________________
શંકાસ્પદ પાઠા
૨૩
આશય ।
સમીક્ષા : શાસ્ત્રકારને જેમાં જીવજંતુ પેદા થવાને સંભવ જણાય એવી ચીજો ન લેવી એટલુ જ કહેવાનેા છે. એવી ચીજો ગણાવતાં હૈયે ચડેલાં ૪-૫ નામેા ઉદાહરણ અર્થે ગણાવ્યાં છે. એથી એને એ અર્થ નથી કે મુનિને એથી મદિરા પીવાની છૂટ મળે છે. સૂત્ર ૫૫૧માં તે આપણે જોઈ ગયા છીએ કે શાસ્ત્રકાર તે। દારૂની લતમાં ફસાઈ પડી સ્ત્રીઓમાં આસક્ત થાય એવી સંભાવનાએ એવી સંખડમાં જવાની જ મના ક્રમાવે છે.
મૂળ વાત એ છે કે એ કાળમાં માંસ–મીઈંડાંના સાત્રિક વપરાશ હાર્દ પ્રસંગે પ્રસંગે એના જ દાખલા આપવામાં આવતા. ઠેઠ ૧૨ મા સૈકા સુધી મુનિએ કેટલા કાળિયા ભરવા એના પ્રશ્નમાં ગુરુઆચાય જવાબ વાળે છે કે ઈંડાં જેટલા ' ( પ્રશ્નમાળા ) એટલે દાખલા એક વસ્તુ છે. ખાવાની વાત બીજી વસ્તુ છે.
C
આમ છતાં ગણધર રચિત આચારાંગમાં તે જ્ઞાન, તપ, કમખધતા હેતુ, સૂક્ષ્મજીવાની પણ વિરાધના ન થાય એ માટેની જાગૃતિ, વિશુદ્ધ ચારિત્ર્ય તથા મુનિના સયમધમ અને પવિત્ર આચાર વિષે એટલું બધું ઝીણવટભર્યું વર્ણન છે તથા તે અંગેને સૂક્ષ્મ ઉપદેશ ભર્યાં છે કે જગતના કોઈ પણ ધમતમાં ચારિત્ર્ય અને મુનિધની રક્ષાના આટલા સૂક્ષ્મ અને કડક નિયમા જોવા નહીં મળે. દશવૈકાલિક પણ આચારાંગાદિ આગમ ગ્રંથાનુ જ દોહન છે. એથી આચારાંગને મૂળધ` સમજવા માટે થાડાક વાકચો અહીં ઊતારું છું જે જોવાથી ખાતરી થશે કે આચારાંગના ધમ કેટલા સૂક્ષ્મ છે.
“ ધર્માંના જાણુપુરુષો એવું સમજે છે કે આ પૃથ્વીકાયના, જળકાયના, અગ્નિકાયના વાયુકાયને તથા વનસ્પતિકાયના (કાય એટલે જીવસમૂહ ) આરંભ (હંસા) તે ખરેખર કમબંધના હેતુ છે, માહના હેતુ છે, મરણના હેતુ છે અને નરકના હેતુ છે. “ તા હે શિષ્યા ! તમે મને પૂછશે કે એ જીવા દેખાતા નથી, સૂંધતા નથી, સાંભળતા
