________________
ધમબેધ-ગ્રંથમાળા : ૫૮ : અર્પણ કરે છે, એ નહિં બને. તમે જે રાજ્ય સંભાળે છે તે સંભાળે. મારે જ ચારિત્ર લેવું છે. એમ કહી પોતાના ભાગનું રાજ્ય પુંડરિકને સેપ્યું અને પ્રવૃજિત થયે. હવે સરસનીરસ આહાર કરતાં કંડરિકને રેગ ઉત્પન્ન થયે એટલે ચારિત્ર પરથી તેનું મન હઠી ગયું અને તેણે પુનઃ સંસારી જીવનમાં પ્રવેશ કરવાનો વિચાર કર્યો. આ વિચારથી પ્રેરાઈ તે પુંડરિકિણી નગરીએ રાવ્યો અને ત્યાં અશકવનમાં ઉતરી પોતાનાં ઘોમુહપત્તિ વૃક્ષની એક ડાળીએ લટકાવી દીધાં. પછી મનમાં ચિંતવન કરવા લાગે કે “પુંડરિક મારું રાજ્ય મને પાછું આપશે કે નહિ?” એવામાં વનપાળે કંડરિકને ઓળખે, એટલે તેણે જઈને પુંડરિકને ખબર આપ્યા. આથી પુંડરિક અશોકવનમાં આવ્યો અને કંડરિકની હાલત જોઈ અતિ દુઃખી થયે. તેણે કંડરિકને ચારિત્રમાં સ્થિર થવા ઘણું ઘણું સમજાવ્યું, પણ ભગ્નપરિણામી કંડરિક સમજે નહિં. છેવટે પુંડરિકે તેનું રાજ્ય તેને પાછું સેપ્યું અને પાછો ફર્યો. - કંડરિક રાજમહેલમાં પાછો ફર્યો અને તે જ દિવસે અકરાંતિ થઈને ઘણું જપે. આથી તેના પેટમાં ભયંકર ટૂંક ઉપડી અને ઝાડા થવા લાગ્યા, પરંતુ તે વખતે કઈ સામંત, સરદાર કે મંત્રી-સંત્રી તેની પાસે તૂક્યા નહિ, કારણ કે તે ચારિત્રથી પતિત થયેલું હતું, એટલે તેના પ્રત્યે સહુને નફરત થઈ હતી. આ જોઈને કંડરિકને અત્યંત ક્રોધ આવ્યું અને તેણે મનમાં સંકલ્પ કર્યો કે “જે હું આ દર્દથી મુક્ત થઈશ તે પ્રભાતે આ બધાને જોઈ લઈશ. પરંતુ દર્દનું જોર વધતું જ ગયું અને રાત્રિ પૂરી થાય તે પહેલાં જ તે મૃત્યુ પામે.
