________________
પ્રાપ્ત કરેલો રાષ્ટ્રવ્યાપી મહાવિજ્ય વગેરે પ્રદેશ વટાવી એ અહિંસક મુનિઓની એક સેના કલિંગમાં ઊતરી આવી. સામે મુશ્કેલીઓના પહાડ અફળાતા હતા, છતાં થોડા જ સમયમાં વિજયો પર વિજય પ્રાપ્ત કરી એમણે સમ્રાટને પણ પિતાના ધર્મધ્વજ નીચે ખડા કરી દીધા. પરિણામે ત્યાં જૈન ધર્મ એ પ્રજાધમ થઈ પડ્યો. “આથી જગન્નાથપુરીના મહાતીર્થની એ શ્રમણોએ સ્થાપના કરી. ભોજન ટાણે ઊંચનીચના ભેદભાવોને આજે પણ ત્યાં ત્યાજ્ય ગણવામાં આવે છે. માનવસમાનતાના સિદ્ધાંતને વ્યવહારુ રૂપ આપવાનો યશ એ શ્રમણને જ ફાળે જાય છે.” (વાંચો વિવેકાનંદ ભા. ૧ પા. ૨૯૩) .
પાછળથી એ સંસ્કાર વાર પામેલા મહામેઘવાહન મહારાજા ખારવેલને પ્રકાશમાં આવેલે જવલંત ઈતિહાસ એ જૈન ધર્મને જ અતિ ગૌરવવંતે ઈતિહાસ બને છે. એણે ઉદયગિરિની ટેકરીઓમાં આવેલી હાથી ગુફામાં કેનરાવેલો લાંબે લેખ એ સમયના જૈન ધર્મના ઇતિહાસ પર મોટો પ્રકાશ પાથરે છે. જેન ધર્મે ત્યારે ત્યાં ઊંડાં મૂળ નાખવા માંડ્યાં હતાં. પરિણામે પટણું પછી ત્યાં બીજું મુનિ સંમેલન ભરવામાં આવ્યું હતું. જેમાં ભગવતીજીનો ઉદ્ધાર કરવામાં આવ્યો હતો. એ સંમેલનમાં સેંકડો સાધુ-સાધ્વીઓ એકત્ર થયાં હતાં. પ્રાપ્ત કરેલ દિગ્વિજ્ય :
બીજી બાજુ અનાર્ય દેશ હેવાને કારણે શાસ્ત્રકથિત સાડી પચીસ અય દેશમાં જેનું નામ નહોતું એ આનર્ત અને લાટ દેશમાં (ગુજરાતમાં) બીજે કાલે ઊતરી આવ્યો. અહીં ત્યારે કેળી, ભીલ, શક, દૂણું વગેરે અનાર્ય પ્રજાઓ જ વસતી હતી. આને વસવાટ ત્યાં સુધી ખાસ થયો નહોતો. આવી અજજડ અને અસંસ્કારી પ્રજા વચ્ચે ઊતરી આવીને ઊતરવાનું ઠેકાણું, ન ગોચરી પાણીની અનુકૂળતા, વિરોધનો કઈ પાર નહીં છતાં એ બધી આપત્તિઓ સામે ઝઝૂમીને એમણે માગ કર્યો. પ્રજા બિલકુલ અનાર્યો હોવાને કારણે
