________________
છઠું : : ૭૧ ?
ધમત છે. જે તે રાગને બદલે સર્વથા ઉદાસીનતા પ્રકટે તે કર્મફલ છેદાઈ પરિણામે મોક્ષ પ્રકટી શકે. એ ઉદાસીનતા પ્રકટાવવી તે જીવની પિતાની તાકાતની વાત છે.”
શેકેલાં બીજ જેમ ફરીને ઊગી શકતાં નથી, તેમ દ- થઈ ગયેલાં કર્મો તેનાં ફલરૂપ ભવસંતતિ ઉત્પન્ન કરી શકતાં નથી. તેથી આત્માને મોક્ષ સંભવે છે.”
(૩૦) એક્ષપ્રાપ્તિને ઉપાય સુધર્મ છે.
કેટલાક કહે છે કે “આત્માને, તેની શાશ્વતતાને, તેની પુણ્ય-પાપ બાંધવાની અને ભેગવવાની શક્તિને તથા તેમાંથી સર્વથા છૂટા થઈ શકવાની તાકાતનો સ્વીકાર કરીએ તે પણ મોક્ષને પ્રાપ્ત કરવાનો કોઈ અસરકારક ઉપાય હોય તેમ લાગતું નથી, કારણ કે કર્મો ઘણાં અને આયુષ્ય ઘેડું, ત્યાં તેને સંપૂર્ણ છેદ કેમ થઈ શકે? વળી મોક્ષની વ્યાખ્યા જુદા જુદા ધર્મો જુદી જુદી રીતે કરે છે. જેમકે
(૧) “દુરાચરનામાવો મોક્ષ: ” “દુઃખને અત્યંત અભાવ એ મોક્ષ છે.”
(૨) “પરમાનંમથvમાત્મનિ નવમો દિ મો .' “પરમ આનંદમય પરમાત્માને વિષે જીવાત્માનું લય થવું એ જ મેક્ષ છે.”
(3) 'अविद्यानिवृत्तौ केवलस्य सुखज्ञानात्मकात्मनोऽवસાજં મો ” “અવિદ્યાની નિવૃત્તિ થતાં સુખ અને જ્ઞાનાત્મક એવા આત્માનું કેવલને વિષે અવસ્થાન થવું એ મેક્ષ છે.”
