________________
૩૧
કેટલાંક ભૂલભરેલાં મંતવ્ય ]
અહીં અમને થોડા વર્ષ પહેલાં મધ્ય ભારતના એક ગામમાં બનેલે કિસ્સો યાદ આવે છે. એક માણસે રાતે રાત પિતાનાં સર્વ કુટુંબીજનેનાં ખૂન કરી નાખ્યા. પોલીસે તેની ધરપકડ કરી અને ન્યાયમૂર્તિ સમક્ષ રજૂ કર્યો. એ વખતે પેલા માણસે કહ્યું કે “આ કાર્ય મેં કર્યું નથી, પણ ઈશ્વરે મારી પાસે કરાવ્યું છે. તેણે મને એવી પ્રેરણું કરી કે તારા કુટુંબની સર્વ વ્યક્તિઓ દુષ્ટ છે, માટે તેને સંહાર કરી નાખ. દુષ્ટને સંહાર કરે એ પુરુષનું કર્તવ્ય છે. અને મેં આ કુટુંબીજનેને સંહાર કર્યો છે. ન્યાયમૂર્તિએ આ બચાવ માનવાની ના પાડી અને કરેલાં ખૂને માટે તેને જ ગુનેગાર ઠરાવી જન્મભરની જેલ ફરમાવી. એટલે આપણે સારાં બોટાં જે કર્મો કરીએ તેની જવાબદારી આપણી જ છે, તેને ઈશ્વરને માથે નાખવી એ તર્ક અને બુદ્ધિનું અપમાન કરવા બરાબર છે.
એક મત એમ કહે છે કે “આત્મા કર્મને કર્તા નથી, પણ તેનાં ફળને ભકતા છે. આ વાત તે અંધેરી નગરીના ગંડૂ રાજાએ જે ન્યાય આપ્યું હતું, તેના જેવી થઈ
અંધેરી નગરીમાં ચાર ચોર ચેરી કરવા ગયા. ત્યાં ખાતર પાડતાં ભીંત તૂટી અને તે દબાઈ મૂઆ. એટલે ચેરની માએ ગંડુ રાજાને ફરિયાદ કરી. રાજાએ એ માટે ઘરના માલિકને ગુનેગાર ગણે કે આવું તકલાદી ઘર ચણાવ્યું. પણ ઘરને માલિક ચતુર હતા, તેણે રાજાને કહ્યું કે ઘર ચણવાનું કામ તે કડિયાએ કર્યું છે, એટલે તે
