________________
૨૦૭
જ.૩ “હે ગૌતમ ! જે માણસ પોતાના સ્વાર્થ માટે મિત્રને સેવે, પોતાનું
કાર્ય સર્યા પછી મિત્રનો ત્યાગ કરે. મિત્રને દુ:ખમાં નાખે અને મિત્રનું અશુભ બોલે, પોતાની ગુપ્ત વાત મિત્રને જણાવે નહીં. જે નિર્દય હોય, માયાવી હોય તે જીવ મરીને તિર્યચપણે-પશુપણે
ઉત્પન્ન થાય છે. પ્ર.૪ અશોકકુમાર મિત્રોનો દ્રાહ કરી મરીને વિમલવાહન નામના
કુલકરનો હાથી થયો. તેનું દૃષ્ટાન્ત જણાવું : શ્રી ગૌતમસ્વામીજીએ ચોથો પ્રશ્ન પૂછયો - “હે ભગવાન ! કયા કારણથી જીવ મરીને
મનુષ્ય થાય ?” જ.૪ “જે જીવ સરલ ચિત્તવાળો હોય, નિરભિમાની હોય, મંદ ક્રોધાદિ
કષાયવાળો હોય, સુપાત્રને દાન આપનારો હોય, મધ્યસ્થભાવનાવાળો હોય, ન્યાયી હોય, સાધુના ગુણોની પ્રશંસા કરતો હોય, થોડો પરિગ્રહ રાખે, સંતોષી હોય વળી દેવગુરુનો
ભક્ત હોય તે જીવ મરીને મનુષ્ય થાય” પ્ર.૫ “હે ભગવાન ! સ્ત્રી મરીને પુરુષ શાથી થાય ?” જ.૫ “હે ગૌતમ ! જે સ્ત્રી સંતોષી હોય, વિનયવાળી હોય, સરળ
ચિત્તવાળી અને સ્થિર સ્વભાવવાળી હોય, વળી જે સ્ત્રી હંમેશા સત્ય બોલે તે સ્ત્રી મરીને પુરુષ થાય. જેમ કે નાગિલા મરીને
પદ્મશ્રેષ્ઠી રૂપે થઈ” પ્રભુએ કહ્યું. પ્ર.૬ “હે દયાળુ પ્રભુ ! પુરુષ મરીને સ્ત્રી કયારે થાય ? જ.૬ હે ગૌતમ ! જે પુરુષ ચપલ સ્વભાવવાળો, મૂર્ખ, કદાગ્રહી હોય,
વળી માયા અને કૂડકપટ વડે સ્વજનને ઠગતો હોય, કોઈનો વિશ્વાસ ન કરે અને વિશ્વાસઘાત કરે તે પુરુષ મરીને સ્ત્રી થાય છે.
જેમકે નાગિલ મરીને પદ્મશેઠની સ્ત્રી પદ્મિની થઈ. પ્ર.૭ “હે દયાળુ પ્રભુ ! આ જીવ કયા કર્મથી નપુંસક-હિજડો થાય છે ?” જ.૭ “હે ગૌતમ ! જે પુરુષ ઘોડાને, વૃષભ, બકરા વગેરે પશુને છેદન
કરી નિલંછન (પુરુષચિતથી રહીત) કરે છે, તેઓનાં ગલકંબલ
