Page Text
________________
૪૫
ધૂત દૃષ્ટાંત ૪.
રત્નપુર નગરમાં શતાયુધ નામે રાજા હતો. તેને એક પુત્ર હતો. યુવાવસ્થાન પામ્યો ત્યારે તેણે વિચાર કર્યો કે—મારા પિતાને મારીને રાજ્યનો સ્વામી થાઉં.'' આવો તેનો વિચાર જાણીને મંત્રીએ રાજાને જણાવ્યું. પછી તે યુવરાજ જ્યારે રાજાને પ્રણામ કરવા આવ્યો ત્યારે તેણે કહ્યું કે “હે કુમાર ! હવે હું વૃદ્ધ થયો છું, રાજ્યનો ભાર ઉપાડવા શક્તિમાન નથી, તેથી તને રાજ્ય સોંપવા ઇચ્છું છું, પરંતુ આપણા કુળની મર્યાદા એવી છે કે—જે રાજા પોતાના પુત્રને રાજ્ય આપવા ચાહે, અથવા પુત્ર પોતે પિતા પાસેથી રાજ્ય લેવા ચાહે, તો તે પુત્રે ઘૃતમાં રાજાને જીતવો જોઈએ જો તેમ ન કરે તો કુળદેવી તેના ૫૨ કોપાયમાન થાય છે. તે દ્યૂતની રીતિ આ પ્રમાણે છે— આ સભામાં એકસો ને આઠ સ્તંભો છે, તેમાં દરેક સ્તંભે એકસો આઠ આઠ હાંસો છે. મારી સાથે દ્યૂત રમતાં જો આંતરા રહિત એકસો આઠ વાર મને તું જીતે તો એક સ્તંભની એક હાંસ તેં જીતી કહેવાય, એ પ્રમાણે અનુક્રમે એકસો આઠ હાંસ જીતવાથી એક સ્તંભ જીત્યો ગણાય. એ રીતે એકસો આઠ સ્તંભનો વિજય કરવાથી તત્કાળ હું તને રાજ્ય આપીશ પરંતુ આ દ્યૂત રમતાં એક વાર પણ હું જીતું અને તું હારે તો પ્રથમની જીતેલી સર્વ હાંસો અને સ્તંભો નકામા થાય. એટલે પાછું પહેલેથી ૨મીને મને જીતવો જોઈએ.” આ પ્રમાણે પિતાનું વચન સાંભળી યુવરાજે વિચાર કર્યો કે—‘જો દ્યૂતમાં જીતવાથી જ રાજ્ય મળી શકતું હોય તો પિતાને હણવાનું પાપ શા માટે ક૨વું જોઈએ ?' એમ વિચારી તે રાજા સાથે દ્યૂત રમવા લાગ્યો. પરંતુ ઉપર જણાવેલી શરત પ્રમાણે સર્વ સ્તંભો જીતી તે કુમાર રાજ્યને મેળવે તેવો સમય શી રીતે આવે ? આવે જ નહીં. પરંતુ કદાચ દેવના પ્રભાવથી તે સર્વ સ્તંભોને જીતી કુમાર રાજ્ય મેળવે, પણ પ્રમાદથી ગુમાવેલો મનુષ્ય ભવ તો ફરીથી પ્રાપ્ત થઈ શકે જ નહીં. ૪.
રત્ન દૃષ્ટાંત ૫.
ધનસમૃદ્ધ નામના નગરમાં ધનદ નામે એક વણિક રહેતો હતો. તે ઘણાં રત્નોનો સ્વામી હતો. ઉપરાંત ઘણો વેપાર કરીને ઉપાર્જન કરેલા ધન
| SR No. | 022842 |
| Book Title | Vardhaman Mahavir Ane Indrabhuti Gautam |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jitendra B Shah |
| Publisher | Shrutratnakar |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 218 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati |
| File Size | 16 MB |