________________
કથાપ્રવેશ
કુતુબુદ્દીન આવીને પાટણમાં વસવાટ કરવા લાગે.
હડાના ભયંકર પ્રહાર નીચે કોઈ ખડક ભંગાતે હેાય એમ, તુઝેના હાથે સિદ્ધરાજ – કુમારપાળનું ગુજરાત ભાંગતું જતું હતું. માળવા ગયું. છેક દિલ્હીના પાદર સુધી પહોંચતી ગુજરાતની હદ આબુ સુધી સંકડાઈ ગઈ. કુતુબુદીનના આ વિજય પછી ગુજરાતના પાછા બીજા ત્રણ ટુકડા પડ્યા. સૌરાષ્ટ્ર લગભગ જુદું જ પડી ગયું.
તળ ગુજરાતમાં જયંતસિંહ સોલંકી સર્વેશ્વર બને.
એક ભગીરથ પ્રયાસ કરીને કુતુબુદ્દીનને પાટણમાંથી કાઢો. ગુજરાતની ઘોડેસવાર જ છેક દિલ્હીના પાદર સુધી પહોંચી.
આકાશમાં શિકારવિહાર નીકળતા શકરો ઘૂમત હોય અને ધરતી ઉપર પંખીઓ અંદર અંદરના કલહમાંથી નવરા જ ન થતાં હોય એમ, દિલ્હીમાંથી તુરુકાને ઘેરે પડછાયો આખા ભારત ઉપર પથરાયો હતો, છતાં ભારતના નાનામોટા રાજવીઓ પિતાપિતાના રાગદ્વેષે ભૂલવાને તૈયાર ન હતા; એ બધા તે એકબીજાના મુલકને નાશ કરીને બાપદાદાનાં વેર વસૂલ લીધાને આત્મસંતોષ મેળવતાં હતાં !
પાટણે કુતબુદ્દીનને પરાજય કર્યો ને પાટણની સેના છેક દિલ્હીના પાદરમાં પહોંચી; એમાં માળવા ઉપરથી દિલ્હીના સુલતાનને કાબૂ છૂટી ગયા. માળવાના બેત્રણ ટુકડા થઈ ગયા હતા; અને એકબીજા ઉપર સરસાઈ મેળવવાને એ ટુકડાઓ અંદર અંદર સંઘર્ષતા હતા. પરંતુ ગુજરાત ઉપરનું પુરાણું વેર વસૂલ કરવાની બાબતમાં બધા એકમત હતા.
એટલે કુતુબુદ્દીન ગુલામને પાટણમાંથી નસાડ્યો ને ગુજરાતની સેના દિલ્હીના પાદરમાં પહોંચી, એટલે એની પીઠ પાછળ માળવાના સુભટ વર્માએ ગુજરાત ઉપર ચડાઈ કરી અને લાટ કબજે લીધું. અને લાટને ગુજરાતના તાબાને સામંતસિંહ, એ હવે માળવાને તાબાને સામંત બન્યો.
