________________
-૩૧૬
શ્રી જિનભક્તિ-કલ્પતરુ
પણ વિશેષ ચિંતન-મનન કરતાં કોઈ ને કોઈ ઉધક સામગ્રી જરૂર મળી જાય છે અને તે વસ્તુનાં દ”ન કરી શકીએ છીએ.
અવધાન–પ્રયાગામાં મુખ્યત્વે આ આંતરચક્ષુને જ ઉપયાગ હાય છે અને તેથી સંસ્કારરૂપે ગ્રહણ કરેલી સેંકડો વસ્તુઓને અ'તરથી જોઈ ને તેનું યથા કથન કરી શકાય છે.
જો આ શક્તિ ખરાખર ખીલી હોય તે આપણે અંતરમાં બિરાજમાન કરેલી શ્રી જિનેશ્વરદેવની મૂર્તિનાં મ'ગલ દન ખરાબર કરી શકીએ અને આનન્દ્વના ઉદ્ગષિમાં મગ્ન બની કૃતાર્થ થઈ શકીએ.
૩-ધ્યાનની ઓળખાણુ
શ્રી જિનભદ્રગણિક્ષમાશ્રમણે ધ્યાનશતકમાં મનની ત્રણ અવસ્થાએ વર્ણવી છે : (૧) ચિત્તરૂપ, (૨) ભાવના કે અનુપ્રેક્ષારૂપ અને (૩) ધ્યાનરૂપ. તેના પરિચય આપતાં તેમણે જણાવ્યુ` છે કે મન જ્યારે અન્યાન્ય વિષય ગ્રહણ કરી રહ્યું હોય, એટલે કે ક્ષણમાં એક વિષય, પછી ખીજો વિષય, પછી, ત્રીજો વિષય, એમ એક પછી એક અનેક વિષયેા ગ્રહણ કરતુ હાય ત્યારે તેને ચિત્તરૂપ સમજવું. જ્યારે મનની વૃત્તિએને પ્રવાહ એક વિષય પરત્વે વહી રહ્યો હાય, ત્યારે તેને ભાવના કે અનુપ્રેક્ષારૂપ સમજવું, અને જ્યારે મનની વૃત્તિએ કોઈ એક વિષય પર એકાગ્ર થઈ જાય, સ્થિર થઈ જાય, ત્યારે તેને
