________________
૧૧૯ પાણીના ઘર્ષણથી જેમ જેમ તેને લેપ ઉખડતે જાય છે અને કપડાનાં બંધને તૂટતાં જાય છે, તેમ તેમ તે હળવું થતું જાય છે અને બધે લેપ–બધાં બંધને દૂર થતાં જ તે ઊર્ધ્વગતિ કરતું પાણીની સપાટી પર આવી જાય છે, તેમ આત્મા કર્મનાં બંધનેને લીધે સંસારમાં ગમે ત્યાં રખડે છે પણ તેનાં સર્વ કર્મબંધને દૂર થતાં સ્વાભાવિક ગતિ પ્રમાણે ઉપર મુજબ સિદ્ધશિલામાં પહોંચી જાય છે.
સિદ્ધગતિને શિવ, અચલ, અજ, અનંત, અક્ષય, અવ્યાબાધ અને અપુનરાવૃત્તિ માનવામાં આવે છે. શિવ એટલે ઉપદ્રવરહિત. અચલ એટલે સ્થિર. અરુજ એટલે વ્યાધિ–વેદના રહિત. અનંત એટલે અંતરહિત. અક્ષય એટલે જેને અલ્પેશે કે સર્વાશે ક્ષય-નાશ થતું નથી. અવ્યાબાધ એટલે જ્યાં કર્મજન્ય પીડા નથી. નવાં કર્મબંધનનાં કઈ પણ કારણે વિદ્યમાન નહિ હોવાથી સિદ્ધના આત્માને ફરી કર્મબંધ થતો નથી. અપુનરાવૃત્તિ એટલે જ્યાં ગયા પછી ફરી સંસારમાં પાછું આવવાનું હતું
નથી. કેટલાક
તેને ઉતાર કરે, નથી એ
કેટલાક એમ માને છે કે સિદ્ધના જીવે જગનું દુઃખ જોઈ તેને ઉદ્ધાર કરવા પાછા સંસારમાં આવે છે ને દુઃખી જગતને ઉદ્ધાર કરે છે, પણ જ્યાં વિચાર, લાગણી કે રાગદ્વેષજન્ય સંવેદને જ નથી ત્યાં એવું શી રીતે બની શકે? એટલે સિદ્ધ પરમાત્માના જી તો રાગ અને દ્વેષથી પર થઈને પોતાના અનંત જ્ઞાનમય સ્વભાવમાં જ રમણ કરનારા હોય છે.
