________________
४४
જીવનનું ધ્યેય એને અર્થ એ છે કે સુજ્ઞ મનુષ્ય ધર્મારાધનને જ પિતાનું ધ્યેય બનાવવું જોઈએ અને તેને કેન્દ્રમાં રાખીને જ પિતાની બધી પ્રવૃત્તિઓ ગોઠવવી જોઈએ.
હાલ તે ઉમર નાની છે, જુવાની ચાલે છે માટે મેજ શેખ કરી લેવા દે, ધર્મ તે પછી કરીશું, એ વિચાર ડહાપણભરેલ નથી. ઉમર નાની હોય તે પણ મૃત્યુ આવે છે અને જુવાની ચાલી રહી હોય તે પણ કાળને કુઠારાઘાત થાય છે, માટે ધર્મ તે નિરંતર કરતા જ રહેવું. કહ્યું છે કે –
बाल एव चरेद्धर्ममनित्यं खलु जीवितम् । फलानामिव पक्कानां शश्वत् पतनतो भयम् ॥
“બાલ્યાવસ્થા હોય તે પણ ધર્મ કરતાં રહેવું, કારણ કે જીવિત અનિત્ય છે તેથી પાકી ગયેલાં ફળની માફક તેને હંમેશાં પડવાને ભય રહે છે.” संम्पदो जलतरङ्गविलोला, यौवनं त्रिचतुराणि दिनानि । शारदाभ्रमिव चञ्चलमायुः, किं धनैः कुरुत धर्ममनिंद्यम् ॥
સંપત્તિ જલના તરંગ જેવી અસ્થિર છે. યૌવન ચાર દિનની ચાંદની જેવું છે અને આયુષ્ય શરદ ઋતુનાં વાદળ જેવું ક્ષણિક છે. માટે ધન કમાયે શું થશે? તે માટે પવિત્ર ધર્મનું જ આચરણ કર.”
જેઓ આખું જીવન ધન કમાવામાં જ પૂરું કરે છે, તે તેમને ઉદેશીને એક જૈન મહર્ષિએ કહ્યું છે કે –
भव सघलुं कमाइउं, केसउ आविउं भागि? । गाड भरिउ लकुडा, खोखरि हंडि आगि ॥"
