________________
સર્વશ.
આ વિશ્વમાં કોઈ સર્વજ્ઞ થયું હશે કે નહિ?”—એ જાતિની શંકા આજે કેટલાકના હૈયાને ધર્મના નિશ્ચિત-પથ પરથી ચળવિચળ કરી રહી છે. સર્વજ્ઞના અસ્તિત્વ સંબંધી નિશ્ચલ શ્રદ્ધા અને તેઓ દ્વારા પ્રકાશિત તો ઉપર અચળ વિશ્વાસ, વિશ્વના સમગ્ર માનવીએની ઉન્નતિનું બીજ છે. વિશ્વ અનંત છે. માનવીઓની શક્તિ અલ્પ છે. અલ્પ શક્તિ અને અલ્પ બુદ્ધિને વરેલા માનવીઓથી વિશ્વના ત્રિકાલવર્તિ સમગ્ર પદાર્થોની શોધખોળ થવી કે તેનું સાચું જ્ઞાન મેળવવું અસંભવિત છે. ત્રિકાલવતિ વિશ્વના સમગ્ર ભાવોનું સંગીન જ્ઞાન મેળવવા માટે તો શ્રા સર્વજ્ઞનાં વચનોનો જ એક આધાર છે. પરંતુ તે પહેલાં સર્વજ્ઞો થયા છે કે નહિ, તે બાબતને અવિચળ વિશ્વાસ હૈયામાં સ્થિર થવો જોઈએ નિશ્ચિત સર્વાની હયાતી સિદ્ધ કરનારા પ્રમાણે અને યુકિતઓ અહીં નીચે આપવામાં આવે છે. વિષય ગહન હોવા છતાં તેને બની શકે તેટલી સરળ ભાષામાં ઉતારવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યું છે. મૂળ પ્રક્ષક સર્વ
ઈશ્વરને વિશ્વને કતો માનવામાં જેમ અનેક પ્રામાણિક આધાઓ ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ વિશ્વની સમગ્ર વસ્તુ
