________________
સંક્ષિપ્ત વિવેચન
૩૧
તફાવત છે. રાણી પગાર નથી લેતી. પ્રેમ જ તેનુ ઈનામ છે તેથી તેા તે રાજાને પણ બહાર રાહ જોવડાવી થકવી નાખે છે અને ઉઠબેસ કરાવે છે. શરૂશરૂમાં લંગર ઉડાવીને હાડીને કીચડમાંથી પાણીમાં ધકેલવી પડે છે. કિનારા ઉપર ત્યારે હાડીના લીસાટા રહી જાય છે. પણ પછી તે સઢમાં પવન પ્રસરે છે અને મરિયે હાડી કશી પણ નિશાની પાછળ મૂકયા વિના સડસડાટ વહી જાય છે. આનંદઘનજી મહારાજની સાધના પણ કશે સ્થૂલ ચીલા મુકી ગઈ નથી જેને અંદાજ કાઢી શકીએ. ગહન ઊંડાણમાં અતળ ડૂબકી મારતી તેમની સાધનાને આ નૈ:સિક વેગ જ તેમને શીવ્રતાથી સાક્ષાત્કાર તરફ લઈ ગયા.
સાધના જ્યારે મારીમચડીને થાય છે ત્યારે તેમાં આઘાત પ્રત્યાઘાતા જન્મે છે. ક્રિયા પ્રતિક્રિયાઓ થાય છે અને સાધકનું વ્યક્તિત્વ તેની અખ ંડિતતા ગુમાવે છે. ભંગાણ પામેલ તે વ્યક્તિત્વના ટુકડામાંથી ધ્યેયની રચના થતાં દીર્ઘકાળ વ્યતીત થાય છે; પણ કુદરતી ક્રમથી જે સાધના આગળ વધે છે ત્યાં આઘાત પ્રત્યાઘાત નથી, ક્રિયાપ્રતિક્રિયા નથી, વર્તુળ નથી, ચકરડુચે નથી. ત્યાં તા છે ઊર્ધ્વગામી ચૈતનાનું સફળ ચઢાણુ.
સાધનામાં કયારેક બે ઘડી પણ પૂરતી છે અને
