________________
પૂજનની આવશ્યકતા
૧૪૯ “જિનપૂજન કયારે કરવું જોઈએ?” તેને ઉત્તર એ છે કે ઉત્સગ માર્ગે પ્રાતઃ, મધ્યાહન અને સાયંકાળ, એ ત્રણ સંધ્યા વખતે કરવું જોઈએ અને અપવાદ માગે તે પિતાની આજીવિકાને વાંધે ન આવે એ પ્રમાણે પોતાને અનુકૂળ નિશ્ચિત સમયે કરી શકાય. તે અંગે શ્રી હરિભદ્રસૂરિએ પૂજાપંચાશકમાં કહ્યું છે કેसो पुण इह विन्नेओ, सझाओ तिन्नि ताव ओहेण । वित्तिकिरिआअविरुद्धो, अहवा जो जस्स जावइओ ॥
“તે પૂજાને કાળ ઉત્સર્ગથી ત્રણ સંધ્યાને જાણ અથવા અપવાદથી આજીવિકાના સાધનભૂત રાજાની નેકરી, સેવા, વેપાર વગેરે કાર્યોને વધે ન આવે તેમ, જેને જેવી અનુકૂળતા હોય તે પ્રમાણે જાણ.'
અહી એટલી સ્પષ્ટતા આવશ્યક છે કે પ્રાતઃકાળે વસ્ત્રાદિની શુદ્ધિપૂર્વક વાસક્ષેપ પૂજા કરવાની હોય છે, સંધ્યા સમયે સુગંધી ધૂપ અને દીપાદિક વડે પૂજા કરવાની હોય છે અને મધ્યાહૂન કાળે સુગંધી જળ, ચંદન, પુષ્પ, ધૂપ, દીપ, અક્ષત, ફળ અને નૈવેદ્ય વડે અષ્ટપ્રકારી પૂજા કરવાની હોય છે, એટલે મધ્યાહન પૂજા મુખ્ય પૂજા છે. આ પૂજા સમયની અનુકૂળતા મુજબ સવારથી માંડીને મધ્યાહન સુધીમાં ગમે ત્યારે કરી શકાય છે.
ત્રિકાલજિનપૂજાનું ફળ શાસ્ત્રોમાં આ પ્રમાણે કહ્યું છે –
