________________
• શ્રુત-ચારિત્ર-ધર્મ જૈનશાસનમાં શ્રદ્ધેય તરીકે પહેલો નંબર જેમ વીતરાગને અને બીજો નંબર જેમ “નિર્ગથ ગુરુને છે, તેમ ત્રીજો નંબર વીતરાગે કહેલા અને નિર્ગથે પાળેલા મૃતરૂપ અને ચારિત્રરૂપ ધર્મનો આવે છે.
મૃતધર્મની શ્રદ્ધા એટલે વીતરાગનાં વચનસ્વરૂપ શાસ્ત્રમાં બતાવેલા પદાર્થો અને તત્ત્વો ઉપરનો વિશ્વાસ. અર્થાત કેવલિ નિરૂપિત શાસ્ત્રમાં (જીવાદિક) ષડૂ દ્રવ્ય અને (મેક્ષાદિક) નવ તત્ત્વનું સ્વરૂપ જેવી રીતે બતાવ્યું છે, તે તેવી જ રીતે છે, એવી પૂર્ણ ખાત્રી અને વિશ્વાસ. એ વિશ્વાસના બળે જગતને સ્વભાવ અને મોક્ષનું સ્વરૂપ જેવું છે, તેવું યથાર્થ જાણવા અને સમજવાની તક મળે છે અને એ તકના પરિણામે શુદ્ધ ચારિત્રધર્મની પણ કાળક્રમે પ્રાપ્તિ થાય છે.
ચારિત્રધર્મ એક એવી વસ્તુ છે, કે તે સર્વાશે કે અંશે પણ પ્રાપ્ત ન થાય, ત્યાં સુધી જીવ બીજાને પીડા આપવામાંથી મુક્ત થઈ શકતો નથી, અને જ્યાં સુધી બીજાની પીડામાંથી જીવ અંશે પણ નિવૃત્ત થતો નથી, ત્યાં સુધી પિતાના ઉપર આવતી વર્તમાન કે આગામી પીડાઓને અટકાવી શકાતી નથી, અર્થાત્ પરની પીડામાં નિમિત્ત બનતે જીવ જ સ્વપીડાને ભોગ બને છે. જ્યાં સુધી જીવ મનથી, વચનથી કે કાયાથી પરપીડામાં લેશમાત્ર પણ નિમિત્ત બને છે, ત્યાં સુધી તેને તનિમિત્ત કર્મબંધ પણ ચાલુ જ રહે છે. તે કર્મ બંધ થતે જે અટકાવ હોય, તે તેને એક જ ઉપાય છે, કે “હિંસા પાપસ્થાનકેથી ત્રિવિધે વિવિધ અટકવું, તેનાથી વિરત-નિવૃત્ત થવું. એ નિવૃત્તિ
