________________
૨૪
સફલતાનાં સૂ
પુરુષાર્થની અપેક્ષા રહે છે.
જે લેકે પિતાના તરફથી સદાવ્રતે, અન્ન છત્રે તથા ધર્મશાળા વગેરે સંસ્થાઓ ચલાવે છે, તેમને એ માટે કેટલી કાળજી રાખવી પડે છે અને કેટલે પુરુષાર્થ કરે પડે છે? તે કેઈથી અજાણ્યું નહિ હોય. | તીર્થયાત્રા તે ઘર છોડીને બહાર નીકળ્યા વિના તેમજ દેશદેશાવરમાં ગયા વિના થતી જ નથી, એટલે તેમાં પાદસંચાર વગેરે પુરુષાર્થ અવશ્ય કરવો પડે છે. ઉપરાંત વિધિસર યાત્રા કરવી હોય તે છ–રીનું પાલન કરવું પડે છે. તે આ રીતે–પાદચારી, એકાહારી, સમકિતધારી, ભૂમિશયનકારી, સચિત્તપરિહારી અને બ્રહ્મચારી થવું. (સચિત્ર પરિહારીની જગાએ આવશ્યકક્રિયાકારી એવું પદ પણ જોવાય છે.)
જ૫ એટલે મંત્રનું રટણ. તે શુદ્ધ થઈને એક આસને બેઠા વિના તથા જપમાલા વગેરે ચલાવ્યા વિના થઈ શકતું નથી. જે માત્ર માનસજપ કરે છે, તેને પણ મનથી તેનું રટણ ચાલુ રાખવું પડે છે અને તેમાં પણ પુરુષાર્થની જરૂર અવશ્ય પડે છે. “જપ હશે તે થશે, એ વિચાર કરવામાં આવે તે સવાલાખ, નવલાખ કે એક કેટિ જપનું અનુષ્ઠાન કદી પણ થઈ શકે ખરું? જપ વિના મંત્રસિદ્ધિ નથી, એટલે મંત્રસિદ્ધિ પણ પુરુપાર્થને આધીન છે, એમ જ સમજવું જોઈએ.
તપ કરવું હોય તે ઈચ્છાને નિરોધ કરવો પડે છે, આહાર સંજ્ઞા જીતવી પડે છે અને વીર્યને ફેરવવું પડે છે.
