________________
પરિશિષ્ટ
૧૩૩ આજથી ૮૦૦ વર્ષ પૂર્વે લખાયેલી આ પ્રશ્નોત્તરી સ્પષ્ટપણે જણાવે છે કે પરંપરા વિશુદ્ધ જ હતી. છતાં જે કંઈ કહેવા લાયક નથી એમ કહ્યું છે એ કેટલાક વિચિત્ર ગતિવાળા મુનિઓ માટે છે એ આથી સ્પષ્ટ થાય છે. ઉપરાંત એમણે એ પણ કહ્યું છે કે એમ પતિત થવા છતાં પણ એ છેવટે પ્રાયશ્ચિત્તથી વિશુદ્ધ બની શકે છે અને આપણે જોઈ ગયા છીએ કે જે રેગમાં એ ફસાયા હતા એ રોગમાંથી જનતાનો ઉદ્ધાર કરવાની તપશ્ચર્યારૂપ મહાસાધના દ્વારા એ છેવટે વિશુદ્ધ પણ બન્યા હતા.
આ કારણે માંસાહારના પાઠો શેં શાસ્ત્રાજ્ઞાઓ નથી બનતી પણ એમના કરેલા ઉદ્ધારની વિજય પ્રશસ્તિઓ બને છે અને એમાં જ જૈન ધર્મની ઝળહળતી ઉદારતા અને ગુરુઓની માનવહૃદય પરની શ્રદ્ધાના દિવ્ય દર્શન થાય છે.
(૬) જે કે ભીષણ કાળને અંગે અલ્પ વ્યક્તિઓનું શિથિલ થવું સ્વાભાવિક હતું. કલ્પના ભાસણું ગાથા ૪૯૫૫–૮ આધારે પ્રો. હીરાલાલ ર. કાપડિયા જણાવે છે કે દુષ્કાળમાં ભિક્ષા નહીં મળવાથી કેટલાક મુનિઓને બ્રહ્મચર્યનો એકાંતિક ધર્મ તજી પરસ્ત્રીના પતિ બનવું પડતું. તો એ અપેક્ષાએ એવા કુટુંબમાંથી આવેલા ને જે એની સુગ નહીં ધરાવનારા કેટલાક દેહ ટકાવવા માંસાહાર તરફ વળ્યા હેય તે એમનો શે દોષ કાઢી શકાય ? પણ એ શિથિલતા પતનોભૂખી નહોતી પણ મળેલા ભવ્ય સંસ્કાર વારસાને કારણે ઉર્ધ્વમુખી બની હતી. એથી શરમનું કેઈજ કારણું રહેતું નથી. શરમનું કારણ હોય તો તે ફક્ત આપણું એકાંગી અર્થને આગ્રહ માટે છે. કારણ કે પંડિતો માટે માંસાહારનો અર્થ છેડવો મુશ્કેલ છે તેમ જ પરંપરાગત લેકે માટે એક માત્ર વનસ્પતિના અર્થનો આગ્રહ છોડવો પણ મુશ્કેલ છે. ખરું કહું તો આ જ કારણે આ પ્રશ્ન વિશેષ ગૂંચવાયો છે ને એમ થવાનું પણ કારણ હતું કે બન્ને પિતપોતાની મર્યાદામાં સાચા હતા. આ દૃષ્ટિએ પરંપરાનો અર્થ પણ સાચે છે તેમ જ આચાર્યોની
