________________
મુનિજીવનની બાળપેથી-૬
બીજો મોટો તપ થાઓ કે ન થાઓ પણ વિગઈઓ તરફ તે નફરત થવી જ જોઈએ. આ નફરત એ ચોથા નંબરને બાહ્ય-તપ છે. એને ચોથા નંબરના સ્વાધ્યાય નામના અત્યંતર તપ સાથે અતિગાઢ સંબંધ છે. જેને વિગઈરસ સુકાઈ જાય તેનામાં જ સ્વાધ્યાયરસ પૂરો જામી જાય.
જેને એ વાત સમજાઈ હોય કે મુનિજીવનનાં પ્રાણભૂત બે તત્ત્વ છે : વિનય અને સ્વાધ્યાય; તેણે આ બીજા અને ચોથા નંબરના અભ્યન્તર તપને આત્મસાત્ કરવા માટે બીજા અને ચોથા નંબરના બાહ્યતપ ઊણદરી અને રસત્યાગને આત્મસાત્ કયે જ છૂટકે છે.
કેટલાકે કદાચ આ રસત્યાગ સર્વથા ન જ કરી શકે, તેમ કરવા જતાં તેમને જે ક્યારેક ત્યાગનું આધ્યાન થઈ જતું હોય તે તેમણે બહુધા રસત્યાગ કરે એગ્ય છે. મહિનામાં પાંચેક દિવસની છૂટ તેઓ રાખી શકે, અથવા રોજ ખૂબ ઓછા પ્રમાણમાં એકાદ જ વિગઈ તેઓ લેવાનું રાખે. જોકે માસમાં પાંચ દિનની છૂટ ક્યારેક તે દિવસમાં વધુ પડતી આસક્તિ પેદા કરી મૂકે તેવી પૂર્ણ શક્યતા છે. આ વખતે તે આત્માએ ખૂબ સાવધાન રહેવું જ રહ્યું.
ખરેખર તે “સર્વથા ત્યાગ” જ અનેખાં ફળ આપનારો બને છે. ડીક પણ છૂટ સ્થિર થવા લાગેલા ચિત્તને ફરી ડહોળાવી મૂકતી હોય છે. દીર્ઘકાળના, એકધારા સ્વૈચ્છિક ત્યાગની મજા જ કઈ જુદી હોય છે. એમાંથી આત્મમસ્તી અવશ્ય પેદા થાય છે. મુ. ૧૧
