે વિસ્તાર હતું તે સંબંધી પરસ્પર સંપના અભાવે જેનેની મહાસભા ભરીને જૈનચાર્યો અને સાધુઓ વિચાર કરી શક્યા નહિ તે પણ તેઓએ જૈનધર્મનું સાહિત્ય વધારવા જે આત્મભોગ આપે છે તેને તે કદિ ઉપકાર ભૂલી શકાય તેમ નથી. આપણા પૂર્વાચાર્યોએ જે જે શુભ કાર્યો કર્યો છે તે આપણે કદિ ન ભૂલવાં જોઈએ પણ જે બાબત સંબંધી તેમણે લક્ષ ન દીધું, (ગમે તે કારણોથી) તે તે બાબતેને તો જણાવવી જોઈએ.
દિગંબર જૈનોનું દક્ષિણમાં ઘણું જોર હતું. આખા હિંદુસ્થાનમાં કુલ વસ્તી ત્રીશ કરોડની ગણાય છે તેમાં મદ્રાસ ઇલાકાની વસ્તી ત્રણ કરોડની છે. ઈસ્વીસનના પહેલા સૈકાથી તે દશમા સેકા સુધી મદ્રાસ ઇલાકામાં જૈનેની પુષ્કળ વસ્તી હતી. જેનોએ મદુરા પાંડય વગેરે દેશોને રાજા પૂરા પાડયા છે. ઈ. સ. ના દશમા સૈકામાં શિવ અને જેને વચ્ચે ધર્મ સંબંધી સ્પર્ધા ચાલી. આજની માફક કેવલ ધર્મ ચર્ચા ચાલતી હતી એમ નહિ પરંતુ તે વખતે યુરોપીયન દેશમાં બન્યું છે તેમ મદ્રાસ ઇલાકામાં પણ તે ધર્મયુદ્દે ખુનખાર થયાં હતાં. શૈવ અને જૈન વચ્ચે ધર્મયુદ્ધ થયાં અને તેનું પરિણામ એ આવ્યું કે તે ભાગમાં વસનારા હજારે જેને રીબાવી રીબાવીને ભારવામાં આવ્યા અને જેમનું મનેબલ નિર્બલ હતું તેઓ અન્ય
